Dərslik azərbaycan Dövlət Neft vəSənaye Universiteti tərəfindən təsdiq olunmuşdur. Pr.№ Bakı 2017
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
intervalında dəyişə bilər. Əgər quyu lüləsi layın yatım müstəvisinə perpendikulyar və ya paralel keçərsə ( 0 90 1 0 1 , ), onda quyu lüləsi müəyyən dərəcədə texniki və texnoloji səbəblərdən əyilə bilər . Onda belə nəticəyə gəlmək olar ki, quyuların təbii əyilmə intensivliyi layların yatım müstəvisi ilə görüş bucağından asılıdır. Görüş bucağı 0 1 0 1 0 90 , olduqda əyilmə intensivliyi minimum, 0 45 kr olduqda əyilmə intensivliyi maksimum qiymət alacaq. 155 Layların yatım bucaqları a) Quyu lüləsi layları iti bucaq altında kəsirsə layın yatım istiqamətində irəliləyəcək; b) Quyu lüləsi layları kor bucaq altında kəsirsə quyu lüləsi layların yatım müstəvisinə perpendikulyar vəziyyət almağa çalışır. a b Şəkil 6.2. Layların yatım bucaqlarının təbii əyilməyə təsiri Bərkliklərin dəyişməsinin təbii əyilməyə təsiri Yumşaq süxurdan bərk süxura keçdikdə quyu dibində yumşaq süxur intensiv qazıldığından süxurun dağılma müstəvisinin vəziyyəti dəyişir. Aşırma momentinin təsirindən qazıma aləti çəp vəziyyət alaraq, layın yatım müstəvisinin əksinə yönəlir və nəticədə quyu gövdəsi əyilməyə məruz qalır (şəkil 6.3.a). Bərk süxurdan yumşaq süxura keçdikdə isə əks hadisə baş verir – qazıma aləti yumşaq süxur istiqamətində kiçik intensivliklə istiqamətini dəyişir (şəkil 6.3.b). 156 a b Şəkil 6.3. Bərkliklərin dəyişməsinin təbii əyilməyə təsiri Süxurların anizotropluğunun təbii əyilməyə təsiri Dağ süxurların anizotropluğunun yəni qeyri-bircinsliyinin quyu lülələrinin təbii əyilməsinə izotrop süxurlardan fərqli olaraq təsiri olur (şəkil 6.4). Şəkil 6.4. Süxurların anizotropluğunun təbii əyilməyə iəsiri 157 Bəzi hallarda quyunu layihələndirən zaman baltanın bu hərəkətini nəzərə alırlar. Başqa hallarda süxurun təsirini aradan qaldırmaq üçün sərt, quyudibi alətdən düzgün istifadə etmək lazımıdr. Balta üfüqi istiqamətdə müxtəlif bərklikli süxurları keçdikdə layın maili yatımına parallel vəziyyət almağa meyilli olur. Bu effekt baltanın gəzməsi adlanır. Süxurların yatması üfüqi olduqda belə, sağa fırlanan balta əyilmiş quyuda sağa hərəkət etməyə meyilli olacaq (baltanın getməsi). “Gəzmə” və “Getmə”-ni idarə etmək çətindir, nəinki şaquli istiqamətin dəyişməsini, ona görə də onlar sadə, fırlanmanın dəyişməsi və ya quyudibi alətin yüklənməsi ilə korreksiya oluna bilməz. Əgər sərt alət baltanın “gəzməsi” və “getməsinə” nəzarət edə bilmirsə, onda inhirafetdirici alətdən istifadə tələb olunur. A b Səkil.6.5. Layın yatım bucağının 45 0 – dən kiçik (a) və 45 0 – dən böyük olan hallarında quyunun əyilməsi. 158 6.2. Quyu lüləsinin təbii əyilməsinə texniki amillərin təsiri. Texniki amillər qazımaya başlayan andan (quyu ağzından) və ya qazıma prosesi zamanı təsir göstərir. Qazımanın başlanğıсında təsir edən texniki amillər (bəzən bunu insan amilidə adlandırırlar) aşağıdakılardır: 1) rotorun (rotor mizinin) üfüqi vəziyyətdə yerləşdirilməməsi; 2) şaxt və ya istiqamətləndirici boruların tam şaquli istiqamətdə endirilməməsi; 3) qazıma vışkasının ağırlıq mərkəzinin oxu ilə quyu mərkəzindən keçən oxun üst-üstə düşməməsi və aparıcı boruda cüzi əyriliyin olması . Qazıma prosesində quyu lüləsinin təbii əyilməsinə səbəb olan texniki amillər. 1) Qazıma baltasının və keçiricinin oxunun qazıma alətinin oxu ilə üst-üstə düşməməsi: 2) Böyük diametrdən kiçik diametrə keçdikdə QKAH quruluşu düzgün seçilmədikdə: 3) Quyunun genişləndirilməsi üçün uyğun olmayan quruluşlu QKAH-dən istifadə olunduqda; 4) Bərkliyi tez-tez dəyişən süxurlarda qısaldılmış turbin qazıyıсısı ilə işləmədikdə, kütləşmiş süxurdağıdıcı alətlə işlədikdə. Quyuların təbii əyilməsi qazıma üsulu və qazıma zamanı tətbiq olunan rejim parametrləri ilə əlaqədardır. . Bunlar, əsasən baltaya verilən oxboyu yük və süxur dağıdıcı alətin fırlanma sürətidir. Məlumdur ki, quyular, əsasən, rotor, yuxarı intiqal sistemi və ya quyudibi mühərriklərlə qazılır. Birinci və ikinci hallarda, qazıma borularının iş prinsipi quyuların əyilməsinə təsir edən amillərin yaranmasına şərait yaradır. Qazıma zamanı quyudibi mühərrikdən istifadə etdikdə bu amillərin bir qisminin quyuların əyilməsinə təsiri azalır. 159 Quyunun əyilməsinə balta diametrinin təsiri 1 – baltanın diametri 393,7 mm 2 – baltanın diametri 295,3 mm 160 Baltanın tipinin və zenit bucağının qiymətinin quyunun əyilməsinə təsiri. Quyunun quyudibi mühərrik 3TSŞ – 195TL və balta Ø 215,9 mm qazılması zamanı əyrilik intensivliyinin zenit bucağının qiymətindən asılılığı. Süxurdağıdıcı alətin aşağı hissəsinin formasının quyunun əyilməsinə təsiri. 161 6.3. Quyu lüləsinin təbii əyilməsinə səbəb olan texnoloji amillər. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|