T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ bati dilleri ve edebiyatlari

       

 

3.3. Bükümlü Diller………………………………………………………………………33 

 3.4 

Geçişimlilik…………………………………………………………………………..40 

4.BÖLÜM. İÇERİKLİ DİL SINIFLANDIRILMASI 

 4.1.Nötr 

Dil 

Sınıfı………………………………………………………………………..42 

 4.2. 

Ergatif 

Diller…………………………………………………………………………51 

 

4.3 Pronominatif Dil Grubu………………………………………………………………57 

 

4.4. Nominatif Diller Sınıfı……………………………………………………………….61 

 4.5. 

Sınıfsal Diller Alt Grubu…………………………………………………………….64 

5.BÖLÜM. SAFHASAL DİL SINIFLANDIRILMASI 

6.BÖLÜM. YERCİL DİL SINIFLANDIRMASININ YAPISAL DİL 

SINIFLANDIRMALARIYLA  BAĞLANTISI 

7.BÖLÜM. GERİYE DOĞRU DİL GELİŞİMİ 

SONUÇ…………………………………………………………………………………………77 

ÖZET……………………………………………………………………………………………80 

ABSTRACT……………………………………………………………………………………..81 

KAYNAKÇA……………………………………………………………………...82 

 

VI 

---

       

TABLOLAR VE FORMÜL DİZİNİ 

 

 

Tablo 1. Schlegel’in Biçimbilimsel Dil Sınıflandırılması…………………………………………4 

 

Tablo 2. Humbolt’un Biçimbilimsel Dil Sınıflandırılması………………………………………...5 

 

Tablo 3. Schleicher’in Biçimbilimsel Dil sınıflandırılması………………………………………..7 

 

Tablo 4. Fortunatov’un Biçimbilimsel Dil Sınıflandırılması……………………………………..9 

 

Tablo 5. Çağdaş Biçimbilimsel Dil Sınıflandırılması……………………………………………11 

 

Tablo 6. Caipell’in İçerikli Dil Sınıflandırılması………………………………………………...12 

 

Formül 1. ………………………………………………………………………………………...13 

 

Tablo 7. Milewski’in Sözdizimsel Dil Sınıflandırılması…………………………………………14 

 

Tablo 8. Mesçaninov’un Dil Sınıflandırılması…………………………………………………..15 

 

Tablo 9. Klimov’un İçerikli Dil Sınıflandırılması…………………………………………….....17 

 

Formül 2…………………………………………………………………………………………36 

 

Tablo 10. Gramerleşme Teorisi………………………………………………………………….39 

 

Tablo 11. Çağdaş Biçimbilimsel Dil Sınıflandırılması…………………………………………..44 

 

Tablo 12. Ergatif ve Nominatif Cümlelerde Ana Öğeler Bağlantısı……………………………..52 

 

Tablo 13. Dildeki Ergatiflik Gelişim Şeması…………………………………………………….57 

 

Tablo 14. Safhasal Dil Sınıflandırılmasının Grupları…………………………………………….68 

 

Tablo 15. Dünya Diller Haritası…………………………………………………………………71 

 

Tablo 16. Hint-Avrupa Dillerin Dağılımı……………………………………………………….71 

 

Tablo 17. Diğer Dil Grupların Dağılımı…………………………………………………………72 

 

Tablo 18. Dil Gelişim Çemberi………………………………………………………………….76  

 

 

VII 

---

GİRİŞ             

 

Tipolojik dil sınıflandırılmasının iki ana hedefi vardır. Birincisi, yeryüzünde 

bulunan tüm dilleri belirli gruplara ayırmak, ikinci ise bir dilin yapım ve biçim 

özelliğini aktarmaktır ve bu sadece dilin azami düzeylerini kavrayan sınıflandırma 

sisteminde mümkündür. Bugüne dek kabul edilmiş iki ana tipolojik sınıflandırmaya 

(bunlar: Biçimbilimsel ve içerikli dil sınıflandırmalarıdır ) baktığımızda, ikisinin de 

dilin her düzeyini ve her yönünü kavramadığını görebilmekteyiz. 

Biçimbilimsel veya morfolojik olarak adlandırılan dil sınıflandırması bir dilin 

sadece “ teknik” yönünü dikkate almaktadır; dilde mevcut olan ek sayısını, 

kelimelerde biçim birimlerin bağlantısını, eklerin gramer anlam yükünü,  vb. Böylece 

dilin cümle içinde bulunan anlam içerikliğini tamamen göz ardı etmektedir. Bir 

cümlede kelimeler arasında oluşan anlamı ve sözdizimini inceleyen dil tipolojisi,  ise 

İçerikli dil sınıflandırılmasıdır. Bu yöntem genel olarak,  dilleri sözdizimi yönünden 

incelemektedir. Bu sınıflandırma bize önemli bilgileri verse de,  bir dil hakkında tüm 

gereken yapısal bilgileri sunmamaktadır.  

Son yılların çalışmaları yukarıda belirtilmiş olan her iki dil sınıflandırma 

yönteminin dil yapılarını değerlendirilmesinde büyük önem taşıdığını ortaya 

çıkartmıştır ve bu iki metodu bir arada kullanma gerekçesinden Safhasal Dil 

Sınıflandırması doğmuştur. Safhasal yöntem,  Biçimbilimsel ve İçerikli dil 

sınıflandırmalarını dilin yapısının incelemesinde bir araç olarak görmektedir. Bir dili 

hiç bir gruba katmadan, o dilin özelliklerini bireysel olarak değerlendirmektedir. 

Safhasal yöntem her dilin geliştikçe farklı özellikler sergilediğini kabul etmektedir.  

1 

 

---

Bu çalışma yukarıda belirtilen tüm dil sınıflandırma yöntemlerini yapısal 

açıdan yakından incelemektedir. Böylece bir dilin yapısal değerlendirilmesinde gerekli 

bilgileri vermektedir. Sınıflandırma esnasında elde edilen bilgiler bize dünya dillerin 

oluşunu, gelişimini, çeşitliliğini ve farklılığı anlamakta yardımcı olmaktadır. Dil 

sınıflandırılması önemli teorik bilgileriyle birlikte,  pratik bilgilere de sahiptir. 

Sınıflandırma yabancı dil öğretiminde büyük bir önem taşımaktadır. Öğretilen dil ana 

dil sınıfından farklı ise dil tipolojisi farklılıkları ortaya koyarak değişik yapıyı 

anlamakta yardımcı olmaktadır.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 

 

---