Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 1,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Möhkəm dayaq qanunu
- İntuisiya qanunu
- Әlaqə qanunu
ğındadır». Ә.Xaqaninin qənaəti isə belədir: «Qızılın əyarını məhək, sözün qiymətini söz sərrafı bilər». Әsrlərin, min illərin о üzündən gələn bu qiymətli fikirləri məhz Heydər Әliyevə ünvanlamaq, ona aid etmək olar. О öz təfəkkürü və nitqi ilə ağılları fəth edirdi. О öz nitq mədəniyyəti ilə etalona çevrilmişdi. O öz danışıq tərzi ilə nümunə idi. O, nitqinin səlisliyi, sistemliliyi, ardıcıllığı, məntiqliliyi, habelə səsinin tembri, diksiyası, intonasiyası, hə a üz cizgiləri, mimikası ilə auditoriyanı valeh edir, onu zənginləşdirir, tərbiyə edirdi. Sanki qarşısında dilin bütün incəliklərinə dərindən bələd olan, uzun illər natiqlik, nitq mədəniyyətindən dərs verən mahir bir dilçi alim çıxış edirdi. Onun nitqində həmişə insanı valeh edən yeni‐yeni çalarlar tapırdın. Bu nitqdə hər şey yerli yerində idi, artıq heç nə yox idi. Bu nitq mükəmməl, kamil bir nitq idi. Bu gün Ana dilimizin dövlət statuslu dillər arasında olmasına görə ona borc lu yuq. Heç şübhəsiz, dil xalqın möv cud luğunu, mil lətin simasını səciyyələndirən əsas amillərdən biridir. Dil xalqın mənəvi dəyərlərinin keyfiy ‐ yət göstəricisidir. Məhz cənab Heydər Әliyev öz ağıllı qərarları ilə yanaşı, sanki danışığı, nitqi ilə də bu dilin keşiyində duran bənzərsiz bir alim, böyük bir mütəfəkkir idi. Yaxşı yadımdadır, Respublika sarayında görkəmli alim, ictimai xadim, elm təşkilatçısı, akademik Yusif Məmmədəliyevin 90 illik yubileyi keçiri ‐ lirdi. Heydər Әliyev iki min nəfərdən çox insanın qarşısında 45 dəqiqə ərzində nitq söylədi: heç bir yazılı qeyd‐filan olmadan. O, çıxışında Yusif Məmmədəliyevin böyük kim ‐ yaçı alim olduğunu təsdiq edən onlarca kimya sitatlarını, kimyəvi terminləri də yanılmadan nümunə gətirdi. Və bu çıxışı ilə də hamını heyrətə gətirdi! Bəli, bu cür nitqi yalnız О edə bilərdi və etdi də. O, əsl dövlət lideri kimi hərtərəfli, zəngin biliyə, möhkəm yaddaşa, analitik təfəkkürə malik idi. Odur ki, o, tarixçilərin, musiqi çilə ‐ rin, yazıçı və şairlərin, fiziklərin, kimyaçıların və s. məclislərində sənət sahiblərinin öz dillərində danışmağı bacarırdı. Nitqlərində elə yeni məlumatlar söyləyirdi ki, hə a о sənətin ən yaxşı biliciləri də heyran qalırdılar. Onun saatlarla çıxışı heç vaxt auditoriyanı yormur ‐ du. Çünki O, nitq söyləməyin bütün sirlərini ən ali səviyyədə bilirdi. Yorucu danışmırdı, nitqində yeknəsəqlik yox idi. Möhkəm dayaq qanunu Liderin öz liderlik mövqeyini saxlaya və möhkəmləndirə bilməsi üçün təmasda olduğu insanların inamını qazanmağı vacibdir. İnam liderliyin fundamentidir. Lider özünə inam yaratmaq üçün aşağıdakı keyfiyyətlərə malik olmalıdır: kompitentlilik, onu əhatə edən in‐ sanlarla əlaqə yaratmaq və onu möhkəm lən ‐ dir mək, xarakter. Әgər sizdə liderlik qabi liy yəti varsa, adamlar sizin təsadüfi səhvlərinizi bağışlayarlar. Amma unutmayın ki, insanlar xarakterində ciddi qüsurlar olan liderlərə inanmırlar. Liderlikdə bəzən, hə a təsadüfi nöqsanları da aradan qaldırmaq olmur. Әsl liderlərə bu həqiqət məlumdur. Lider ətrafdakıların inamını itirdikdə onu bərpa etmək çətin olur və ya heç mümkün olmur. Xarakter inam 41 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Yusif Məmmədəliyev
yaradır. İnam isə liderliyi mümkün edir. Möhkəm dayaq qanunu məhz buna əsaslanır. Daxili gücü olmayan liderlərə ağır gün ‐ lərdə arxayın olmaq mümkün deyil, belə ki, onların fəaliyyət göstərmək və nəticə əldə etmək qabiliyyəti daim dəyişir. Әgər siz yalnız özünüzü yaxşı hiss et‐ diyiniz günlərdə lazımınca işləyirsinizsə, hə ‐ yatda olduqca böyük uğur qazanmağınız mümkünsüzdür. Mən nə vaxt möhkəm və stabil xarakterə malik liderlər haqqında düşünürəmsə, ilk növbədə, mərhum prezidentimiz Heydər Әliyevi xatırlayıram. Şəxsi baxışlarından asılı olmayaraq, hər bir adam ona inanırdı. Nə üçün? Ona görə ki, Heydər Әliyev 40 ildən çoxdur ki, xarakterin tamlığı simvoludur. О, həmişə öz dəyərlərinə sadiq qalırdı və onları rəhbər tuturdu. О nə vaxt xalqı qarşısında öhdəlik götürürdüsə, onu axıra qədər yerinə yetirirdi. О hər zaman saflıq və təmizlik nümunəsi idi. Yadda saxlamaq lazımdır ki, siz heç vaxt yalnız danışmaqla özünüzə inam qazandıra bilməzsiniz. О vaxt inam qazana bilərsiniz ki, siz nəticə əldə edəsiniz, həm də daima saf, vicdanlı olasınız, sizinlə işləyən insanlara qarşı real şəxsi marağınızı bildirəsiniz. İnsan‐ lar güclü xarakterə malik liderlərə inanırlar. Belə liderlər başqalarının potensial qabiliy ‐ yətinin də üzə çıxmasına şərait yaradırlar.
