Teqvim-2017. pdf
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
160 MA Y Sаrа Qədimоvа 1922-2005 Ə d ə b i y y a t Fərəcov, Ç. Milli mu- siqimizin əvəzolunmaz ifaçısı: böyük xanəndə Sara Qədimovanın əziz xatirəsinə /Ç.Fərəcov //525-ci qəzet.- 2016.- 4 fevral.- S.7. Fərəcov, Ç. Səhnəmizin gözəl Sarası /Ç.Fərəcov //Xalq qəzeti.- 2012.- 23 may.- S.5. Fərəcov , Ç. Milli mu- siqimizin əvəzolunmaz ifaçısı: Böyük xanəndə Sara Qədimovanın əziz xatirəsinə /Ç.Fərəcov //525-ci qəzet.- 2016.- 4 fevral.- S..6. Xəlilzadə, F. Nəğmələr gülüstanının Sa- rası /F.Xəlilzadə //Azərbaycan.- 2012.- 1 iyun.- S.10. Sara Qədimova //Qadınlar Azərbaycanın musiqi həyatında /Tərt. və red. A.Bayramova.- Bakı, 2004.- S.46-47. Sara Bəbiş qızı Qədimova 1922- ci il may ayının 31-də Bakıda anadan olmuşdur. Uşaq yaşlarından mahnı ifa etməyə başlayan Sara Qədimovanın gələcəkdə müğənni olacağına heç kimdə şübhə yeri qalmamışdı. Xanəndə Zülfü Adıgözəlov 16 yaşlı Saranı Əbilov adına Mədəniyyət evində rəhbərlik etdiyi mu- siqi dərnəyinə cəlb edir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Tibb Texnikumuna daxil olan Sara, sonra Tibb İnstitutu- na qəbul edilir. Ancaq institutun 4-cü kursundan o, təhsilini yarımçıq qoyub 1938-1941-ci illərdə A.Zeynallı adı- na musiqi məktəbində H.Sarabskinin sinfində muğamdan dərs alır. O, 1941- ci ildə, 19 yaşında ikən Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasına solist qəbul olunur.
Azərbaycan Dövlət Opera və Ba- let Teatrında aparıcı partiyalarda çı- xış edən Sara Qədimovanın adı opera səhnəsində yaratdığı Leyli və Əsli ob- razları ilə yadda qalıb. Onun oxuduğu “Bayatı-Şiraz”, “Şur”, “Şahnaz”, “Qa- tar”, “Mahur-hindi”, “Xaric segah” muğamları, müxtəlif Azərbaycan xalq mahnıları ifaçılıq sənəti tariximizə qı- zıl hərflərlə yazılıb. Müğənninin ifasın- da “Qarabağ şikəstəsi” isə Azərbaycan musiqisi tarixində özünəməxsus yer tutur. Dinləyicinin daxili aləminə nü- fuz etmək, onda güclü emosional təsir yaratmaq bacarığı Sara Qədimova ya- radıcılığının xarakterik xüsusiyyəti idi. Müğənninin altmış ildən artıq bir dövrü əhatə edən yaradıcılığının baş- lıca qayəsi Azərbaycan mədəniyyətinə xidmət göstərmək olub. Sara Qədimovanın milli musiqimizə hədsiz sədaqətlə səciyyələnən həyat yolu gənc xanəndələr nəsli üçün daim örnək ola- caq.
