Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yoxlama sualları
- Referatların mövzuları
1970-ci illər üçün səciyyəvi olan kütləvi tətil mübarizəsi əleyhinə vasitə tapılmışdı. Neft hasil edən dövlətlərdə əmək miqrantlarınm birliyinin zəifliyi yaxud tamamilə təşkilatlanmaması onları tərəqqisini təmin etdikləri cəmiyyətin ən aşağı və ixtiyarsız pilləsinə qoyulmasına imkan vermişdir. •
təzahürdür. O, donor-ölkələrin və miqrantlarm özünün müəyyən fayda əldə etmədiyi halda, inkişaf edə bilməzdi. Sözsüz ki, valyutaların köçürülməsi ölkələrin tədiyyə balansını yaxşılaşdırır, onları daha etibarlı borcalana çevirir, daha çox müasir texnika və zəruri miqdarda ərzaq almaq imkanı yaradır. Bundan başqa, bir çox hallarda miqrantlar vətənə qayıtdıqdan sonra yiyələndikləri peşələrdən yararlana bilir. •
ixtisaslı işçi qüvvəsinin ötürülməsi ilə müşayiət olunduğuna görə işləyən şəxslərdən ibarətdir. İxtisası olmayan işçilərin ölkədən axını müəj^ən, tam olmayan dərəcədə valyuta köçürmələri ilə əvəz olunsa da, «zəkaların axını» bu cür kompensasiya verə bilmir və ən məhsuldar işi yerinə yetirməyə hazır olan vətəndaşlarının normal həyat şəraitini təmin edə bilməyən ölkələrin iqtisadiyyatına böyük zərər vurur. •
miqrasiyasının səmərəliliyinin yüksəldilməsi problemini həll etməyə səy göstərir. Sözsüz ki, miqrant axınlarının idarə olunması vasitələri onlann əlində olmadığına görə, bunu etmək çox çətindir. Buna baxmayaraq, bir sıra şərtlər yerinə yetirildikdə, öz işçi qüvvəsini xaricə göndərən ölkənin faydasını artırmaq mümkündür: emiqrantlarm xarici valyuta köçürmələri vətəndə kapital qoyuluşları mənbəyinə çevrilir; emiqrantm xaricdə əldə etdiyi ixtisas və təcrübə onun vətənə qayıtdıqdan sonra yerli əmək resurslarının kəmiyyət tərkibini yaxşılaşdırır; əhali artıqlığı olan ölkələrdən yaxud əmək resursları izafi olan bölgələrdən axın müasir texnika və texnologiyanın tətbiqinə, iqtisadi fəal əhalinin əmək məhsuldarlığının və təşəbbüskarlığının artmasına imkan yaradır; «zəkaların axını» resipiyent-ölkələr tərəfindən tam dayandırılacaq yaxud xeyli azaldılacaq. •
ölkələrə münasibətdə binnənalı nəticələr vermir. Amma ümumilikdə resipiyent-ölkələrin faydalandığı, donor-ölkələrin isə uduzması barədə təəssürat yaranır. Həmin dövlətlərdə həyat səviyyəsinin göstəricisi də bunun sübutudur. Son onilliklərdə ÜDM-in əhalinin hər nəfərinə düşən həcmindəki 341
fərq xeyli artmışdır və inkişaf etməkdə olan ölkələrin çoxu nəinki «təqib edən inkişafa» nail olmuş, hətta sənaye ölkələrindən geridəqalmanı şiddətləndirmişdir. Ümumilikdə isə, ehtimal ki, beynəlxalq ticarət nəticəsində yaranan, lakin bir qədər daha güclü pərdələnmiş fonuada effekt meydana çıxır: güclü ölkələr qalib gəlir, zəif və yoxsul ölkələr isə uduzur.
1.
işçi qüvvəsinin beynəlxalq miqrasiyası anlayışını, əmək miqrasiyasının məzmununu və növlərini izah edin. 2.
deməkdir? Əmək miqrasiyası təzahürünün məzmununu və xarakterini təsvir edin. 3.
Miqrasiyaların (və emiqrasiyanm) səbəbləri nədir? 4.