Özünün liderlik intuisiyasının köməyi ilə lider hər şeyi liderlik prizmasından qiy ‐ mətləndirir. Bəziləri yaxşı liderlik intuisiyası ilə doğulurlar, bəziləri isə cidd‐cəhdlə işləyərək intuisiyalarını itiləməli olurlar. Son nəticə hansı üsulla əldə edilməsindən asılı ol‐ mayaraq, o, təbii qabiliyyətin və əldə olunmuş vərdişlərin vəhdətidir. Məhz belə məlu mat ‐ lanmış intuisiya liderlik problemlərini həll etməyə imkan verir. İstənilən gözlənilməz vəziyyətlərdə lider başqalarının gözündən yayınan detalları sezə bilir. Harada olmağınıza baxmayaraq, ətrafı nız ‐ da baş verənlərin hamısı daha geniş hadisələr kontekstində olur. Baxılan hər hansı anda liderlər baş verənlərdən abstraktlaşa bilirlər, həmin anda onların özləri və onlara tabe olan adamların hansı vəziyyətdə olmalarını görməklə yanaşı, həm də onların hamısının gələcəkdə hansı istiqamətə gedəcəklərini də görürlər. Həqiqi lider dəyişmələr küləyinin istiqamətini duymaq qabiliyyətinə malik olur. Bu baxımdan Heydər Әliyev fenomeni təkrarolunmazdır və böyük məktəbdir. 2003‐cü ilin sonlarında Rusiyanın ORT kanalında «Vremena» verilişində iştirak edən dövlət adamlarından biri, haqlı olaraq, qeyd etdi ki, Qafqazda fəaliyyətinin bütün dövrlərində tarazlaşdırılmış siyasət yeridən yeganə lider Heydər Әliyev olmuşdur. Digər bir məqam da 2003‐cü ildə başlanan ABŞ–İraq müharibəsi ilə bağlıdır. Məhz bu halda da Heydər Әliyev özünəməxsus uzaqgörənliklə antiterror əməliy ‐ yatlarında ABŞ‐ı dəstəkləyən koalisiyaya qoşul maq təklifini qəbul etdi və bununla da sonrakı mərhələlərdə ABŞ‐ın Azərbaycana dəstək verməsi üçün şərait yaratdı. Әlaqə qanunu Әsl liderlər ünsiyyəti sevir. Ünsiyyət isə yalnız söhbətlər və uğurlu nitqlər vasitəsilə yarandıqda daha möhkəm olur. Hamıya məlumdur ki, dünyanın siyasi elitasının ən uca zirvələrindən birində qərar tutan, yüksək natiqlik mədəniyyəti, dinləyicilərin diqqətini özünə cəlb etmək qabiliyyəti ilə də yad daş ‐ larda qalan mərhum prezidentimiz Heydər Әliyev ünsiyyət, əlaqə yaratmaq sahəsində çox böyük istedada malik idi. Saatlarla onun nitqini dinləyənlər yorulmur, diqqətlərini ondan çəkə bilmirdilər. O sanki salonda əyləşən yüzlərlə insanın hər biri ilə əlaqə qu‐ rurdu. Onun nitqini uğurlu edən faktorlardan biri də məhz bu qabiliyyət idi. Hə a evdə, televizor qarşısında əyləşib onun çıxışına qulaq asanlar da Heydər Әliyev natiqliyinin sehrinə düşürdü və sona qədər bu sehrdən qurtara bilmirdi. Onda insanları inandırmaq, nitqində səmimi olmaq, emosionallığı yetə ‐ rincə təmin etmək, intuitiv olaraq salonun ab‐ 42 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Yüklə 1,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|