Qadin indd
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ön söz 26 sonra İmam Müslimin və digər müəllifl ərin hədis topluları- nı tədqiqata cəlb etmişəm. Ümumiyyətlə, tədqiqatda on dörd hədis ədəbiyyatından istifadə olunub: Buxarinin “Ca`me əs- səhih”, Müslimin “Səhih”, Əbu Davudun “Sünən”, Tirmizinin “Sünən”, Nəsainin “Sünən”, İbn Macənin “Sünən”, İmam Mali- kin “Müvətt a”, İbn Hibbanın “Zəvaid əs-səhih”, İmam Əhmədin “Müsnəd”, Təbəraninin “əl-Mö`cəm əl-kəbir”, “əl-Mö`cəm əl- övsət”, “əl-Mö`cəm əs-səğir”, Bəzzarın “Müsnəd” və Əbu Yə`lanın “Müsnəd” kitabları. Son altı kitab üçün “Məcmə əz-zəvaid və mənbə əl-fəvaid” kitabına müraciət etmişəm. Bu kitabda Hafiz Heysəmi ilk altı kitabda: Buxari və Müslimin “Səhih”ləri, Əbu Davud, Tirmizi, Nəsai və İbn Macənin “Sünən”lərində mövcud olmayan hədisləri toplamışdır. Hədisləri diqqətlə araşdırmaq Allahın kəlamını – ayələri ikinci plana atmaq və ya tədqiq etməmək mənasına gəlmir. Allahın sözləri İlk Mənbədir. İlahi Kəlamın böyüklüyü, əzəmət və zənginliyi o dərəcədədir ki, hər bir ayə barədə dərindən düşünmək lazım gəlir. Kitabı iki mərhələdə ərsəyə gətirməyi düşünürəm: Birinci mərhələdə mövzu ilə əlaqəli ayələri, Buxari və Müs- limin “Səhih”lərindəki hədisləri əsas götürmüşəm. Digər hədis mənbələrinə isə çox az müraciət etmişəm. Bunu mövzuya daha da aydınlıq gətirmək məqsədilə etmişəm. Onu da de- yim ki, həmin hədislərin səhihliyi barədə mühəqqiq-alimlərin 1
dediklərini araşdırmışam. Bir məsələ haqqında həm Buxarinin, 1
məlumatları, dəlilləri araşdıran, müqayisə aparıb doğru nəticəyə gələn alim – tərcüməçinin qeydi. Ön söz 27 həm də Müslimin eyni hədisi rəvayət etdiyini gördükdə birin- cinin hədisini iqtibas gətirmiş, az hallarda isə konkret olarsa, ikincinin hədisini əsas götürmüş, “İmam Müslim rəvayət etmiş- dir” qeydini aparmışam. İkinci mərhələdə isə, inşallah, başqa hədis mənbələrindən səhih məlumatları ayələrlə birlikdə kita- bımda toplayacağam. Kitabın ümumi metodu bir mövzuya dair konkret məz- munlu bütün dini mətnləri müəyyənləşdirməkdir. Bu dini mətnlər ümumilikdə tətbiqi-əməli arqumentləri ifadə edir. Odur ki hökm çıxararkən çətinlik yaranmayacaqdır. İslam mə- dəniyyətinə yaxşı bələd olanlar bunu sezəcəklər. Bununla yana- şı, İbn Həcərin ensiklopedik əsəri – “Fəth əl-Bari”dən fəqihlərin bəzi sözlərini iqtibas gətirmişik. Məqsəd dini mətnin konkret- liyini, məzmununu aydınlaşdırmaqdır. Bununla da, bildirmək istəmişik ki, həmin dini mətnləri izah edərkən özümüzdən yeni şey deməmişik; əksinə, bizdən əvvəlki böyük alimlərin dediklərini təkrar etmişik. Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, müəyyən dini mətni izah etdiyimizdə təsdiqləyici arqument olaraq əlaqədar bütün fiki- rləri deyil, ancaq bir alimin görüşünü göstərmişik. Bütün görüşləri – fərqi yoxdur mövqeyimizlə üst-üstə düşür, ya yox – nəql etməyi lazım bilməmişik. Çünki bu, kitabın metodo- loji üslubuna xələl gətirir. Bütün əlaqədar fikirlərə toxunmaq müqayisəli metodun işidir ki, bu da kitabımızın metodologi- yasına daxil deyil. Bunun üçün ensiklopedik fiqhi tədqiqat tələb olunur, ayə və səhih hədislər çərçivəsində aparılmış sosial araşdırma deyil! Kim fəqihlərin müxtəlif görüşlərini öyrənmək istəyirsə, şərh kitablarına, yaxud da fiqh ensiklopediyalarına
Ön söz 28 müraciət etsin. Onu da deyim ki, fiqhin, haradasa, bütün məsələləri barədə alimlərin fərqli görüşləri mövcuddur. Fiqhin ikinci dərəcəli məsələlərində (füruat) müxtəlif fikirlərin möv- cudluğu məqbul haldır. Kitabın metodu imkan verir ki, ağıl və könül rahat olsun. Çünki mövzu ilə əlaqəli dəlillərlə tanış olan oxucu nəyi oxuduğunun fərqinə varır. Düşünürük ki, ixti- laf zamanı seçiləcək ən mötəbər üsul dini mətnlərə (dəlillərə) əsaslanan rəyi əsas götürməkdir. Kitabın metodu imkan vermişdir ki, qadınlarla əlaqəli ayə və hədisləri mövzular üzrə təsnif edək. Bunu Müsəlman ümmətinin yeni tələblərinə uyğun olaraq, ayə və hədislərin qeyri-ənənəvi təsnifatında əməli addım hesab etmək mümkün- dür. Yeni tələblərə isə humanitar elmləri: psixologiya, sosiolo- giya, iqtisadiyyat, siyasətşünaslıq və pedaqogikanı öyrənmək, ayə və hədisləri buna uyğun təsnif etmək daxildir. Qadın problemləri, sosial həmrəylik, islahatçılıq və dəyişdirmə yolla- rı, müsəlmanın zehniyyət böhranı da mühüm məsələlər hesab olunur. Bu məsələlər fiqhdə tələb olunan ictihadı, dinə baxışda vacib sayılan “yenilənmə”ni (təcdid) canlandıracaq yeni meto- doloji əməliyyatlara stimul yaradır. Onu da deyək ki, ayə və hədislərin mövzular üzrə təsnifi son vaxtlar alimlərin diqqətini özünə cəlb edir. Allahın lütfüdür ki, həm Quran, həm də İlahi Kəlamı izah edən Sünnə qorunub saxlanılıb. Qurani-Kərim Allah Təala tərəfindən qorunub saxlanıldığı kimi 1 Sünnəni də müsəlmanlar 1 Qurani-Kərimdə bu haqda oxuyuruq: “Şübhəsiz ki, Quranı Biz nazil etdik və sözsüz ki, Biz də onu (hər cür təhrif və təbdildən; artırıb- əskiltmədən) qoruyub saxlayacağıq!” (əl-Hicr, 9). Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|