Əmək resurslarının yerdəyişməsini tənzimləyən milli və beynəlxalq qanunvericiliyi xarakterizə edin. 5.
qanunvericiliyini təhlil edin. 6.
Əcnəbi işçilər qəbul edən ölkənin əmək bazarına necə təsir göstərir? İxtisaslı işçi qüvvəsini xaricə göndərən ölkədən axın həmin ölkəyə təsir göstərirmi? Bu təsirin xarakteri necədir? 7.
inkişaf etməkdə olan ölkələrdə miqrasiya necə tənzimlənir? 8.
Dünyanın inkişaf etmiş ölkələri arasında işçi qüvvəsinin miqrasiyasının hansı özəllikləri vardır? Kruqman-Obstfeld qrafiki nəyi təsvir edir? 9.
qüvvəsinin miqrasiyasına dair siyasətini şərh edin. 10.
Rusiyada miqrasiya proseslərinin ümumi xarakteristikasını verin. Referatların mövzuları 1.
Beynəlxalq əmək miqrasiyası anlayışı və onun məzmunu 2.
Əmək miqrasiyası sahəsində beynəlxalq hüquqi normalar 3.
Ölkələrin əcnəbi işçi qüvvəsinə münasibətdə siyasəti: Aİ, ABŞ və Rusiya
342 Fəsil 14 KAPİTALIN BEYNƏLXALQ HƏRƏKƏTİ - XBİ: TƏBİƏTİ, NƏZƏRİ ƏSASLARI 14.1. Kapitalın beynəlxalq hərəkətinin ümumi təsviri Anlayış. İqtisadi nəzəriyyədə kapital, adətən maşınlarla, avadanlıqla və istehsal binaları ilə (fiziki kapital) yaxud pulla (maliyyə kapitalı) təmsil olunmuş istehsal amilidir. Nisbətən dar mənada bu anlayış bir sıra başqa aktivlərə: nizamnamə kapitalı, səhmdar kapitalı, əqli kapital, insan kapitalı, kapital qoyuluşları və/və ya iqtisadiyyata maddi yaxud pul vəsaitlərinin investisiya şəklində qoyulması (kapital qoyuluşları və investisiyalar sinonimdir) da kapitaldır. İnvestisiyaların mahiyyətinin müəyyənləşdirilməsi mühüm metodoloji məsələdir. Bunun birmənalı təfsirinin olmaması investisiya fəaliyyəti ilə bağlı olan həm elmi, həm də praktiki məsələlərin həllini müəyyən dərəcədə mürəkkəbləşdirir. Qərbi Avropa iqtisad məktəbinin nümayəndələri investisiyaların dinamiklik (investisiya qoyuluşu prosesini xarakterizə edir); yönəldilmə istiqaməti (vəsaitlərin, əsas fondların, müəssisələrdə iştirak payının, qiymətli kağızların alınması); qoyuluş forması; məqsədi (mənfəətin, gəlirin yaxud başqa səmərənin əldə olunması) kimi cəhətlərini fərqləndirirlər. İnvestisiyaların digər əsas növü - maliyyə investisiyaları (fınancial investment) - qiymətli kağızların alınmasıdır. Bununla əlaqədar olaraq P.Mass qeyd edirdi ki, «kapital qoyuluşu prosesi ən ümumi şəkildə bu cür təfsir edilə bilər: investisiya qoyuluşları, bu gün ödənilə biləcək ehtiyacların investisiyaya yönəldilmiş sərvətlər vasitəsilə gələcək ümidlərə mübadilə olunması aktıdır»’. C.Keyns investisiyaları investisiya siyasəti, gəlirlər və məşğulluq siyasəti baxımından əsaslandırırdı . Onun nəzəriyyəsində investisiyalar və əmanətlər eyni təzahürün iki tərəfidir: investisiyalar bir tərəfdən, bu köçürülmə nəticəsində baş verən istehsal fəaliyyəti zamanı daşınmaz əmlakın dəyərinin cari artımı, digər tərəfdən isə 27. ^
Критерии и методы оптимального определения капиталовложений. М., 1991. С. ^
Общая теория занятости процента и денег. М., 1978. С. 117. 343
Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|