198
—Sənə də yaxşı yol, — dedi Zaur. — Neçə vaxta gedirsən?
—Üç günlüyə, — dedi, sükut çökdü, görünür bu sükut
ərzində götür-qoy edirmiş: desin, deməsin, nəhayət, qərara
gəlib yavaş səslə (doğrudanmı görəsən yanında kimsə vardı,
ona görə yavaşdan dedi bunu) — pıçıltıyla əlavə etdi: — Sən
də uç gəl Moskvaya, Zaurik... Yaxşı, mən qaçdım, hələlik...
Sonra dəstəkdən kəsik-kəsik siqnallar eşidildi. Zaur
Təhminənin son təklifi barəsində düşünürdü: doğrudanmı
Təhminə bu sözləri dedi — son görüşlərində "daha
ayrılmalıyıqU qərarını verəndən sonra, onların idarəsindən,
Dadaşın ləng işləyən şöbəsindən çıxıb hay-küylü, əsəbi, daim
hərəkətdə və tələsmədə olan televiziya dünyasına düşəndən
sonra, təzə dostları-tanışlarıyla bir yerdə Moskvaya uçarkən,
məhz ona, Zaura təklif elədi ki, dalınca gəlsin... Yox Zaur
yanılmırdı, elə-beləcə demişdi Təhminə:
—Zaurik, uç gəl Moskvaya...
—Kim idi o? — mətbəxdən anasının səsi gəldi.
— Heç, — dedi. — Bir tanışım idi.
Beşinci fəsil
Degildim mən sənə mail, sən etdin əqlimi
zail.
Mənə tən eyləyən qafil səni görcək
utanmazmı?
Zaurun təqribi hesablamalarına görə Bakıda, Azərbaycan
respublikasının başqa şəhər, kənd, şəhər və kəndtipli
qəsəbələrində onların yetmiş yeddi nəfər qohumu vardı.
Atasının və anasının hesablamaları etibarlı deyildi. Keflərinin
kök vaxtlarında bir-birlərinin qohum-əqrəbasını saymağa
başlayanda atası ortalığa bir rəqəm çıxarırdı, anası ayrı.
Anasının hesablamalarına görə atasının qohumu daha çox idi,
199
atasının hesablamalarına görə əksinə. Anası: "Bibim nəvəsinin
ögey əmisi oğlu haradan mənim qohumum oldu ki..." —
deyərdi, amma özü Məcidin dayısı qızının baldızı oğlunu ərinə
yaxın qohum sayardı. "Hər halda ali məktəbə girəndə sənin
yanına gəlmişdi ki, yaxın qohumusan, sən də ona kömək
elədin... Doğrudur, işi düzələndən sonra bir də üzünü
görmədik, amma hər halda ..".
Əslində, ata və ana qohumlarından başqa bir də vardı,
Məcid demiş, "sezon qohumları". Məlum deyildi ki, onlar
kimin tərəfindən hardan qohum idilər, amma elə ki, imtahan
mövsümü başlanırdı, bu haradansa peyda olmuş "sezon
qohumları" qapılarını kəsdirirdilər. Nizamidən, Firdovsidən,
Sədidən tutarlı misallar gətirib isbat edirdilər ki, qohum-əqrəba
dar gündə gərək olar va əgər Məcid uşağa kömək eləməsə,
deməli, böyük şairlərin hikmətli kəlamlarının bir qəpiklik
mənası yoxmuş... Adətən bu müdrik beytlər Məcidgilin
evlərində yay aylarında, sınaq imtahanları dövründə daha çox
səslənirdi, amma başqa mövsümlərdə də cürbəcür qohumların
cürbəcür xahişlərindən, təvəqqələrindən asudə deyildi Məcidin
başı... Məcid ürəyiyumşaq adam idi, əlindən gələn yaxşılığı
qohumlarından da, qohumu olmayan, tanıyıb-tanımadığı
adamlardan da əsirgəməzdi və heç bir vaxt da elədikləri
yaxşılıqların müqabilində heç bir şey gözləməzdi, heç quru
"sağ ol"un da təmənnasında deyildi. Amma hərdən-birdən,
görürsən düşürdü belə bir iş ki, yaxşılıq elədiyi adam, dar
günündə qolundan tutduğu şəxs məqsədinə çatan kimi
birdəfəlik yox olurdu, ilim-ilim itirdi, nə izi, nə tozu qalırdı,
belə məqamlarda Məcid də görürsən, hərdən segah üstündə
dodaqaltı zümzümə edərdi: "Bağda ərik var idi, salam-məlik
var idi, bağdan ərik qurtardı, salam-məlik qurtardı".
