134
tar.”
171
Müfəzzəl ibn Ömər İmam Sadiqdən (ə) “siratəl-mustəqim” haqqında
so
ruşduqda bu cavabı almışdır: “Sirat yolu Allahın mərifətini tanıdan yoldur.
Si
rat iki dənədir – biri dünyada, digəri isə axirətdədir. Dünyadakı sirat-itaətin
va
cib olduğu məsum imamlardır. Demək hər kəs onu tanıyıb və ona itaət edər-
sə siratəl-mustəqimə hidayət olmuşdur. Axirətdəki sirat isə Cəhənnəmin üzə-
rin
dən keçmək üçün atılmış körpüdür.”
172
36.“Ali-
imran” surəsi, 103-cü ayə:
“Hamılıqla Allahın ipinə möhkəm sarı-
lın və (firqələrə bölünüb bir-birinizdən) ayrılmayın! Allahın sizə verdiyi ne-
mətini xatırlayın ki, siz bir-birinizə düşmən ikən O sizin qəlblərinizi (islam
ilə) birləşdirdi və Onun neməti sayəsində bir-birinizlə qardaş oldunuz. Siz
oddan bir uçurumun kənarında ikən O sizi oradan xilas etdi. Allah Öz
ayələrini sizin üçün bu şəkildə aydınlaşdırır ki, haqq yola yönəlmiş olası-
nız!” Bir çox təfsir və hədis alimlərinin rəyinə əsasən “Allahın ipinə sarılın”dan
məqsəd Əhli-Beytdir. Məşhur əhli-sünnə alimi Qunduzi Sələbiyə əsaslanaraq
İmam Sadiqdən (ə) nəql etdiyi hədisində “Bizik Allahın ipi. O ip ki, Allah bu
ayəni bizim haqqımızda nazil etmişdir (hamınız Allahın ipinə möhkəm sarılın)”
buyurulur.
173
“Mənaqib” adlı kitabda Mazandarani qeyd etdiyimiz ayə haqqında
ibn Abbasdan belə nəql edir: “Biz Hz.Peyğəmbərin (s) yanında olduğumuz bir
vaxt
da bədəvi ərəblərdən bir nəfər gəldi və ondan soruşdu: “Ya Rəsulallah! “Ha-
mınız Allahın ipinə möhkəm sarılın” deyildiyini eşitdik. Allahın ipi nədir ki, ona
sarılaq?” Bu zaman Hz.Peyğəmbər (s) Hz.Əlinin (ə) əlindən tutaraq buyurdu:
“Bu Allahın sağlam ipidir, ona sarılın ki, yolunuzu azmayasınız.”
37.
“Nəml” surəsi, 89-cu ayə:
“Hər kəs (Rəbbinin hüzuruna) yaxşı əməl-
lə gəlsə, onu bunun müqabilində daha yaxşı bir mükafat (Cənnət) gözləyir.
Be
lələri o gün dəhşətli qorxudan da əmin olarlar.” Bir çox təfsir kitabların-
da yaxşı əməl Əhli-beytlə əlaqələndirilmişdir. Əbu Abdullah Cədəli deyir ki,
Hz.
Əli (ə) mənə buyurdu: “İstəyirsənmi sənə “Hər kəs saleh iş görsə, onu bu
əməldən də yaxşı bir mükafat gözləyəcək.” ayəsinin təfsirini deyim?” Dedim:
“Bəli, sənə qurban olum!” Həzrət buyurdu: “Yaxşı əməl biz Əhli-beytə mə-
həbbət, pis əməl isə bizə kin-küdurət və ədavət bəsləməkdir!” Sonra Həzrət bu
ayəni tilavət etdi.”
174
Hz.
Adəmin (ə) tövbəsi
“Bəqərə” surəsinin 37-ci ayəsində buyurulur:
“(Nəhayət) Adəm Rəbbin-
dən (bəzi xüsusi) kəlmələr öyrənərək (Həvva ilə birlikdə o kəlmələr vasitə-
silə) tövbə etdi. Doğrudan da, O (Allah) tövbələri qəbul edəndir, mərhə-
mətlidir.” Allahın Adəmə
(ə) tövbə üçün öyrətdiyi “kəlmələr”in nədən ibarət
138
Hakim Həsqani, Şəvahidut-tənzil, I cild. səh-58, hədis: 87, 88, 89; Şeyx Ubeydullah Hənəfi,
Ərcəhul-mətalib, səh-58, Lahur çapı.
172
Təfsiri-Burhan, I cild, həmin ayənin təfsiri.
