Sonuncu Fateh indd
Yüklə 12,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
191 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R yolunu dəyişmişdi. İki ordu qarşı-qarşıya gələndə, Məlik Mahmud dalbadal hücum edib, Rzaqulu xanın ordusuna böyük itkilər verdi, sərdar onun həmlələri qarşısında davam gətirməyib, Tus şəhərinə doğru geri çəkilməyə məcbur oldu. Məşhəddən qaçan atlılar qələbə sevincindən qol- qanad açmış Məlik Mahmudun qanını qaraltdılar: – Əgər Mehdi xanın köməyinə yetişməsəniz, şəhər təslim olacaq! Qoşun atlanıb şəhərə döndü. Mehdi xanı müha si- rə də saxlayan Kazım bəyin dəstəsini – səfəviləri məğ- lubiyyətə uğratdı. Qəzəblənmiş hakimin ürəyi bunun- la soyumadı, Məşhədi Təhmasib Mirzənin sərdarına vermək istəyənləri ağır şəkildə cəzalandırdı. Rzaqulu xanın Nadir bəyə güvənməməsi ona ba ha başa gəldi. Bunu biləndə artıq gec idi: Təhmasib Mirzə məğlubiyyətindən xəbər tutan kimi onu sər kər- dəlikdən uzaqlaşdırıb, yerinə Məhəmməd xan Türk- məni təyin etdi... * * *
Rzaqulu xanı uğursuzluğa düçar etməsi Məlik Mahmuda yeni ruh vermişdi. Təhmasib Mirzədən güclü olduğuna görə qürrələnirdi. İndi Məlik Mah- mud Nadir bəy Əfşarın da kənarda qalmasından sui-istifadə edib, qardaşı oğlu Məlik İshəqi Nişapur üzərinə göndərmişdi. Oranı da zəbt etmək istəyirdi. Nişapurda yaşayan Bayat kürdləri Məlik Mahmudun qardaşı oğlunun şəhərə yaxınlaşmasından bərk nara- hat olmuşdular. Bir yerə yığılıb məsləhət-məşvərət
192 S O N U N C U FAT E H elə dilər. Yenə əlac Nadir bəyə qalırdı. Belə qərara gəl- dilər ki, ondan kömək istəsinlər. Nadir bəy bundan xəbər tutanda, qardaşı İbra- himlə Əbivərd və Kəlat kürdlərini başına yığıb Qoça- na – Sam bəyin qalasına gəldi. Qoçan qalasının darvazası ağzında onun yolunu xeyli adam səbirsizliklə gözləyirdi. Burada o, Rzaqu- lu xanı ondan üz döndərməyə vadar edən adamları qəzəblə süzdü. Ancaq hirsini boğub, bu barədə onla ra bir kəlmə də demədi. Onun bu halı Sam bəyin iti gözündən yayınmadı: – Haqlısan, Nadir bəy, şan-şöhrətin artıq olsun! Amma nə mən, nə də mənim oğlum Rzaqulu xanla o danışıqda olmayıb. Bunu bizdən xəlvətdə edən bəzi əyanlar özlərində cürət tapıb, heç ona sənin Təhmasib Mirzəyə sayğından, ehtiramından belə bir kəlmə də danışmayıblar. Nadir bəy əlini Sam bəyin çiyninə qoydu: – Mən heç kimi qınamıram, amma hamınıza bi- zim qırxlı Qədirqulu kişidən bu yaxınlarda eşitdiyim bir lətifəni danışacağam. Deyir, bir gün Bəhlul Da- nəndə xəlifə ilə yol gedirmiş. Görürlər ki, göydən bir əl uzanır. Bəhlul Danəndə də əlini qaldırır, əvvəl beş barmağını göstərir, sonra birini. Qeybdən görünən əl də o an qeybə çəkilir. Xəlifə bu işə təəccüb edir, Bəhlul Danəndəyə deyir ki: – Bu sirdən məni agah elə, gö- rüm o əl nə idi? Nə üçün sən əlini qaldıranda o qeyb oldu?
