Redaksiya heyəTİ: Baş redaktor

262
Tarix.Din
85 
illiyi
CƏMİL QULİYEV 
1927
DEKABR
Cəmil Bahadur oğlu Quliyev 1927-
ci il dekabr aynın 16-da Şuşada ana-
dan  olmuşdur.  1944-cü  ildə  Ağdam-
da  orta  məktəbi  bitirmiş,  həmin  ildə 
Azərbaycan  Dövlət  Universitetinin 
Tarix fakültəsinə daxil olmuşdur. 
1946-cı  ildən  təhsilini  M.V.Lo-
monosov  adına  Moskva  Dövlət  Uni-
versitetində davam etdirmişdir. 1949-
cu  ildə  Tarix  fakültəsini  bitirdikdən 
sonra  aspiranturada  saxlanılmış  və 
1952-ci ildə namizədlik dissertasiyası-
nı müdafiyə edərək xüsusi təqdimatla 
Bakıya  göndərilmişdir.  C.Quliyev 
1952-ci  ildən  BDU-nun  Siyasi  Tarix 
kafedrasında dosent, Partiya Tarixi İns-
titutunda Elmi işlər üzrə direktor mü-
avini  (1958-1972-ci  illər)  işləmişdir. 
1971-ci ildə doktorluq dissertasiyasını 
müdafiə etmiş, professor adını alaraq 
həmin ildən AMEA-da fəaliyyətə baş-
lamışdır. 
1972-1978-ci illər ərzində Tarix İns-
titutunun  direktoru  vəzifəsində  çalış-
mışdır. 1976-1990-cı illərdə  AMEA-
nın vitse-prezidenti; 1975-1988-ci illər 
Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının 
baş redaktoru; 
1989-1990 illər Azərbaycan Dövlət 
Universitetinin  rektoru;  1976-1991, 
1997-2004-cü illər  AMEA-nın Rəya-
sət Heyətinin üzvü olub. Cəmil Quli-
yev  1972-ci  ildə  AMEA-nın  müxbir 
üzvü,  1980-cı  ildən  isə  həqiqi  üzvü 
seçilmişdir.
Akademik  C.B.Quliyev  bir  neçə 
sanballı  monoqrafiya,  300-dən  cox 
məqalənin  müəllifidir.  C.B.Quliyev  7 
cildlik  “Azərbaycan  tarixinin”  hazır-
lanmasına  rəhbərlik  etmiş,  onun  re-
daktorluğu ilə “Naxçıvan ensiklopedi-
yası” 2002-ci ildə nəşr olunmuşdur. 
C.B.Quliyev  beynəlxalq  forumlar-
da Azərbaycan elmini dəfələrlə təmsil 
etmiş,  bir  sıra  hökumət  və  ictimai 
təşkilatların  rəhbər  orqanlarının  üzvü 
olmuş, dövlət tərəfindən orden və me-
dallara  layiq  görülmüşdür.  Əməkdar 
elm xadimi, Dövlət Mükafati laureatı-
dır. 1997-ci ildə Prezident H.Ə.Əliyev 
tərəfindən  “Şöhrət”  ordeni  ilə  təltif 
edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Aprel 1920 – iyun 1941 
[Mətn] /Cəmil Quliyev .- 
Bakı: Elm, 2008.- 567 s.
Elmi-texniki potensial 
[Mətn] : əsas inkişaf 
meylləri və problemləri /
Cəmil Quliyev.- Bakı: Elm, 
2005. – 324s.
Tarix, düşüncələr, 
mülahizələr, qeydlər 
(1953-2003) [Mətn]/Cəmil 
Quliyev.- Bakı: Elm, 2004.- 
763 s. 
Bünyadov, T. Ürəkdən ürəyə 
cığırlar [Mətn] /T.Bünyadov 
//Elm.- 2008.- 25 yanvar.- 
S.14.
Kərimov, M. Azərbaycan 
tarixşünaslığına dəyərli 
töhfə verən alim [Mətn] 
/M.Kərimov //Azərbaycan. – 
2007. – 15 dekabr. – S.6.
Советская Нахичевань /
Джамиль Кулиев [Текст] 
. – Баку: Азернешр, 1984. 
– 145 с.
16
Akademik