173
Yənabiul-məvəddət, I cild, səh-118-119.
174
Hakim Həsqani, Şəvahidut-tənzil, I cild, səh-425, hədis: 581.
135
ol
ması ilə bağlı təfsirçilər arasında ixtilaflar vardır. Bəzilərin rəyinə əsasən
bunlar dualar, raz-
niyazlar, o cümlədən, balığın qarnında həbs olunan Hz.Yuni-
sin
(ə) duasından ibarətdir: “Ey mənim Rəbbim! Həqiqətən, mən özümə zülm
et
dim, məni bağışla. Çünki Sən bağışlayanların ən yaxşısısan!” Amma Hz.Pey-
ğəmbər
(s) və səhabələrdən nəql olunan rəvayətlərdən məlum olur ki, Allah
Hz.
Adəmin
(ə) tövbəsini Hz.Muhəmmədin, Hz.Əlinin, Hz.Fatimənin, Hz.Həsə-
nin və Hz.Hüseynin haqqına and verdikdən sonra qəbul etmişdir.
Məşhur təfsir alimi Cəlaləddin Siyuti İbn Abbasdan belə nəql edir: “Mən
Hz.
Peyğəmbərdən
(s) soruşdum: “Adəm peyğəmbərin Allahdan öyrəndiyi və
onun vasitəsilə tövbə etdiyi kəlmələr nə idi?” Həzrət (s) buyurdu: “O, Allahı
Mu
həmməd, Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynin haqqına and verərək tövbə etdi
və Allah da onun tövbəsini qəbul etdi.”
175
Bu haqda daha geniş məlumat əldə
et
mək üçün İbn Məğazəlinin “Mənaqib”, Əllamə Qunduzinin “Yənabiul-mə-
vəddət”, Beyhəqinin “Dəlailun-nubuvvət”, Bədəxşinin “Miftahun-nicah”, Dey-
ləminin “Musnədul-firdovs” və Abdullah Şafeinin “Mənaqib” kitablarına mü-
ra
ciət edə bilərsiniz.
Hz.
Əli haqqında Peyğəmbər (s) hədisləri
1. “
Qədiri-Xum” hədisi: Hicrətin onuncu ili zilhiccə ayının 18-ci günü
Hz.Pey
ğəmbər
(s) vida həccindən qayıdarkən Qədiri-Xum adlı məntəqədə belə
buyurdu: “Mən kimin mövlası və rəhbəriyəmsə, Əli də onun mövlası və rəhbə-
ri
dir.” O Həzrət (s) bunu üç dəfə təkrar etdi. Sonra başını səmaya qaldırıb belə
dua etdi: “İlahi! Onun dostunu Sən də dost bil, onun düşmənini Sən də düşmən
bil. Onu sevəni Sən də sev, onu qəzəbləndirənə Sən də qəzəbli ol, dostlarına
kö
mək et, onu tək qoyub xar edənləri Sən də xar və zəlil et, haqqı həmişə
onun
la qərar ver və onu haqdan ayırma!” Sonra buyurdu: “Burada olanlar bu
xəbəri burada olmayanlara çatdırsınlar!”
Hz.
Peyğəmbərin
(s) xütbəsi sona yetdi. Hələ camaat dağılışmamışdı ki,
vəhy mələyi nazil olub, Hz.Peyğəmbərə (s) bu ayəni çatdırdı: “Bu gün dininizi
ka
mil etdim, sizə olan nemətimi tamamladım”
Hz.
Peyğəmbər
(s) buyurdu: “Allahu Əkbər! Allah öz dinini kamil etdi, ne-
mətini bizə tamamladı. Mənim risalət və peyğəmbərliyimdən, məndən sonra
isə Əlinin vilayət və xilafətindən razıdır!” Bundan sonra hacılar Hz.Əliyə (ə)
doğru gəlməyə başladılar və onu bu məqama nail olduğuna görə təbrik etdilər.
Onu təbrik edən tanınmış şəxslərdən Ömər ibn Xəttab cəmiyyətin qarşısında
be
lə dedi: “Afərin sənə, ey Əbu Talibin oğlu! Sən mənim, bütün mömin kişi və
qa
dınların mövlası və rəhbəri oldun.” Bu zaman İbn Abbas dedi: “Allaha and
ol
sun! Bu əhd-peyman hamının boynunda qalacaqdır.” Bu mütavatir hədis aşa-
ğıdakı islami mənbələrdə də təsdiqlənmişdir:
1.
Fəxrəddin Razi, Məfatihul-ğeyb, XI cild, səh-139
175
Əddurrul-mənsur, I cild, səh-60.