AzTarix Metodik+ Layout 1

88
24. ALBANİYA SASANİLƏR  İMPERİYASININ 
TƏRKİBİNDƏ
Standart: 1.1.1.; 1.1.2.; 3.1.2.
Məqsəd:
1. Albaniyada feodal münasibətlərinin yaranmasının xronoloji çərçivələrini
müəyyənləşdirir;
2. Feodal münasibətlərinin yaranmasını (III–V əsrlər) zaman oxunda təsvir
edir;
3. Albaniya dövlətinin daxili və xarici siyasətini izah edir.
Təlim forması: kollektiv və qruplarla iş
Təlim üsulu: beyin həmləsi, Venn diaqramı, müzakirə
İnteqrasiya: Ü-t. 1.1.3.; 1.1.1.; 3.1.1.; Riy. 1.1.3.; Az-d. 2.2.3.; H-b. 2.2.1.
Resurslar: İKT, dərslik, iş vərəqləri, xəritə, marker
Motivasiya: «Albaniya III–V əsrlərdə» elektron vəsaitə baxılır.
– Baxdığınız elektron vəsait sizlərdə hansı təəssüratlar yaratdı?
Şagirdlər öz fikirlərini ifadə edirlər. 
– Bu hadisələr nə vaxt baş vermişdi?
– Zaman oxu üzərində təsvir edin.
Tədqiqat sualı: III–V əsrlərdə Albaniya öz torpaqlarının bütövlüyünü necə
qorudu?
Tədqiqatın aparılması:Tədqiqatlar aparmaq üçün sinif şagirdləri qruplara («Uti»,
«Sakasen», «Girdiman», «Kolt») ayrılır. Onlara iş vərəqləri paylanır. İş vərəqlərində
öz əksini tapan tapşırıqlar:
I qrup: Sasani–Roma münasibətlərinin Albaniyaya təsirini izah edin. 
II qrup: Albaniya itirilmiş torpaqlarını necə qaytara bildi? İzah edin.
III qrup:  Albaniyanın Sasanilərin tərkibində daxili müstəqilliyini qoruyub sax -
la dığını izah edin. 
IV qrup: «Albaniyada xristianlığın yayılması» – izah edin.
Məlumatın mübadiləsi: Qruplar müəyyən olunmuş zamanda tapşırıqları işləyir,
liderlər cavabları təqdim edirlər. 
Məlumatın müzakirəsi: Cavablar oxunur, müzakirə olunur, əlavələr edilir. Müəy -
yən olunmuş meyarlar əsasında qiymətləndirilir.
Гядим дювр
Я с р л я р
Я с р л я р
24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6
Eрадан яввял (е.я.)
Бизим ера
(b.e.)
 Çap üçün deyil

---

89
Qrupların qiymətləndirmə meyarları:
Kollektiv iş: Suallarla şagirdlərə müraciət olunur.
– Azərbaycanda feodalizm münasibətləri nə vaxtdan yaranmağa başlamışdı?
– Bu dövrdə hansı siniflər yaranmışdı?
– Feodalizmdən əvvəl hansı sinifli quruluş hakim idi?
– Quldarlıq cəmiyyətində hansı siniflər var idi?
Venn diaqramı əsasında quldarlıq və feodalizmə xas olan xüsusiyyətləri müqayisə edin. 
Ümumiləşdirmə və nəticə: Nəticədə şagirdlər müəyyən edirlər ki, III–V əsrlərdə
Albaniya Sasanilərin əsarəti altına düşmüş, öz daxili müstəqilliyini qorumaq üçün
onun ordusunu hərbi qüvvə, ərzaqla təmin etmişdi. Albaniya Roma–Sasani mühari -
bə ləri zamanı öz torpağını itirsə də, yenidən əldə etmişdir. Sasanilər dövlətinin
tərkibində olsa da, əhali öz dini dünyagörüşünü qoruyub saxlamışdı.
Şagirdlərə aydın olur ki, mərkəzi hakimiyyətə qarşı etiraz Məzdək hərəkatı ilə
nəticələnir.
Ev tapşırığı: III–V əsrlərdə Albaniya əhalisinin dini dünyagörüşü haqqında ma-
terial toplayın.
Refleksiya və qiymətləndirmə:
Qiymətləndirmə meyarları:
1) müəyyənetmə; 
2) təsviretmə;  
3) izahetmə.
ôÿðãëè
ôÿðãëè
îõøàð
Quldarlıq
Feodalizm
Qruplar
Mənbələrdən
düzgün 
istifadə
Təqdim -
etmə
Tapşırıq 
vax tında  yerinə 
yetirilib
Əmək -
daşlıq
Ümumi
nəticə
I
II
III
IV
 Çap üçün deyil

---

90
I səviyyə
II səviyyə 
III səviyyə 
IV səviyyə
Albaniyada feodal
münasibətlərinin
yaranması dövrünü
bilir, xronoloji çər -
çi vəsini  müəyyən
edə bilmir
Albaniyada feodal
münasibətlərinin ya -
ranmasının  xro no    loji
çərçi vəsini  çətinliklə
müəy yən ləşdirir
Feodal  münasi bət -
 lə  rinin  yaran ması   -
nın xronoloji
çər çivəsini  əsasən
müəyyənləşdirir
Feodal  münasibət lə -
rinin yaranması xüsu -
siyyətlərinə əsa sən
onun  xro no loji  çər çi -
vələrini asanlıqla
müəy yənləşdirir
Feodal  müna si bət lə -
rin ya ranmasını
müəyyən ləş dirir
Feodal  münasibət lə -
rin yaranmasını
təsvir edir
Feodal  münasi bət   -
lərin  ya ran masını
zaman  oxun  da
əsasən təsvir edir
Feodal münasibətlə -
rinin yaranmasını
zaman oxunda
asanlıqla təsvir edir
Dövlətin daxili və
xarici siyasətini
müəyyənləşdirir
Dövlətin daxili
siyasətini  izah edir
Dövlətin daxili və
xarici  si ya sətini
əsasən izah edir
Albaniya dövlətinin
daxili və xarici siya -
sə tini asanlıqla izah
edir
25. ALBANİYA V–VI ƏSRLƏRDƏ
Standart: 1.1.1.; 3.1.3.; 4.1.2.
Məqsəd:
1. Albaniyada feodal münasibətlərinin təzahürlərinin xronoloji çərçivə lə -
rini müəyyənləşdirir. 
2. Albaniya haqqında mənbələrə əsasında məlumat toplayır, təqdimat
hazırlayır.
3. II Vaçe və Vaçaqan haqqında kiçik hekayə qurur.
Təlim forması: kollektiv və qruplarla iş
Təlim üsulu: beyin həmləsi, müzakirə, Venn diaqramı
İnteqrasiya: Ü-t. 3.1.1., 4.1.2.;  Az.d. 2.2.3.
Resurslar: dərslik, iş vərəqləri, xəritə
Motivasiya:
«Albaniya III–V əsrlərdə» elektron vəsaitə baxılır.
– Bu elektron vəsait  Sasani–Albaniya münasibətləri haqqında sizdə hansı
təsəvvürlər yaratdı?
Şagirdlər öz fikirlərini ifadə edirlər.
– II Vaçe və Vaçaqan haqqında nə deyə bilərsiniz?
Tədqiqat sualı: Albaniya hökmdarları Sasani əsarətindən öz torpaqlarını
necə qorudu?
Tədqiqatın aparılması: Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlər qruplara ayrılır.
Onlara iş vərəqləri paylanır. İş vərəqlərində öz əksini tapan tapşırıqlar:
Formativ qiymətləndirmə:
 Çap üçün deyil

---