---

263
Musiqi. Opera. Balet 
100 
illiyi
AĞABACI RZAYEVA 
1912 – 1975
DEKABR
Ağabacı  İsmayıl  qızı  Rzayeva 
1912-ci  il  dekabr  ayının  15-də  Bakı 
şəhərində  anadan  olmuşdur.  1920-ci 
ildə 33 saylı məktəbə, 1927-ci ildə isə 
Bakı Pedaqoji Texnikumuna daxil ol-
muşdur.
Ağabacı  Rzayeva  sənətə  gəldiyi 
gündən  istedadlı  gənclərə  atalıq  qay-
ğısı göstərən dahi bəstəkarımız Üzeyir 
bəy Hacıbəyliylə tanış olmuşdur. Kon-
servatoriyada  oxuduğu  illərdə  ölməz 
sənətkarımızdan  bəstəkarlıq  dərsi  al-
mış və 20 il A.Zeynallı adına orta ixti-
sas musiqi məktəbində dərs demişdir.
Azərbaycanın  ilk  qadın  bəstəkar-
larından  olan  Ağabacı  Rzayevanın 
yaradıcılığında  mahnı  və  romans-
lar  mühüm  yer  tutur.  “Neftçi  Qur-
ban”, “Çoban Qara”, “Oxuma gözəl”, 
“Afəti  Cansan”,  “Səni  sevirəm”, 
“Qəlbimdəsən” və s.
A.Rzayevanın 
1965-ci 
ildə 
İ.Quliyevlə  birgə  yazdığı  “Höcət 
eləmə”  musiqili  komediyası  da  uzun 
illər teatrlarımızın repertuarında xüsu-
si yer tutmuşdur.
A.Rzayeva  həmçinin,  xalq  çalğı 
alətləri  orkestri,  həm  də  simli  kvar-
tet  ucün  pyeslərin  müəllifidir.  Dahi 
Azərbaycan şairi Nəsiminin sözlərinə 
7  romans  bəstələmişdir.  A.Rzayeva 
ictimai işlərdə də fəal çalışmışdır. O, 
6-cı çağırış Azərbaycan SSR Ali Sove-
tinin deputatı olmuşdur. 
40  ildən  çox  yaradıcılıq  illərində, 
onun  gərgin  əməyi  hökumətimiz 
tərəfindən  dəfələrlə  orden  və  medal-
lara,  fəxri  fərman  və  təşəkkürlərə  la-
yiq görülmüşdür. O, iki dəfə Qırmızı 
Əmək  Bayrağı  ordeni  ilə  təltif  edil-
mişdir.
A.Rzayeva  1975-ci  il  iyul  ayının 
4-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Rzayeva Ağabacı [Mətn] // 
Azərbaycan Qadın Ensik-
lopediyası.- Bakı, 2002.- 
S.339.
Xəlilzadə, F. Azərbaycanın 
ilk qadın bəstəkarı [Mətn] 
/F.Xəlilzadə // Azərbaycan.- 
2002.- 15 dekabr.- S.5.
Qəlblərdə qaldı [Mətn] // 
Azərbaycan. - 2001.- 26 
yanvar.- S.6.
15
Bəstəkar

