M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
368
«Hesab edirəm ki, son təklif Azərbaycana qarşı edilən böyük bir təxribat
idi və biz onu tamamilə rədd etdik».
1
Bu üçüncü təklifin hazırlanmasında, əsasən, Rusiyadan olan həmsədr
daha çox fəallıq göstərmişdi. Təklifin müəlliflərinə aydın idi ki, Azərbaycan
onu qəbul etməyəcəkdir. Bu faktdan istifadə edərək Azərbaycanı qeyri-
konstruktiv mövqe tutan bir tərəf kimi qələmə verib onu beynəlxalq
aləmdən tamamilə təcrid etmək, təkləmək məqsədi qarşıya qoyulmuşdu. Bu
daha təhlükəli hərəkət idi. Məhz Heydər Əliyevin çevik diplomatik hərəkəti
nəticəsində bunun qarşısı alındı. Həmin dövrdə Bakıda olan ATƏT-in icraçı
sədri, Polşanın xarici işlər naziri B.Gersmiklə görüşündə üçüncü təklifin
mahiyyətini və nə ilə nəticələnə biləcəyəni ona izah etdi. Onu inandırdı.
Nəticədə ATƏT-in üzvü olan ölkələrin xarici işlər nazirlərinin 1998-ci ilin
dekabrında Stokholmda keçirilən iclasında Azərbaycanın təcrid edilməsi
təhlükəsi aradan qaldırıldı.
Beləliklə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllini
öz üzərinə götürən ATƏT-in və onun Minsk qrupunda sabit mövqeyin
olmaması, onun ikili standart siyasəti hələ məsələnin həlli üçün real imkan
yarada bilməmişdir. Eyni zamanda böyük ölkələrdə, ABŞ-ın Konqrensində
də, yaxud başqa ölkələrin parlamentində Ermənistana olan doğma
münasibət, Azərbaycana isə qeyri-səmimi münasibət də münaqişənin
həllinin uzaldılmasının əsas səbəblərindəndir. Azərbaycan Respublikası
Prezidenti bunu aydın görür, bütün nüfuzlu, böyük təşkilatlar, sammitlər
qarşısında açıq şəkildə bildirirdi: «Mən bunu açıq demişəm və Strasburqda
çıxış edəndə də dedim. Bütün Avropa Şurasmm qarşısında da dedim ki,
dünyada ikili standartlardan əl çəkmək lazımdır. Bu gün də deyirəm ki,
dünyada ikili standartlar mövcuddur... Bu ikili standart indi Ermənistan-
Azərbaycan münaqişəsində tətbiq olunur».
2
Azərbaycan Respublikası Prezidenti 2001-ci il 23 fevral tarixli Milli
Məclisdəki nitqində açıq şəkildə, cəsarətlə bəyan etdi ki, aparılan bütün
1
Heydər Əliyev. Milli Məclisin 23 fevral 2001-ci il tarixli iclasında nitqi. - «Azərbaycan» qəzeti, 24 fevral 2001-
ci il, səh.2
2
Yenə orada
M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
369
danışıqlardan, Minsk qrupunun verdiyi təkliflərdən aydın olur ki, bunlar
Dağlıq Qarabağa müstəqilliyə yaxın bir status vermək, yaxud müstəqillik
vermək istəyirlər. Biz buna razı olmamalıyıq və razı ola bilmərik.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinin 1992-ci
ildən ATƏT-in müstəvisinə keçirildiyi vaxtdan, xüsusilə Heydər Əliyevin
Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçilməsindən sonra bu təşkilatla
Azərbaycanın, onun prezidentinin sıx əlaqəsi yaradılmışdır. Bu faktı qeyd
etmək lazımdır ki, 1992-2000-ci illərdə prezident Heydər Əliyevin ATƏT-in
rəhbərliyi ilə, Minsk qrupunun təmsilçiləri ilə 130-dan çox görüşü
keçirilmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu görüşlərdə Azərbaycan
Respublikası Prezidenti onları diqqətlə dinləməklə öz mövqeyini açıqlamış
və eyni zamanda Minsk qrupunun fəaliyyətində olan çatışmazlıqları,
xüsusilə, ikili standartlar siyasəti yeritməsini, ögey-doğmalıq münasibətini,
Ermənistanın Azərbaycana təcavüzünü qeyd etməməsini və s. ikili
mövqeyini ciddi tənqid etmişdir.