Sara xanım mahnı ifaçılığı ilə yana- şı bütün əsas muğamlarımızı ifa etmiş yeganə qadın xanəndə olmuşdur. O, 1965-ci ildə xanəndələrin çox ehtiyatla müraciət etdikləri son dərəcə mürəkkəb “Şur” dəsgahı və “Cahargah” muğam- larını da ifa etmişdir. Sara xanım ən çətin və ən mürəkkəb mahnıları ustalıqla ifa edirdi. Güclü səs tələb olunan xalq mahnısı “Qara qaşın vəsməsi”, Şəfiqə Axundovanın “Lirik mahnısı”, “Axı mən nə dedim”, “Nə deyim”, Əfrasiyab Bədəlbəylinin Cəfər Cabbarlının “Od gəlini” tamaşasına yazdığı “Solmazın mahnısı”, Ramiz Mi- rişlinin “Səni tapdım”, Habil Əliyevin “Ürəkdir sevən səni”, Arif Məlikovun “Naz edirsən”, Hacıbaba Həsənovun “Xatirələr”, “Tar çalan oğlan” və digər mahnıları ilk dəfə Sara xanım ifa edərək, onlara öz “möhürünü” vurmuş- dur. 1950-1960-cı illər onun şöhrətinin və məşhurluğunun zirvəsi idi. Onlarca xarici ölkələrdə olub, Azərbaycan mu- siqisini layiqincə təmsil etmişdir. Sara xanımın əməyi və isteda- dı dövlət və xalq tərəfindən yüksək qiymətləndirmişdir. O, Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar artist”, 1963-cü ildə isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Keçmiş SSRİ-nin “Şərəf nişanı”, Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmişdir. Sara Qədimova 2005-ci il may ayı- nın 12-də vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
161 Teatr.Kino Ələddin Abbasov 1922-2014 MA Y Ələddin Aslan oğlu Abbasov 1922-ci il may ayının 5-də Gəncədə doğulmuş- dur. On beş yaşında Gəncə DDT-nin nəzdindəki aktyor studiyasına qəbul olunmuş, iki il təhsil müddətində teatrın yardım heyətində çalışıb, repertuardakı tamaşalarda kütləvi səhnələrə çıxmışdır. 1939-cu ildən C.Cabbarlı adına Gəncə Dövlət Dram Teatrının aktyoru kimi fəaliyyətə başlamış və yaradıcılığı yal- nız bu kollektivlə bağlı olmuşdur. Ə.Abbasovun yaradıcılığı romantik və realist aktyor məktəblərinin poetika göstəriciləri çərçivəsində formalaşmış- dır. Onun xarakterik səs tembri, ifadəli üz cizgiləri, cazibəli səhnə görkəmi var- dı. Aktyorluq təhsili olmasa da yaradı- cılığı yüksək peşəkarlıq zəminində for- malaşmışdır. Ələddin Abbasov müxtəlif xarakterli dolğun, emossional səhnə ob- razları yaratmışdır. Əsas rolları: Səyavuş (“Səyavuş”, H.Cavid), Fərhad (“Fərhad və Şi- rin”, S.Vurğun), Nəbi (“Qaçaq Nəbi”, S.Rüstəm), Qatır Məmməd (“Qatır Məmməd”, Z.Xəlil), Aydın, Səməd bəy (“Aydın”, “Oqtay Eloğlu”, C.Cabbarlı), Otello (“Otello, U.Şekspir), Kreont (“Antiqona”, Sofokl), Silvio (“İkiağanın bir nökəri”, K.Qoldoni), Domrul (“Dəli Domrul”, A.Məmmədov; “Kitabi_Dədə Qorqud” dastanı əsasında), Əli müəllim (“Unutmaq istəyirəm”, N.Məmmədova), Böyük bəy (“Mahnı dağlarda qaldı”, İ.Əfəndiyev) və s. Ə.Abbasov “Mən ki, gözəl deyildim” (1968), “Qatır Məmməd” (1974), “Ni- zami” (1982), “Məkanın melodiyası” (2005) və s. kinofilmlərə də çəkilmişdir.
İ.Şıxlının eyniadlı romanı əsasında ekranlaşdırılmış “Dəli Kür” (1969) filmində yaratdığı Cahandar ağa obrazı ona böyük şöhrət qazandırmışdır. Ə.Abbasov sənət uğurlarına görə 1958-ci ildə Azərbaycan SSR-in “Əməkdar artist”, 1971-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüş, 1981-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Sove- tinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir. Fədakar aktyor 2014-cü il iyul ayının 13-də, 92 yaşında vəfat etmişdir.
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|