T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo 13: 1897 Yılı Nüfus Sayımına Göre Ural’da Okuma Yazma Oranı
287 dolayı Rus olmayan okullarda, Rus dili öğretim metotlarının iyileştirilmesine önem verilmiştir. Meselâ kongrede Rus olmayan okullarda alfabe öğretimi öncesi konuşma dersi konulmasına, Rus dili gramerinin öğretilmesine ancak 2–3 ay sonra başlanmasına karar verilmiştir. Yine Rus dilini unutan Rus olmayan öğretmenlerin de okullardan atılması kararlaştırılmıştır. Ayrıca kongrede “kendi yazı ve edebiyatları olmayan halkların okullarında ana dil derslerinin konulmamasını ve bu dillerde kitapların hazırlanmamasını” kararlaştırmıştır. Alınan bu son karar Ural bölgesindeki Tatarlar hariç bütün halkları kapsıyordu, çünkü bu halkların ne kendi yazıları, ne de yazılı edebiyatları vardır. 1037 1912 yılı istatistiklerine göre Ural bölgesi okullarda öğrenci sayısına göre birinci sırada Başkurtlar (5117), ikinci sırada Ruslar (4.736), ve son olarak da Kazaklar (4133) bulunmaktadır. 1038 Ural bölgesinde yaşayan Rus ve gayrı Rus nüfusun okuma yazma durumu aşağıdaki tablodan görülmektedir. Ural Bölgesindeki 400 bin çocuktan ancak 28 bini eğitim görüyordu ve okuma yazma oranı oldukça düşüktür. 1039 Tablo 13: 1897 Yılı Nüfus Sayımına Göre Ural’da Okuma Yazma Oranı Halklar 1897 sayımına göre nüfusları % Öğrenci sayısı % 100 kişiye düşen öğrenci sayısı Rus 61,56 85,81 4,55 Tatar 4,38 3,86 2,88 Başkurt 15,73 0,44 0,99 Kazak 11,11 1,38 0,41 Orenburgskaya Şkolnaya Perepis, 1911, VII, s .7 Ural Bölgesindeki gayrı Rusların çocukları daha çok dinî okullara gitmişlerdir. Bazı yerli idarî birimleri bu dinî okulları kendi idareleri altına almaya çalışmışlardır. Meselâ, Ufa vilayeti 1911 tarihinde müslümanların ileri gelenleriyle eğitim programları hazırlamıştır. 1040 1037 Jurnal Zasedanie sezda direktorov inspektorov narodnıh uçilış Orenburgskogo uçebnogo okruga, Ufa 1912, s. 346. 1038 Jurnal Zasedanie sezda direktorov imnspektorov norodnıh uçilış Orenburskogo uçebnogo okruga, Ufa 1912, s. 299–316 1039 Orenburgskaya Şkolnaya Perepis, 1911, VII, s .7 1040 Otçöt o dyatelnosti musulmanskih pedagogiçeskih kursov Ufimstago gub. Zemstva, Ufa 1916, s. 7-14. 288 Orenburg Eğitim Bölgesi Rus devletinin Ruslaştırma politikasını uyguladığı en önemli bölgelerden biridir, ayrıca Rus devleti bu bölgenin topraklarını yerlilerden alarak yerleştirdiği Ruslara dağıtmış bir anlamda Ruslaştırmanın fiziki yönünü de göstermiştir. 1041 Fakat Başkurtlar bölgede yapılan Ruslaştırma ve yok etme stratejisine her fırsatta başkaldırmışlar neticede resmî belgelerde bu bölge adı XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar telaffuz edilmemiştir. Ancak XIX. yüzyılda Rus hükûmeti Başkurt topraklarında yerel halka bazı haklar tanımak zorunda kalmış, diğer taraftan Ruslaştırma stratejisine eğitim ve cemiyetleri yoluyla devam etmiştir. Rus devleti bölgedeki stratejisini ayrılıklar ilkesi üzerine kurmuş ve tarihsel beraber ve yakınlıkları olan Başkurt ve Tatarları birbirinde tamamen düşman yapacak stratejiler geliştirmeye çalışmıştır. Bu doğrultuda Tatar-Başkurt okullarının yerine 1870’li yıllardan itibaren Rus-Başkurt ya da sadece Başkurt okulları açılmaya başlamıştır. Tatar öğretmenlerinin işlerine son verilirken, onların yerine Başkurt ya da Rus öğretmenleri görevlendirilmiştir. Tatarca bütün idarî birimlerde yasaklanmış, onun yerini Rus dili almıştır. Rus Milli Eğitim Bakanlığının 1877 yılında yayınladıkları müfettiş raporlarına göre; Rus Başkurt okulları kuruluşundan itibaren fizikî şartlar bakımdan oldukça geridir. Yine eğitici kalitesi ve program yeterliliği de yoktur. 1042 Yine 1890 yılında bölgede müfettiş olarak çalışan Alektorov, tuttuğu raporda okulların yıllık eğitim öğretim planlarına uymadığını öğretmenlerin istek ve zevklerine göre ders yaptıklarını yazmıştır. 1902 yılındaki raporlardan da anlaşıldığı üzere Başkurt okullarının kuruluşlarından 30 sene sonra bile durumları değişmemiştir. 1043 1041 1897 sayımına göre Başkurtların nüfusu 1,4 milyondur ve büyük bir kısmı Ufa vilayetinde yaşamaktadır. 1042 Efirov, a. g. e., s. 50-51; “Aznayevskaya Okulu 1870 yılında açılmıştır. Okulda 15 öğrenci eğitim görüyor. Öğretmen Başkurt olup, pedagojik formasyon derslerini almamıştır. Eğitim eski alfabe sistemine göre verilmektedir. Okul organizasyonu kötüdür. Başkurt halkı okulla ilgileniyor ve ellerinden gelen yardımı yapıyorlar. Tambazinskaya Okulu¸1872’de açılmıştır. Okulun yıllık bütçesi 850 ruble olup, bunlardan 160 rublesi toplum, 330 rublesini ise yerli idare vermektedir. Okul öğretmenin evinde çok küçük bir dairenin içinde yer almakta masa, sandalye, tahta ve diğer okul gereçleri yoktur. Okulun toplam 4 öğrencisi vardır. Öğretmen, Birsk ilçesindeki bir okuldan mezun olmuş, fakat bu işe vâkıf değildir. Burayarskaya okulu, toplum ve yerli idarenin desteğiyle ayakta durmaktadır. 3’ü Rus olmak üzere toplam 43 öğrencisi vardır. Öğretmen pedagojik formasyon dersleri görmemiş. Eğitimde eski metod uyguladığı için işler yavaş ve kötü ilerliyor. 43 öğrenciden ancak 15’i okuma-yazma biliyor.” 1043 A. Alektorov, Oçerki iz istoriyi Razvitiya inorodçeskogo obrazovaniya v Rossiyi, Kazan, 1904; “Aktorov’a bir teftiş sırasında Öğretmen Gusev’in ifadesi: “Okulu kilitliyor ve ormana av yapmaya gitmek ne güzeldir. Aylarca dolaşıyorsun ara sıra Başkurtların evine uğrayıp çay ya da kımız içiyorsun, hatta koyun eti yiyorsun”. Okulun durumunu soran müfettiş ise Gusev’e şöyle cevap vermiştir: “Geçen senenin sonbaharına kadar işler yolunda idi, ama şimdi bozuldu, öğretmen ava çıktı, öğrenciler ortada yoktur” Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|