Bəhlul Danəndə də qayıdıb deyir ki: – O, Sahibi- Zamanın əli idi. Dedi ki, dünya düzəlibsə, gəlim, mən 193 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R də əlimi qaldırıb dedim ki, zəhmət çəkib gəlmə, hələ bu dünyanın beşdən biri də düzəlməyib. O da qeyb oldu… Nadir bəy Əfşarın dilindən «Sahibi-Zaman» kəl - mə sini eşidən kimi yaşlı adamlar bir ağızdan salavat zikr elədilər. Nadir bəy sözünə davam etdi: – Hə, deməyim budur ki, bu yazıq, ağlamalı günə qalmış məmləkətimizdə nə qədər ki, cuğullar, ara- vuranlar var, həmişə Məlik Mahmud kimilər` bizim beşdən birimizi də rahat qoymayacaq. Yerbəyerdən cavanların səsləri ucaldı: – Düz deyir! – Yaşasın Nadir bəy Əfşar! – Gəlin biz də ona qoşulaq! – Gəlin, hamımız Nadir bəyə qoşulaq!.. – Uğurun xeyir olsun, Nadir bəy! Coşqun dağ çayı kimi kükrəyən cavanların bu ça- ğırışından sonra yolboyu kürd yaraqlıları onlara qoşu- lurdu. Nişapura çatana qədər Nadirin dəstəsinə xeyli adam yığıldı. Elə ilk həmlədə Məlik İshəqin dəstəsi məğlub oldu, özü isə yaşıl bir bağda daldalanarkən mühasirəyə düşdü. Qardaşı oğlunun əsir düşdüyünü eşidən kimi Mə - lik Mahmud el ağsaqqalı molla Rəfi Gilanini Nadir bəyin yanına göndərib, onun buraxılmasını xahiş etdi. Amma Bayat kürdləri Məlik İshəqi verməkdən im tina etdilər. Ona görə də Məlik Mahmud güclü qoşunla Nişa- pura hücum etdi. 194 S O N U N C U FAT E H Nadir bəy Məlik Mahmudun Nişapura gələn yo lunu kəsdi. Qədəmgahda iki ordu arasında qan- lı müharibə başladı. Çıxış yolu olmayan kürdlər hə- yatları uğrunda ölüm-dirim mübarizəsinə girdilər. Hər iki tərəf itki verdi. Çoxlu adamın cəsədi döyüş meydanında qaldı. Xeyli itki verdiyini görən Nadir bəy də qüvvəsinin azaldığını hiss edib, geri çəkilməyə məcbur oldu. Nadirin qardaşı İbrahim də yaralanmış- dı. Döyüşdən canlarını sağ qurtaran bir dəstə qızılbaş atlısının müşayiəti ilə mühasirəni güclə yaran Nadir bəy yaralı İbrahimlə Kəlata gəldilər. Məlik Mahmud isə Nişapurda onun gəlişinə se- vinən camaatın xahişi ilə Fətəli xan Bayatı şəhərə ha- kim təyin edib, Məşhədə qayıtdı. Və çoxdan arzusun- da olduğu bir addımı atdı: Kəyan tacını başına qoyub, özünü şah elan etdi… * * * Nadir bəy bir az özünə gələn kimi qoşunu ilə Xo- rasana – Əbivərdə getdi. Bu zaman Məhəmməd xan Türkmən də öz dəstəsi ilə gəlib çıxdı. Onlar əlbir olsa- lar da, Məlik Mahmudu Məşhəddən çıxara bilmədilər. Çünki Nadir bəy Əfşar öz qohumu Aşur bəy Babalının ona qarşı çıxdığını eşidib çox məyus oldu və ruhdan düşdü: «Bunlar necə adamdır, İlahi, hər kəs öz qalası- nın hakimi, öz evinin bəyi olmaq istəyir… Böyük bir ölkənin əldən getməsi isə heç kimin vecinə deyil». Aşur bəy Xorasanın ətrafında yerləşən Quzğan qa- lasında Nadir bəy Əfşara tabe olmaqdan imtina etdi və Cəmişgözək kürdlərinin bir dəstəsi ilə müttəfiq olub,
Yüklə 12,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|