Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Neft ehtiyatı (mlrd. barrel)
- Qaz ehtiyatı (trln. kub funt)
- Dünyada mövcud olan neft ehtiyatı
- 2010-cu ilə qədər olan müddət üçün Azərbaycan xalq təsərrüfatında istilik enerjisindən istifadə səviyyəsinin proqnozu
Cədvəl 3.1.3 Neft ehtiyatı (mlrd. barrel) Ölkələr Sübuta yetirilən neft ehtiyatı Mümkün olan neft ehtiyatı Ümumi neft ehtiyatı Azərbaycan 6-8 27-27 31-40 İran 0,1 12 12 Qazaxıstan 10,0-17,6 85 95-103 Rusiya 0,3 5 5 Türkmənistan 1,7 32 34 Özbəkistan 0,3 1 1 CƏMİ: 16,0-32,5 163 179-195 Qeyd: Cədvəl ABŞ-ın enerji üzrə administrasiyasının məlumatları əsasında tərtib edilmişdir. Həmin dövrdə «Bakı-Novorossiysk» və «Bakı-Supsa» neft boru kəmərləri istifadəyə verilmiş, 1997-ci ilin noyabr ayından başlayaraq, «Əsrin müqaviləsi» çərçivəsində Çıraq-1 platformasından çıxarılan neft dünya bazarına göndərilir. Neft ehtiyatları Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin çəkilməsinə də zəmin yaratmışdır. «Şahdəniz» yatağında aşkarlanan nəhəng qaz yataqları ölkəmizi bu əsrdə böyük qaz ixracatçısı olmasına şərait yaratmışdır. Lakin həyata keçirilən bu tədbirlər əsasən dənizdə yeni neft və qaz yataqlarının mənimsənilməsinə yönəldilmişdir. Dənizdə və quruda uzun müddət istismar edilən neft və qaz yataqlarının maddi-texniki bazasının möhkəmlənməsi bağlanan yeni müqavilələr müstəvisində diqqətsiz qalmamışdır. Cədvəl 3.1.4 Qaz ehtiyatı (trln. kub funt) Ölkələr Sübuta yetirilən qaz ehtiyatı Mümkün olan Qaz ehtiyatı Umumi qaz ehtiyatı Azərbaycan 11 35 46 İran 0 11 11 Qazaxıstan 53-83 88 141-171 Rusiya - - - Türkmənistan 98-155 159 257-314 Özbəkistan 74-88 35 109-123 CƏMİ: 236-337 328 564-665 Qeyd: cədvəl ABŞ-ın enerji üzrə administrasiyasının məlumatları əsasında tərtib edilmişdir. Odur ki, neft sənayesində və bütünlükdə YEK-də bazar münasibətlərinə keçidlə əlaqədar çoxsaylı sosial-iqtisadi, təşkilati-texniki problemlər vardır. Həmin problemlər geoloji- kəşfiyyat, qazma, istismar, nəql, satış, təchizat, sosial- infrastruktur və s. əhatə etməklə daha geniş miqyasa malikdir. YEK-də sənaye məhsulların ən mühüm növlərinin istehsal həcmini və DNŞ-nin neftqazçıxarma idarələrinin istehsal- təsərrüfat fəaliyyətini təhlil etmək tələb olunur. Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlarından görünür ki, 2003-2007-ci illərdə elektrik enerjisinin istehsalı artaraq 21285 mlyn. kvt/saatdan 21847 mlyn. kvt/saatadək artmışdır. Cədvəl 3.1.5 Dünyada mövcud olan neft ehtiyatı Ölkələr və regionlar Ehtiyatın həcmi (mlrd.ton) Bütün ehtiyatlardakı xüsusi çəkisi (%-lə) Yaxın və Uzaq Şərq 90,1 61 Rusiya 14,2 10 Şimali Amerika 11,8 8 Cənubi Amerika 9,9 7 Afrika 8,2 6 Azərbaycan 6-8 4 Avstraliya, Okeaniya 3,4 2 Qərbi Avropa 2,9 2 CƏMİ: 148,5 100 Qeyd: cədvəl TREND informasiya analitik agentliyinin məlumatları əsasında tərtib edilmişdir. Bakı, Dekabr, 2000. Respublikamızın elektroenerjisının gələcək inkişafı xalq təsərrüfatının və əhalinin elektrik və istilik enerjisi ilə etibarlı təmin etməlidir. Bu baxımdan, mütəxəssislərin istilik enerjisinin işlətmə səviyyəsinin 2010-cu ilədək işləyib hazırladığı proqnoz diqqəti cəlb edir. Həmin məlumatlar cədvəl 3.1.6-da verilmişdir. Cədvəl 3.1.6 2010-cu ilə qədər olan müddət üçün Azərbaycan xalq təsərrüfatında istilik enerjisindən istifadə səviyyəsinin proqnozu (min.h.kal) İstehsal sahələri 1990 1995 2000 2005 2010 Sənaye 21200 22000 22700 23800 25680 Tikinti 370 400 420 450 470 Nəqliyyat 370 380 400 420 440 Kənd təsərrüfat 1600 1650 1700 1800 2000 Kommunal məişət ehtiyaçı 2500 2500 2900 3100 3500 Qeyri işlədicilər 360 360 380 430 450 CƏMİ 26400 27500 28500 30000 32650 Qeyd: Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin 2000-ci il üzrə göstəricilər toplusu. Bakı, 2003, səh.465. Cədvəldən göründüyü kimi, istilik enerjisinə tələbat bütün sahələrdə dinamik xarakter daşıyır və həmin enerjinin miqdarı 2010-cu ildə 2000-ci ilə nisbətən 14,6% artaraq, 32650 min.h.kal təşkil edəcəkdir ki, onun da 78,8%-i sənaye sahələrinin payına düşür. Deməli, respublikamızın sənaye müəssisələri hələ uzun müddət ətraf mühiti çirkləndirməkdə davam edəcəkdir. Beləliklə, neftçıxarma, neft emalı, yanacaq-enerji müəssisələrinin fəaliyyəti respublikamızın iri şəhərlərində xeyli ərazinin çirklənməsinə gətirib çıxarmışdır. Rəsmi statistikaya görə, respublikamızda 3 mln.-dan çox toksik maddə toplanmışdır ki, onlar da müxtəlif yollarla torpaq Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|