1999-cu ilin aprelindən Dağlıq Qarabağ münaqişəsini nizama salmaqda
yeni format, Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin birbaşa dialoqu
meydana gəlmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin görüşlərdə
olduqca konstraktiv təkliflərinə baxmayaraq, Ermənistan prezidentinin
qeyri-konstuktiv mövqeyi hər dəfə özünü göstərirdi.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev Ermənistan-
Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini həll etməkdə ciddi çətinliklərlə
qarşılaşır, təzyiqlərə məruz qalırdı. Lakin təmkinlə, inamla onları aradan
qaldırmağa nail olurdu. Hələ son vaxtlara kimi Ermənistan-Azərbaycan,
Dağlıq Qarabağ münaqişəsini iki ölkə arasında yox, Azərbaycanla Dağlıq
Qarabağ arasındakı münaqişə kimi qələmə verirdilər. Ermənistanı bu
münaqişəyə qatmırdılar. O, belə müddəalara təkzib edirdi. Sübut edirdi ki,
bu əslində Ermənistanla Azərbaycan arasındakı münaqişədir. Əgər
belədırsə, qoy Ermənistan kənara çəkilsin, biz özümüz Dağlıq Qarabağla nə
edə bilərik, öz işimizdir. Əslində artıq 11 ildir ki, bunlar bir ölkədir. Bu
həqıqəti isə heç kəs tanımaq istəmir. Bunları tutarlı dəlillərlə rədd edərək
Heydər Əliyev «Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi»
M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
370
formulasını əsaslandırmağa müvəffəq ola bildi. Özünün dediyi kimi «... bu
formulanı insanların beyninə mən yeritmişəm».
1
Azərbaycan-Ermənistan prezidentləri arasında danışıqlar aparılan,
görüşlər keçirilən vaxt başqa yolla Heydər Əliyevə təsir etmək istəyirdilər.
Heydər Əliyevə müraciət edirdilər ki, «Siz nə bilim, güclü lidersiniz,
iradəlisiniz... Siz məsələni həll edin. Deyirlər ki, Ermənistan yazıqdır,
Ermənistan kasıbdır.... Ermənistanın iqtisadiyyatı ağırdır, belədir, elədir».
2
Bütün bunlara da əsaslı cavab verildi.
Cənab prezidentin arqumentləri dondan-dona girən bu manevrlərin nə
məqsəd daşıdığmı açıb göstərdi və onları alt-üst etdi. İndi yaratmaq
istədikləri «Yazıq Ermənistan» obrazının maskasını yırtdı.
İlham Əliyev Avropa Şurasının Parlament Assambleyasında Azərbaycan
nümayəndə heyətinin başçısı kimi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin
kökləri, səbəb və məqsədlərini, Ermənistanm təcavüzkar ölkə olmasını,
respublikamıza qarşı terror aktları təşkil etməsini açıqlamaqda, bütün
dünyaya yaymaqda böyük işlər görmüşdür. Təkcə bu faktı qeyd etmək
lazımdır ki, AŞ PA-nın 2001-ci il 25 sentyabr tarixli iclasında müxtəlif
ölkələrdən olan deputatlar dinc əhalinin məhvinə səbəb olan terror
aktlarının, xüsusilə, sentyabrın 11-də ABŞ-ın Nyu-York və Vaşinqton
şəhərlərində törədilən terror aktlarını pisləmiş, terrorçuluğun yeni forma -
siyasi forma aldığını söyləmiş və bütün dünya ölkələrini terrorçuluğa qarşı
mübarizəyə çağırmışdılar. Azərbaycanın nümayəndə heyətinin başçısı İlham
Əliyev Azərbaycanın terrorçuluğa qarşı mübarizədə möhkəm mövqeyini
bəyan etməklə respublikamızın terrorizmə qarşı mübarizədə Amerika
Birləşmiş Ştatları ilə bir alyansda olduğunu, bütün demokratik dünya ilə
birlik və dünyada terrorizmə son qoymaq üçün əlindən gələn töhfəni
verməyə hazır olduğunu bildirmiş, eyni zamanda Ermənistanın
nümayəndəsi - xarici işlər nazirinin ənənəvi erməni böhtançılığı və
iftiraçılığını həqiqi faktlar və dəlillərlə ifşa etmişdi.
1
Heydər Əliyev. Milli Məclisin 23 fevral 2001-ci il tarixli iclasında nitqi. - «Azərbaycan» qəzeti, 24 fevral 2001-ci
il, səh.2
2
Yenə orada
Dostları ilə paylaş: |