Türk xalqlarinin mərasim sistemiNDƏ novruzun yeri
Yüklə 6,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
material g əlib, yəni o aparata, Rafiq müəllim, material verilmişdi. Axşamlar bu kişi çıxır, hər çərşənbədə elan eləyir (Rafiq mü əllim yerindən təkrar edərək təsdiqləyir – G.Y.): bu gün, tutalım ki, su çərşənbəsidir. Əlində olan yazını oxuyur. Y əni Azad müəllimin o kitabında (söhbət A.Nəbiyevin “”İlaxır ç ərşənbələr” “Azərnəşr”, 1992, 62 s. kitabçasından gedir – G. Y.) gördüyünüz materialı oxuyur, demək olar ki. Növbəti ç ərşənbə od çərşənbəsi… nə… nə… Fuad müəllim beləliklə ilk d əfə təqdim elədi xalqa bu dörd ünsürü bu şəkildə Azərbaycan televiziyası ilə (qeyd etdiyimiz kimi, bu proses 1990-cı ilin martından başlamışdı. – G.Y.). Növb əti il yenə də Fuad müəllim bu məsələdə bu mövqeyi tutdu. V ə biz folklorçular hamımız məəttəl qalırdıq ki, bu şeylər haradandır, bunlar nədir? Hətta ondan sonrakı il, Rafiq mü əllim orda olanda, biz folklorçular etiraz məktubu da yazdıq göndərdik ki, bu məsələnin qarşısı alınsın. Amma alınmadı. Öz axarından çıxdı, getdi. Günü bu günə kimi o, yəni Fuad mü əllimin əsasını AzTV-də qoyduğu konsepsiya, ab-atəş- xak-bad sistemi il ə gedir. Ortada bir az dolaşırdılar. Bəzən biri Axırıncı çərşənbəyə torpaq deyirdi, biri, yadınıza gəlir, yel deyirdi. Bir axşam bu televiziya belə deyirdi, o biri elə. Dolaşıqlıq gedirdi… Amma bütün bunların hamısı efirdə baş veribdi, televiziya vasit əsilə baş verib. Proses də bax belə, dediyim kimi, konyukturadan, sistemd ən gələn bir şey olubdu ki, başı qataq, 91-92-ci illərin həngamələrindən camaat yayınıb yön əlsin bu işin üzərinə. Amma o da belə bir fəsad verib. Bu gün bütün orta m əktəb dərslikləri doludur bu materialla. Bu gün uşağa səhər deyirsən ki, bu gün Axır çərşənbədir, gedir m əktəbə. Biri o sinfə gedir, biri bu sinfə gedir. Biri bu sinifdən g əlir ki, bu gün torpaq çərşənbəsidir, o birinin müəlliməsi ayrı 251 s əhv kitabdan oxuyur, deyir, yox, bu gün yel çərşənbəsidir. Evd ə də deyirsən ki, Axır çərşənbədir. Çünki oxuduğu sinifdən v ə ya dərslikdən gəlir. Və axşam da televizora baxıb televizordan… Qoca arvadlar var, Füzuli mü əllim demişkən, deyirs ən nədi? Deyir televiziyada dedilər də. Yalan olsa, televiziya dem əz. Əşi, sənin 70-80 yaşın var. Sən ana-babana istinad el ə, televiziyaya niyə istinad edirsən? Bu mənada yəni bu proses gedibdi. Böyük yalan baş veribdi. Bu gün bütün televiziyalar m əni çağırırdı ki, gəl danış. M ən imtina etdim, getmədim. Ötən il nə baş verdi? Televiziyanın birində mən izah edirəm ki, bu “a yel baba, yel baba, Gü llü xanım deyən kimi ki, Qurban sənə, gəl baba” bu, xırmanda olan bir söhbətdir, bu xırmanla, iyul-avqust ayına bağlı şeydir. Mən yerimə oturdum. Canlı yayım gedir. Bir də gördüm bir d əstə qız allı-güllü çıxıb başladı bu mahnını oxumağa (hamı gülüşür). Dedim məni niyə çağırmısınız? Bu n ədi? Bir də mən bura gəlmərəm. Xeyiri yoxdur. Yəni mənasız bir şeydir. Biz bu gün burada deyirik ki, bu məsələlər hamısı yanlışdı, quramadı və s. Amma açığı deyim, gedin, qulaq asın daa. Görürük ki, el ə döşəyirlər… Burda ir əli sürülən bu adlar hamısı xalqda var… (söhbət m ənim çıxışımda adlarını çəkdiyim xalq çərşənbə adlarından gedir – G.Y.). Mütl əq buna dövlət səviyyəsində yanaşılmalıdır. Çünki m ənəviyyatın falsifikasiyası gedir. Tarixin, etnoqrafiyanın falsifikasiyası gedir… T əklifim ondan ibarətdir ki, layihə əsasən bəyənilsin və burada qaldırılan məsələlər diqqətə çatdırılsın” (Həmin çıxışım zamanı iştirakçılara Milli Məclisə müraciət mətninin layihəsi d ə təqdim olunmuşdur – G.Y.) [222]. 252 M əlumdur ki, Ə.Vəzirov Azərbaycan SSR KP MK-nın 13-cü birinci katibi (1988-1990), y əni 1988-ci il mayın 21- d ən 1990-cı il yanvarın 20-nədək Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1-ci katibi olmuşdur. Bu dövrd ə Moskvanın dəstəyi ilə Dağlıq Qarabağda ermənilərin separatçı hərəkatı alovlanmış, azərbaycanlıların doğma torpaqlarından qovulmasına başlanılmışdır. Gərginliyin öhd əsindən gəlmək yerinə, hind filmləri və Novruzla baş qat mağa üstünlük verən Vəzirov hadisələrin qarşısını almaqda aciz olmuş, sovet qoşunlarının 1990-cı il yanvar ayının 20-də Az ərbaycana daxil olmasının və yüzlərlə günahsız insanın qanını axıtmasının qarşısını ala bilməmişdir. Yanvar qırğınından sonra xalqın tələbi ilə vəzifəsini tərk edən Vəzirov Moskvaya qaçmışdır. Azərbaycanda haqqında cinayət işi qaldırılıb. Hal-hazırda Moskvada yaşayır. Xalqın yaddaşında Ə.Vəzirov, əsasən, hamam məsələsi ilə yadda qalmışdır: “əsas m əsələ kənddə hamam məsələsidir”… Lakin onun zamanında ç ərşənbələrin dörd ünsürlə adlandırılması məsələsi yox idi. Söhb ət sadəcə Novruz bayramı ilə baş qatmaqdan gedirdi. Ayaz Müt əllibov 1988-ci ildən Nazirlər Sovetinin sədri olub. 1990- cı ilin yanvar ayında Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi, daha sonra is ə 1990–cı ilin may ayında Azərbaycan SSR-in Ali Soveti t ərəfindən Azərbaycan prezidenti seçilib. 1990-cı ilin iyulundan 1991- ci ilin avqustuna kimi Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK-nın və Sov.İKP MK-nın Siyasi Bürosunun üzvü olmuşdur.1991-ci il sentyabrın 8-də ümumi seçkil ərdə Azərbaycanın prezidenti seçilmişdir. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Xocalıda ermənilər rus ordusunun köm əkliyi ilə dəhşətli qətliam törədirlər, 253 Yüklə 6,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|