O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus
-Mavzu: Byudjet mablag‘lari bo‘yicha joriy yilga moliyaviy natijalar
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Byudjet tashkilotlarida byudjet mablag‘lari bo‘yicha joriy yilga moliyaviy natijalarni aniqlash tartibi.
| 15-Mavzu: Byudjet mablag‘lari bo‘yicha joriy yilga moliyaviy natijalar
Reja: 1 Byudjet tashkilotlarida byudjet mablag‘lari bo‘yicha joriy yilga moliyaviy natijalarni aniqlashning zarurligi. 2 Joriy yilga moliyaviy natijalarni aniqlashning davriyligi. 3 Byudjet tashkilotlarida byudjet mablag‘lari bo‘yicha joriy yilga moliyaviy natijalarni aniqlash tartibi. 4 Byudjet mablag‘lari bo‘yicha joriy yilga moliyaviy natijalarni aniqlashni buxgalteriya hisobvaraqlari va hisob registrlarida aks ettirish. Moliyaviy natijalar – bu xo’jalik sub’ektlarida ma’lum bir hisobot davrida xo’jalik jarayoni natijasida o’ziga qarashli mablag’larni oshishi yoki kamayishidir. Moliyaviy natijalar ijobiy yoki salbiy bo’lishi mumkin. Ijobiy moliyaviy natija bu foyda, salbiy moliyaviy natija bu zarar. Byudjet tashkilotlarida moliyaviy natijalar deganda tashkilotning barcha daromadlari (tushumlari, byudjet mablag’lari bo’yicha g’aznachilik orqali amalga oshirgan kassa xarajatlari) va hisoblangan barcha xaqiqiy xarajatlarining o’zaro solishtirilishi (ayrilishi) natijasida kelib chiqadigan aktivning sof qiymati tushuniladi. Byudjet tashkilotlarining daromadlari bu aktivning sof qiymatini (moliyaviy natijani) oshishiga sabab bo’luvchi tashkilot aktivlarini oshishi yoki uning majburiyatlarini kamayishidir. Byudjet tashkilotlarining xarajatlari bu aktivning sof qiymatini (moliyaviy natijani) kamayishiga sabab bo’luvchi tashkilot aktivlarining kamayishi yoki uning majburiyatlarini oshishidir. Byudjet tashkilotining moliyaviy natijasi uning barcha daromadlarining turlari bo’yicha alohida holda aniqlanadi, ya’ni: - byudjet mablag’lari bo’yicha; - to’lovlarni mahsus turlariga doir hisoblashuvlar bo’yicha; - ta’lim muassasalarida o’qitishning to’lov-kontrakt mablag’lari bo’yicha; - byudjet tashkilotini rivojlantirish jamg’armasi mablag’lari bo’yicha; - byudjet tashkilotining boshqa daromadlar bo’yicha. Byudjet tashkilotining byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalari bu tashkilotning byudjet mablag’lari hisobiga moliya yili mobaynida, ya’ni hisobot yilining 1-yanvaridan 31 dekabriga qadar bo’lgan davr mobaynida amalga oshirilgan kassa xarajatlari (bunda moliya yiliga qo’shimcha vaqt mobaynida o’tgan moliya yili uchun amalga oshirilgan kassa xarajatlari ham hisobga olinishi lozim) va mazkur vaqt mobaynida byudjet mablag’lari hisobidan amalga oshirilgan xaqiqiy xarajatlarini solishtirish natijasida olingan ko’rsatkichdir. Byudjet mablag’lari bo’yicha moliyaviy natija 23 “Byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalar” schyotida hisobga olinadi. 23 “Byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalar” schyoti hisobda quyidagi subschyotlarga bo’linadi: 47 230 “Byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalar”; 231 “Byudjet mablag’lari bo’yicha xaqiqiy xarajatlar”; 232 “Byudjetdan moliyalashtirish”. 231 “Byudjet mablag’lari bo’yicha xaqiqiy xarajatlar” subschyotida tashkilotni saqlash va boshqa tadbirlar uchun byudjet mablag’lari hisobidan amalga oshirilgan haqiqiy xarajatlari hisobga olinadi. 232 “Byudjetdan moliyalashtirish” subschyotida byudjetdan moliyalashtirilgan mablag’lar, shuningdek g’azna ijrosiga o’tilgan tashkilotlarda g’aznachilikda ochilgan shaxsiy hisobvaraqlari orqali amalga oshirilgan to’lovlar summasi hisobga olinadi. Bu subschyotning kreditida g’azna ijrosiga o’tilmagan tashkilotlarda byudjetdan moliyalashtirilgan mablag’lar summasi aks ettiriladi, bunda, tegishli pul mablag’larini hisobga oluvchi subschyotlar debetlanadi. Subschyot debetiga esa, joriy yilda byudjetga qaytarib olingan mablag’lar summasi, yil oxirida hisobdan chiqarilgan summalar va boshqalar yoziladi, bunda, pul mablag’larini, byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalarni hisobga oluvchi va boshqa tegishli subschyotlar kreditlanadi. Shuningdek, ushbu subschyotda yuqori tashkilotdan quyi tashkilotlarga moliyalashtirib berilgan mablag’larning ham hisobi yuritiladi. Bunda, yuqori tashkilot tomonidan quyi tashkilotlarga moliyalashtirib berilgan mablag’lar summasiga 232 “Byudjetdan moliyalashtirish” subschyoti debetlanadi va 10 schyotning tegishli subschyotlari kreditlanadi. Quyi tashkilotlarda esa, yuqori tashkilot tomonidan moliyalashtirib berilgan mablag’lar 10 schyotning tegishli subschyotlari debetida va 232 “Byudjetdan moliyalashtirish” subschyotining kreditida aks ettiriladi. G’azna ijrosiga o’tilgan tashkilotlarda esa, ushbu subschyotning kreditida g’aznachilikdagi shaxsiy hisobvaraqlar orqali byudjet mablag’lari hisobidan amalga oshirilgan to’lovlar aks ettiriladi, bunda, debitor va kreditorlarni hisobga oluvchi va boshqa tegishli subschyotlar debetlanadi. Subschyot debetiga esa, shaxsiy hisobvaraqlar orqali amalga oshirilgan to’lovlar bo’yicha kassa xarajatlarining tiklanishi (joriy yilgi), hisobot yilining oxirida amalga oshirilgan to’lovlarning yopilishi, shuningdek boshqa amalga oshirilgan to’lovlarni kamaytiradigan mablag’larni aks ettiradilar, bunda, debitor va kreditorlarni, byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalarni hisobga oluvchi va boshqa tegishli subschyotlar kreditlanadi. Yil oxirida barcha moliyalashtirilgan byudjet mablag’larni, shuningdek amalga oshirilgan to’lovlarni byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalarga yopilishi 230 “Byudjet mablag’lari bo’yicha joriy yilga moliyaviy natijalar” subschyotning kreditida va 232 “Byudjetdan moliyalashtirish” subschyotning debetida aks ettiriladi. 232 “Byudjetdan moliyalashtirish” subschyot bo’yicha yil oxirida qoldiq qolmaydi. |