Тарихий манбашунослик

Mavzuni mustaxkamlash uchun berilgan savollar.
q. Biografiya eki biografik asar deganda nimani tushunasiz?
w. #anday biografik xarakterga ega bulgan asarlarni bilasiz?


16-mavzu. Agiografik asarlar, manokiblar yoki xolotlar.


Reja:
1. Agiografik asarlar xususiyalari.
2. Agiografik asarlar tavsifi.


Asosiy tushunchalar: Tazkira, monokib, xolot, risola, shayx, imom, tasavuf, murid, murshid, eshon, said, xo`ja, silsila, ta`rikot, Rashaxot, makolat.


Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.
1. I.A.Karimov. «Yuksak ma`naviyat engilmas kuch»-T., 2008.
2. B.A.Axmedov. O`zbekiston tarixi manbalari.-T., “O`kituvchi”. 2001.
3. T.S.Saidkulov. O`rta Osiyo xalklari tarixining tarixnavisligidan lavxalar.-T., “O`kituvchi”. 1993.
4. Istoriya. Sostaviteli D. Yu. Yusupova, R.P.Djalilova. –Tashkent: “Fan”. 1998.
5. Rukopisnaya kniga v kul`turax narodov Vostoka. Kniga pervaya.-Moskva: ‘’Nauka’’. 1987.


Agiografik asarlarning umumiy xususiyatlari.
Manokiblar yoki xolotlar yirik din va jamoat arboblari va tarikat peshvolarining xayoti va faoliyati, ularning karomatlari xakidagi biografik asarlardir. Manokiblar ustida ishlash shuni ko`rsatadiki, ularda o`ta kimmatli ijtimoiy-iktisodiy, tarixiy va madaniy xayotga oid dalillar va ma`lumotlar ko`p uchratish mumkin. Shunga karamay, bu xildagi manbalardan foydalanish ishini yaxshi deb bo`lmaydi.
Mutaxassislar, umuman tarixshunos-manbashunoslar e`tiboriga manokiblar va xolotlarning ba`zilari to`grisida ma`lumotlar keltirildi.
Agiografik asarlar tavsifi. «Tazkirayi Bugroxoniy» («Bugroxonning xayot yo`li va aytganlari») Axmad ibn Sa`dulla al-O`zgandiy kalamiga mansub asardir. Kitob mashxur Koraxoniylardan Sotuk Bugroxon (vafoti 955 y.)ga bagishlangan. Asarda Uvaysiya tarikati va unga ergashgan toliblarning, shular katori Sotuk Bugroxonning xam tarjimai xoli berilgan. Asar «Uvaysiya» (mashoyixlari)ning tarjimai xoli» deb xam ataladi.
«Tazkirayi Bugroxoniy» ilk tarikatlardan bo`lmish Uvaysiya tarikati tarixi va O`rta Osiyoda islom dini tarkalishi tarixini o`rganishda muxim manbalardan biri bo`lib xizmat kiladi.
Asar matni chop etilmagan. Ko`lyozma nusxalari O`zR FA Sharkshunoslik instituti xazinasida mavjud.