---

264
Musiqi. Opera. Balet 
65 
illiyi
FƏRHAD BƏDƏLBƏYLİ 
1947
DEKABR
Fərhad  Şəmsi  oğlu  Bədəlbəyli 
1947-ci  il  dekabr  ayının  27-də  Bakı 
şəhərində  görkəmli  incəsənət  xadimi, 
Azərbaycanın  və  SSRİ-nin  Xalq  artisti 
Şəmsi  Bədəlbəylinin  ailəsində  dünyaya 
gəlmişdir.
 Fərhad Bədəlbəyli 1965-69-cu illərdə 
Azərbaycan  Dövlət  Konservatoriya-
sının  fortepiano  ixtisasını  bitirmişdir. 
1969-71-ci  illərdə  isə  P.  Çaykovski  adı-
na  Moskva  Dövlət  Konservatoriyasının 
aspiranturasında  həmyerlimiz  professor 
B.  Davidoviçin  sinfində  təhsilini  davam 
etdirmişdir.  Fərhad  Bədəlbəylinin  adı  B. 
Smetana  adına  (Çexoslovakiya,  1967, 
III mükafat və Smetana əsərinin ən yaxşı 
ifaçısı mükafatı) və Viana da Mota adına 
(Portuqaliya, 1968, I mükafat) beynəlxalq 
müsabiqələrdəki  uğurlu  çıxışlarından 
sonra məşhurlaşmışdır. F. Bədəlbəyli fəal 
konsert yaradıcılığı ilə də məşğul olmuş-
dur. Ölkəmizi dünyanın bir çox ölkəsində 
təmsil edən Fərhad Bədəlbəylinin qastrol 
səfərləri bir çox ölkələri əhatə edir. Bunlar-
dan – Bolqarıstan, Almaniya, Yunanıstan, 
Danimarka, İsrail, İtaliya, Kuba, Norveç, 
Portuqaliya,  Tunis,  Türkiyə,  Finlandiya, 
Fransa, Çexoslovakiya, İsveçrə, Yuqoslo-
viya, Yaponiya və b. göstərmək olar.
 Fərhad Bədəlbəyli beynəlxalq musiqi 
laureatı  olmuş  ilk  azərbaycanlı  pianoçu-
dur. Onun fəaliyyətinin bir qolu da musiqi-
təşkilatçılıq və maarifçilik işi ilə bağlıdır. 
1986-89-cu illərdə o, Azərbaycan Musiqi 
Cəmiyyətinin idarə heyəti sədrinin birinci 
müavini olmuşdur. Odur ki, 1989-cı ildə 
F. Bədəlbəyli tərəfindən Musiqi Xadimləri 
Cəmiyyəti  yaradıldı.  1987-1996-cı  illər 
arasında isə o, elə özü tərəfindən yaradı-
lan  Bakı  İncəsənət  Mərkəzinə  rəhbərlik 
etmişdir. 
 F. Bədəlbəyli 1972-ci ildə Azərbaycan 
SSRİ-nin  Əməkdar  artisti,  1978-ci  ildə 
Azərbaycanın  Xalq  artisti,  1990-cı  ildə 
SSRİ-nin  Xalq  artisti,  1995-ci  ildən 
“Mədəniyyət dostları” fondunun üzvüdür. 
Professor F. Bədəlbəyli 1991-ci ildən Üze-
yir  Hacıbəyov  adına Azərbaycan  Dövlət 
Konservatoriyasın rektorudur.
Ə d ə b i y y a t
Bədəlbəyli, F. Mən nikbinəm və respublikamızın xoş gələcəyinə inanıram [Mətn] 
: [Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, professor ilə müsahibə] / Fərhad 
Bədəlbəyli; müsah. apardı Zümrüd Bayramova // Səs.- 1995.- 9 mart.
Бадалбейли, Ф. Музыка – это культура: в академии должны учиться люди, 
знающие не только спецпредметы [Текст] : [интервю Нар. арт. СССР, 
ректора Бакин. Муз. Академии, пианиста] /Фархад Бадалбейли //Каспий.- 
2008.- 30 апреля.- С.8.
Бадaлбейли, Ф. “Я всегда выступаю на концертах с маленьким Кораном, 
который подарил мне великий маэстро Ниязи [Текст] Бадaлбейли, Ф//Эхо.- 
2008.- 26 апреля.- С.23.
Сеидов, Т. Поет фортепиано [Текст]: творческий портрет Ф.Баделбейли: 
[о Народном артисте СССР и Азербайджана, ректоре Бак. Муз. Академии 
Ф. Баделбейли] /Тарлан Сеидов //Каспии.- 2007.- 1 декабря.- С.6-7.
27
Pianoçu

---