75
publikimeve të tij, zëri i popullit shqiptar, i mendimeve dhe aspiratave të shqiptarëve të kudondodhur.
Gazeta
e mirënjohur e Bukureshtit shkruante rreth këtij qëllimi: ―
Ato që paraqesin dhe prezantojnë popullin shqiptar
në shtypin e kohës, janë mendimet e pastra të zotit Anselmo Lorekio, pasardhës i njerëzve të Skënderbeut,
burrë me një patriotizëm të lartë, aktivist i pajisur me një shpirt dhe mendje të mprehtë, gazeta e së cilit “La
Nazione Albanese” që sot publikohet në Itali, po bëhet zëri i popullit shqiptar.
Një letër tjetër iu dërgua
nga Koriliano Kalabro më 17 shkurt 1897, në të cilin citohej si më poshtë
:
“Kemi lexuar numrin e parë të “La Nazione Albanese” dhe jemi ngushëlluar pafund duke parë që
ideja e cila prej kohësh ndriste mendjen e Jeronim De Radës, po merr drejtimin e duhur dhe gjen
mbështetje të plotë dhe nga zotëria juaj. Ne, të rinjtë pa përvojë, të cilët e ndjejmë thirrjen e gjakut të
të parëve, nuk mund të bëjmë gjë tjetër të të drejtojmë një thirrje inkurajuese
361
…
F. Ales. Kasiani, në emër të një grupi shqiptarësh
Urime dhe falënderime, si dhe kërkesa për abonime i vijnë Lorekios nga shumë vende dhe shoqëri
patriotike-kulturore në diasporë. E tillë është letra e dërguar nga Bukureshti, më 8 janar 1897, e cila thotë:
I dashur bashkatdhetar Anselmo Lorekio.
U bë kohë e gjatë që nuk shkëmbejmë letra me ju, por kjo nuk më ndali asnjë minutë që të lus Zotin
t’ju japë shëndet dhe jetë të gjatë në të mirën e popullit tonë…
Mora vesh që dëshironi të botoni “La Nazione Albanese”. Para çdo gjëje, është kombësia dhe
flamuri shqiptar, pas së cilit punoni dhe veproni për të mirën e popullit. Ju lutem të më përfshini mua
midis abonentëve tuaj dhe ju lutem të më shkruani kur do të ma nisni gazetën.
362
Ju përshëndes
Pandeli J. Evongjeli
President i Shoqërisë kulturore shqiptare “Dituria”
Anselmo Lorekioja krijoi, krahas gazetës ―
La Nazione Albanese‖, edhe Shoqërinë Kombëtare
Shqiptare ose ―
La Societa Nazionale Albanese‖ përmes së cilës kërkonte të përforconte punën për njohjen e
çështjes kombëtare shqiptare. Rreth formimit të kësaj shoqërie kombëtare do të merrte një sërë letrash nga
patriotë shqiptarë të kudondodhur në botë. Përmendim më poshtë letrën e ardhur nga Faik Konica:
Bruksel, dhjetor 1896
Zoti Anselmo Lorekio
Ju dërgoj përgëzimet e mia së pari si shqiptar dhe si filolog për themelimin e Shoqërisë Kombëtare
Shqiptare e cila do të ndihmojë në përhapjen jo vetëm të ideve kombëtare por dhe do të ndihmojë në
nxitjen e dëshirës për studimet shqiptare. Në çdo rast shqiptarët e Italisë kanë punuar për të
361
Albania,Nr.5,1922,11
362
Albania,Nr.23,1922,26.
76
iluminuar vëllezërit e tyre përtej Otrantos… Dhe nëse Shqipëria gëzon sot një bazë të letërsisë i
detyrohet patjetër punës së shqiptarëve të Italisë.
363
Vlerësime të tjera, Anselmo Lorekios i vijnë edhe nga të tjerë atdhetarë. Përmendim Prof. Alberto
Strotiko, i cili bën me dije si për krijimin e Kongreseve gjuhësore shqiptare dhe për rëndësinë e krijimit të
Shoqërisë Kombëtare Shqiptare. Ai shprehet si më poshtë:
U mbajt në Koriliano Kalabri, Kongresi i dytë gjuhësor shqiptar më 1-4 tetor 1895. Në këtë Kongres
morën pjesë përfaqësues nga të gjithë kolonitë në Itali. U hodhën edhe bazat e krijimit të një shoqërie
kombëtare shqiptare. Zoti Anselmo Lorekio është shpirti i vërtetë i kësaj shoqërie së cilës i është
dedikuar me shpirt, duke bërë që të dëgjohet zëri dhe ndikimi shqiptare në Itali dhe jashtë saj,përmes
artikujve që po publikon në gazeta të ndryshme.
364
Prof. Alberto Strotiko, Manuele Hoepli, Milano 1896
Vlerësime dhe urime të tjera i vijnë Lorekios nga shqiptarë të vendosur në Kostandinopojë. Letra vijon
si më poshtë:
Kostandinopojë, 23 janar 1897
Zoti Anselmo Lorekio
Lajmi për krijimin e një shoqërie letrare shqiptare nën kryesinë tuaj na ka mbushur zemrën me gëzim
dhe shpresë. Shumë herë kemi pasur rastin të ndryshonim situatën tonë, por prapë sot ekzistojnë
qindra e mijëra zemra që rrahin për mëmëdheun. Janë pasardhësit e shqiptarëve që luftuan së bashku
me Skënderbeun për të mbrojtur atdheun e tyre që të mos binte nën pushtetin e të huajve, mes të
cilëve pasardhës të denjë të cilët, ndonëse jetuan prej kohe të gjatë në një vend të huaj,nuk reshtën së
qeni shqiptarë në zemër e mendje dhe ruajtën gjuhën, traditat, veshjet, kanë ruajtur kujtimet e vendit
të tyre të dashur dhe kanë rritur ndjenjën kombëtare. Midis vëllezërve përtej detit përmendim Dorsa,
Kamarda, De Rada, Lorekio. Çdonjëri prej tyre ka vendosur një gur në themelet e rilindjes
kombëtare shqiptare, emrat e të cilëve janë gdhendur në zemrat e çdo patrioti shqiptar. Por ajo që na
gëzon më shumë është mendimi dhe shpresa për të pasur marrëdhënie më të afërta me vëllezërit tanë
përtej detit. Ai që deri më sot na ka mbajtur të ndarë nga njëri-tjetri nuk është deti Adriatik, i cili
mund të kalohet mjaft lehtë në pak orë por errësira të cilën shqiptarët ishin zhytur dhe që i ka
penguar ata të krijojnë lidhje me vëllezërit e tyre të mërguar, ekzistencën e të cilëve as që e dinin.
365
Gazeta “La Nazione Albanese”, 15 shkurt 1897
Përgëzime Lorekios i vijnë dhe nga Shoqëria ―
Vëllazëria shqiptare‖ e Egjiptit, me falënderime për
botimin e ―
La Nazione Albanese‖. Letra flet si më poshtë:
363
Albania,Nr.23,1923, 16.
364
Po aty, 17.
365
Gazeta ―
La Nazione Albanese” 15 shkurt 1897