Bu, atasının əzbər bildiyi yeganə şer misralarıydı və yeganə
musiqi motivi idi, professor bunu, özfəaliyyət iştirakçıları kimi,
özü özüyçün, öz dilxoşluğu üçün oxuyurdu. Amma, hər halda
bu müvəqqəti üzə çıxıb birdən-birə də qeyb olan təmannalı
200
qohumlardan savayı əsl yaxın qohumları da vardı və bu
qohumlarla daimi sıx əlaqə saxlayırdılar. Belə yaxın qohumlar
Zivər xanımın bacıları, xalası və xalası qızlarından ibarət idi və
bir də Məcidin, Bakıda yaşayan yeganə yaxın qohumu-məşhur
cərrah, professor Bəhram Zeynallıdan şübhəsiz, Bəhram
Zeynallının ailəsi — arvadı Rüxsarə xanım, oğlu Rasim də
yaxın qohumlardan sayırdı, amma Bəhramın davada həlak
olmuş qardaşının oğlu Qiyasla gediş-gəlişləri yox idi... Məcid
bilirdi ki, Qiyas Dilarə adlı bir qızla evlənib, bir oğulları var,
amma nə özü, nə də Zivərlə Zaur Qiyasın ailəsiylə heç tanış da
deyildilər. Ömürlərində bir-birlərinin qapısını açmamışdılar,
deyəsən Qiyasın əmisi Bəhramla gediş-gəlişləri vardı, amma
Məcidgil Bəhramgildə tez-tez qonaq olsalar da, bir dəfə də
onlarda Qiyasgilə rast gəlməmişdilər... Adətən Bəhramgillə,
başqa qohumlarla görüşləri də müəyyən hadisədən-hadisəyə,
tarixdən-tarixə olardı — ad günlərində, toy-nişanda, ya, allah
eləməsin, hüzr məclislərində... Bu gün — Zaurun ad gününə də
beş-altı nəfər qohum gəlmişdi — Zivərin iki bacısı, bir xalası
qızı, (o biri xalası qızı gəlməmişdi, xalası xəstəydi, qızı da
onun keşiyini çəkirdi), Bəhram Zeynallı arvadı Rüxsarə
xanımla, (onlar da oğulları Rasimsiz gəlmişdilər...) Məcidin iş
yerindən də iki nəfər gəlmişdi və o cümlədən atasının
kafedrasında assistent olan Şahin. Şahin Zaurla həmyaş idi və
onların ailələri üçün əvəzsiz bir adam idi — nə lazım olsaydı
yerin deşiyindən tapardı. — Bax, elə bugünkü məclisçün bütün
gərək olan sursatı — sədri düyüsündən, təzə balıqdan, kürüdən
tutmuş hər cür xırım-xırdayacan — nə bilim borjomdu, yaşıl
noxuddu, mayonezdi-filandı — hamısını Şahin "təşkil
eləmişdi"... Qonşularla elə mehribançılıqları yox idi,
qonşulardan bircə Murtuzovgil idi qonaqları — Murtuz özü —
istefaya çıxmış polkovnik Murtuz Murtuzov bütün orden,
medallarını taxmışdı, — arvadı Alya və qızları Firəngiz.
"Qızlarını bizimkilərə — qohumlarımıza göstərməyə gətiriblər"
— deyə düşünmüşdü Zaur. Amma məsələ ondadır ki,
Dostları ilə paylaş: |