Dərslik dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
Yüklə 2,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2. Turizmin təşkili prosesində idarəetmənin təşkilatı quruluşu
16 Deməli, turizm mahiyyət etibarı ilə ayrı-ayrı strukturların fəaliyyəti əsasında ölkəyə valyuta axınına imkan yaradır və eyni zamanda yerli məhsulların istehsalına kapital qoyuluşunu təmin edir. Bu prosesin həyata keçirilməsində idarəetmənin konkret vəzifələrindən istifadə olunur. Buna görə də turizmin təşkilatçısı ilk növbədə idarəetmənin təşkilatı quruluşunu bilməli, bu sahəyə aid ədəbiyyatlar oxumalı, turizm sahəsi üzrə ixtisaslaşmanın optimal tələblərini йериня йетирмялидир.
İdarəetmənin təşkilatı quruluşu haqqında bir çox elmi məqalələr və kitablar mövcuddur. Бу бахымдан Azərbaycan alimi B.Ə.Bilalovun yazdığı: «Turizmin menec- menti» adlı дярсликдя qeyd olunan mövzuya da geniş yer verilmişdir. Müəllif turizm sahəsində idarəetmənin təşkilatı məsələlərinə aid olan bir çox график вя sxemlər тягдим етмиш, onun xətti quruluşu haqqında geniş məlumat vermişdir. O, idarəetmənin təşkilatı sisteminin layihələşdirilməsini aşağıdakı anlayışlar aspektində izah etməyə çalışmışdır: - funksiyanın tərkibi və məzmunu; - funksiyaların mərkəzləşdirilməsi və parçalanması həddi, həmçinin idarəetmə səviyyəsinin sayı; - hər səviyyənin funksional вя xətti bəndlərinin sayı; - bütün səviyyələrdə hər bəndin funksiyası; - bəndlər arasında tabeçilik. 1
müxtəlif idarəçilik funksiyalarını yerinə yetirən müstəqil qurumları və adamları nəzərdə tutur. Əslində bu turizmin idarəçilik
1 Bilalov B.Ə. Turizmin menecmenti. Bakı, Мцтяръим, 2005. səh. 42-43. 17 sistemində mövcud olan və müxtəlif funksiyaları yerinə yetirən strukturlar da adlandırıla bilər. Həmin strukturlar hər bir idarəetmə və istehsalat bölmələrinin rəhbər orqanlarıdırlar. Onların hər biri turizmin idarəetmə xəttinə uyğun olaraq görülən işlərin təşkilinə və nəticələrinə görə məsuliyyət daşıyırlar. Bütün strukturların rəhbərləri və işçiləri strukturun icra xarakterinə görə peşəkarlardan ibarət olurlar. Bunlar mühasibat, istehsalat, satış və s. sahələri əhatə edir və müxtəlif icraedici strukturların fəaliyyətini tənzimləyir. Maliyyə işlərini, təşkilatçılığın digər sahələrini öz nəzarətində saxlayır, hüquq pozuntularının qarşısını alır. Ümumiyyətlə, turizmin təşkilatı quruluşu firma və ya şirkət qurumunda formalaşır. «Bu quruluş çərçivəsində müəyyən məhsul istehsal edən və ya fəaliyyət göstərən və qərarların qəbulunda müstəqilliyə malik olan bir neçə sahə fəaliyyət göstərir. O, yuxarı orqana ( qərargaha) tabe olur ki, həmin orqan da onun fəaliyyətini əlaqələndirir». 1 Məhz qeyd olunan əlaqələndirmə tərtib olunan layihənin funksional təminatına uyğun olaraq həyata keçirilir. Belə ki, turizm şirkətlərinin və ya firmalarının konkret funksional bölmələri vardır. Bu bölmələrin sayı işin keyfiyyətinə və əhatə dairəsinə uyğun şəkildə təşkilatın rəhbəri tərəfindən nizamnamənin və ya əsasnamənin müvafiq bəndlərinə uyğun şəkildə müəyyənləşdirilir. İdarəçilik funksiyasına uyğun olaraq aşağıdakı qrup, yaxud icraedici strukturlar yaradılır: - Tədqiqatçılar və turizm məhsullarının hazırlanması qrupu;
- Turizm fəaliyyətini həyata keçirməklə məşğul olan bölmə; - Mühasibat uçotu və nəzarəti bölməsi;
1 Bilalov B.Ə. Turizmin menecmenti. Мцтяръим, Bakı, 2005. səh 45. 18 - Kadrlar şöbəsi və texniki təhlükəsizlik texnikası bölməsi; - Mütəxəssislər, marketinqlər və tarixçilər qrupu; - Turizm üzrə menecerlər və bələdçilər qrupu; - İqtisadçılar qrupu və s. Qeyd olunan qrup və bölmələr özlərinə məxsus olan konkret vəzifə və funksiyaları yerinə yetirirlər. Bu bölmə və qruplara kadrların seçilib yerləşdirilməsi vəzifəsini isə, strukturların rəhbərlərinin bilavasitə köməyi ilə turizm şirkətinin prezidenti və ya sədri yerinə yetirir. Turizm məhsullarının hazırlanması bölməsi mövcud problemləri dəqiqləşdirir, onların aradan qaldırılmasının vasitələrini müəyyənləşdirir. Həmçinin, xüsusi dəqiqləş- dirmələr əsasında müəyyənləşdirilmiş turizm məhsullarının və ya əşyalarının hazırlanması istiqamətində əməli işlər görür.
Turizm fəaliyyətini həyata keçirən bölmə həm yerli, həm də beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələr yaradır, turizmin təşkilinə aid müqavilələr bağlayır. Bu işdə menecerlərin təşkilatçılıq fəaliyyətindən geniş istifadə olunur. Menecerlər turizm şirkətinin biznesinin səmərəliliyi baxımından fəaliyyət göstərir. Turizm bazarının son nəticələrini öyrənib ona münasib olan müqavilələr bağlayır. Bu müqavilələrin nəticələrinə uyğun olaraq şirkətin təchizat bölməsinə sifarişlər edir və s. Təchizat bölməsi isə turistlərin nəqliyyat, yaşayış, istirahət, məişət problemlərini sifarişə uyğun olaraq yerinə yetirir. Müqavilənin şərtləri əsasında müxtəlif xidmətlər təşkil edir. Turistlərin qarşılanması, yerləşdirilməsi və yola salınması məsələləri də təchizat bölməsi tərəfindən həll olunur. Təbii ki bu işə çox məsuliyyətli icraçılar cəlb edilir və onlar kifayət qədər təlimatlandırılırlar. Eyni zamanda təchizat bölməsinin fəaliyyəti ali rəhbərliyin daimi nəzarətində olur. Menecer bütün fəaliyyətini daimi əlaqə Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|