Stefan şvayq bir qadinin həyatindan iYİRMİ DÖrd saat

Lakin yenə bir şey etmək lazım idi. Mən əlimi pul kisəsinə saldım: 

– Budur, alın, yüz frankdır, – deyə tələsik dilləndim, – götürün, bu pula bir otaq 

tutun, səhər isə Nitsaya yola düşərsiniz. 

O, təəccüblə üzümə baxdı. Onun tərəddüd etdiyini görüb sözümə davam etdim: 

– Mən sizi qumarxanada müşahidə edirdim, bilirəm ki, siz nəyiniz varsa, 

uduzmuşsunuz. Sizdən qorxuram, deyəsən, ağılsız bir hərəkət etmək qərarına 

gəlmişsiniz. İrəli uzanmış kömək əlini utanmadan qəbul edərlər... Buyurun, 

götürün! 

Ancaq o, mənim əlimi gözləmədiyim bir qüvvə ilə geri itələdi: 

– Sən çox səxavətli qadınsanmış, – deyə o mızıldandı, – lakin bədxərclik eləmə, 

mənə artıq heç nə ilə kömək edə bilməzsən. Bu gecəni yatdım-yatmadım – heç bir 

fərqi yoxdur. Sabah onsuz da hər şey bitəcək. Mənə kömək etmək mənasızdır. 

– Yox, siz bunu götürməlisiniz! – deyə təkid etdim. – Səhər siz başqa cür 

düşünəcəksiniz. Hələlik siz bircə yuxarı qalxın, yaxşıca-yaxşıca yatıb dincəlin. 

Gündüz hər şey dəyişiləcək, bax görərsiniz. 

Lakin mən yenidən təkid edəndə o, yenə də irəli uzadılmış əlimi qəzəblə geri 

itələdi. 

– Çək o tərəfə! – deyə o, yenə də boğunuq bir səslə dilləndi. – Axı nə mənası?! 

Başqasının otağını qana bulaşdırmaqdansa, hər şey küçədə baş versə, daha yaxşı 

olar. Mənə yüz frankla yox, heç min frankla da kömək edə bilməzsiniz. Mən, 

onsuz da, sabah bu puldan qalan qəpik-quruşla yenə də qumarxanaya gedəcək, son 

qəpiyimi uduzana kimi oynamağımdan əl çəkməyəcəyəm. Axı hər şeyi yenidən 

başlamağın nə xeyri? Mənimki elə bura qədərdir, bəsdir daha! 

Bu tutqun səsin mənim ruhumu necə xəncərlədiyini siz təsəvvür edə bilməzsiniz; 

bir təsəvvür edin: Sizin iki addımlığınızda cavan, gözəl bir insan dayanıb, o, indi 

nəfəs alır, yaşayır, siz də yaxşı bilirsiniz ki, əgər bu saat bütün qüvvə və 

bacarığınızı səfərbər etməsəniz, bu düşünən, danışan, nəfəs alan gənc məxluq ikicə 

saatdan sonra meyitə dönəcəkdir. Bu sərsəm inadkarlığa üstün gəlmək üçün məni 

birdən-birə qəzəbli, kinli bir hiss bürüdü. Mən hirslə onun qolundan yapışdım. 

---

– Qurtarın bu sərsəmliyi! Bu saat yuxarı qalxıb özünüzə bir otaq tutun, mən isə 

səhər tezdən qayıdıb gələrəm, sizi vağzala apararam. Siz buradan çıxıb 

getməlisiniz. Siz sabah mütləq çıxıb evinizə getməlisiniz, biletlə sizi vaqonda 

görməyincə mən rahat ola bilməyəcəyəm. Yüz, yaxud min frank uduzmaqla adam 

öz cavan canına qəsd eləməz. Bu qorxaqlıqdır, qəzəb və əsəbdən doğan 

sərsəmlikdir. Sabah özünüz mənim haqlı olduğumu təsdiq edəcəksiniz! 

– Sabah! – deyə o, qəribə bir istehza, kinayə ilə dilləndi. – Sabah! Eh, sabah 

mənim haralarda olacağımı kaş siz biləydiniz! Kaş özüm də bunu biləydim, indi 

mən də bunun marağındayam. Yox, gedin evinizə, əzizim, özünüzə əziyyət 

verməyin, pulunuzu beləcə kül edib, göyə sovurmayın. 

Lakin mən əl çəkmədim. Elə bil, qeyzli bir inadkarlığa mübtəla olmuşdum. Var 

gücümlə onun əlini dartıb, banknotları ovcuna basdım. 

– Siz bu saat pulları götürəcək və yuxarı qalxacaqsınız. – Mən bu sözləri deyib 

qətiyyətlə qapıya yaxınlaşdım və zəngin düyməsini basdım. – Bax belə, mən artıq 

zəngi basdım, indi bax, bu dəqiqə portye gələcək, siz onunla yuxarı qalxar, uzanıb 

yatarsınız. Səhər düz saat 9-da bu binanın qapısında sizi gözləyəcəyəm, birlikdə 

vağzala gedərik. Daha heç bir başqa şey haqqında narahat olmayın, sizin evə gedib 

çatmağınız üçün nə lazımdırsa edəcəyəm. İndi isə gedib yatın, daha heç nə 

haqqında düşünməyin. 

Elə bu vaxt içəridən qapı cingildədi və portye qapını açdı. 

– Gedək, – deyə birdən oğlan qətiyyətli, sərt və qeyzli bir səslə dilləndi və mən 

onun dəmir kimi barmaqlarının biləyimi necə sıxdığını, elə bil, yalnız indicə hiss 

etdim. Mən dəhşətə gəldim... elə qorxdum ki, elə bu saat şikəst olacaq, ağlımı 

itirəcəkdim... Mən müqavimət göstərmək, dartınmaq, qaçmaq istədim... Lakin 

bütün iradəm, elə bil, iflic olmuşdu... və mən... Siz məni başa düşərsiniz... Mən... 

mən utanırdım ki, axı qapının ağzında dayanıb gözləyən portyenin qarşısında 

oğlanla necə əlbəyaxa ola bilərdim. Və mən... beləliklə, bir də gözümü açıb 

gördüm ki, otelin içərisindəyəm, mən danışmaq, bir şey demək istəyirdim, ancaq 

boğazım heyrətdən qurumuşdu... onun ağır və möhkəm əli biləyimdən 

üzülmürdü... Mən dumanlı halda hiss etdim ki, o, məni artıq pillələrdə dartıb çəkə-

çəkə yuxarı aparır… Nəhayət, açar cingildədi... və nəhayət, mən bu yad adamla, bu 

gün belə adını bilmədiyim o naməlum oteldə təkcə qaldım. 

---

 

***. 

 

Missis K. yenə də susdu və birdən ayağa qalxdı. Görünür, daha danışa bilmirdi. O, 

pəncərəyə tərəf addımladı, bir neçə dəqiqə sakitcə dayanıb bayıra tamaşa etdi, 

bəlkə də, elə beləcə alnını, sadəcə olaraq, soyuq pəncərə şüşəsinə dayayıb durdu. 

Mən ona tərəf baxmağa cəsarət etmədim, belə həyəcan içərisində olan yaşlı bir 

qadına nəzər salmaq mənə ağır gəlirdi. Ona görə də beləcə sakitcə, heç bir sual 

vermədən, səsimi belə çıxarmadan oturub gözlədim. Nəhayət, ağır addımlarla geri 

qayıdıb qarşımda əyləşdi.  

– Bax  belə, indi  artıq ən çətini deyilmişdir. Əgər mən yenə də təkrar olaraq sizə 

söyləsəm və mənim üçün həyatda müqəddəs olan hər şeyə – namusuma, 

uşaqlarıma da and içib desəm ki, düz o saniyəyə kimi bu tamamilə mənə yad olan 

kişi ilə... yaxınlıq etmək fikri heç mənim ağlıma belə gəlməmişdi, həm də mən heç 

nə düşünmədən, ağıllı götür-qoy etmədən, bəli, həyatımın düzən yolu üzərinə 

qoyulmuş bu tələyə tamamilə qeyri-şüuri olaraq düşdüm desəm, ümidvaram ki, siz 

mənə inanarsınız. Mən özümə və sizə söz vermişəm ki, həqiqəti danışım, ona görə 

də təkrarən deyirəm ki, mən yalnız hədsiz dərəcədə güclü kömək etmək arzusu ilə 

bu faciəli qəza-qədərə düçar olmuşdum ki, başqa bir daxili hiss, başqa bir gizli 

istək haqqında heç söz ola bilməz. 

O otaqda həmin gecə baş verən hadisəni danışmaq əzabından məni xilas etmənizi 

rica edirəm; onsuz da, mən özüm bir an belə olsun o gecəni unudub yadımdan 

çıxarmıram və heç bir zaman da unutmaq istəmirəm, çünki o gecə mən onun öz 

həyatını qorumaq üçün mübarizə aparırdım və yenə də təkrar edirəm: bu mübarizə 

ölüm-dirim mübarizəsi idi. Tamamilə aydın surətdə hiss edirdim ki, artıq həyatdan 

üzülmüş bu yad adam, suda boğulan saman çöpünə əl atan kimi, hədsiz hərarət və 

canfəşanlıqla məndən yapışmışdı. O,  mənə elə sarmaşmışdı ki, elə bil, bu saat 

uçuruma yuvarlanacaqdı. Mən var qüvvəmlə, bütün istək və imkanımla onu xilas 

etmək istəyirdim. Belə bir saat insanların əlinə yalnız ömründə bircə dəfə düşə  

bilər, özü də milyondan yalnız birinə.  Əgər bu dəhşətli hadisə olmasa idi, yəqin ki, 

məhv olmağa məhkum edilmiş şəxsin son nəfəsdə həyatından necə bir 

qarşısıalınmaz ehtirasla istifadə edib, nəşələnməsini öyrənə bilməzdim. İndiyə kimi 

---