Amerikalılar bütün bu təkliflərlə razılaşsa da, tətbiq olunmasının iri
korporasiyalar, onların hökumətdəki və parlamentdəki lobbiçiləri tərəfindən
müqavimətlə qarşılanması ehtimalı var.
Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı {IMO
-
International Maritime Organization,
1982-ci ilədək Hökumətlərarası Dəniz Məşvərət Təşkilatı) - BMT tərəfindən
özünün ixtisaslaşmış idarələri siyahısına daxil edilmiş beynəlxalq
hökumətlərarası təşkilatdır. 1958-ci ildə Dəniz konfransının BMT- nin
rəhbərliyi altında 1948-ci ildə keçirilmiş konfransının qərarına uyğun olaraq
yaradılmışdır. Təşkilata 140 dövlət (o cümlədən Rusiya və assosiasiya olunmuş
üzv - Syanqan, Honkonq) daxildir.
IMO-nun məqsədləri dəniz gəmiçiliyinin texniki məsələləri, dəniz
üzgüçülüyünün təhlükəsizlik nonrıalarma riayətin təmin olunması, bir sıra
dövlətlər tərəfindən ticarət gəmiçiliyində tətbiq edilən ayrı-seçkilik hallarının
aradan qaldırılmasıdır.
IMO beynəlxalq dəniz konvensiyalarının layihələrini işləyib hazırlayır və
onlara riayət olunmasına nəzarət edir, gəmiçilik məsələləri üzrə konfranslar
çağırır. IMO çərçivəsində dənizdə təhlükəsizlik, hüquqi məsələlər, dəniz
mühitinin mühafizəsi və texniki əməkdaşlıq üzrə
komitələr fəaliyyət göstərir.
IMO-nun fəaliyyəti əsasən tövsiyə və məşvərət xarakteri daşıyır. Ali
orqanı 2 ildə bir dəfə çağırılan Assambleyadır,
onun sessiyaları arasında
təşkilata assambleya tərəfindən seçilən, 32 nəfərdən ibarət Şura
rəhbərlik edir.
IMO-nun inzibati işçi orqanı Katiblikdir.
Mənzil-qərargahı Londonda yerləşir.
Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı (İCAO - International Civil Aviation
Organization)
BMT-nin hökumətlərarası ixtisaslaşmış idarəsidir, I944-CÜ ildə
təsis olunmuş, 1947-ci ildə fəaliyyətə başlamışdır. Dövlətlər arasında
əməkdaşlıq və mülki aviasiya sahəsində be}məlxalq standartların işlənib
hazırlanması məsələləri ilə məşğul olur, üzv-dövlətlərin kadr hazırlığı və ixtisas
dərəcəsinin yüksəldilməsi sahəsində təcrübəsini ümumiləşdirir. SSRİ 1970-ci
ildən ICAO-nun üzvü idi. Ali orqanı Assambleyadır (3 ildə bir dəfə toplaşır).
Monrealda (Kanada) yerləşir.
Ümumdünya Həmkarlar İttifaqları Federasiyası {WFTU - World
Federation of Trade Unions) - demokratik həmkarlar ittifaqlarının ən böyük
beynəlxalq birliyidir. Həmkarlar ittifaqlarının 1945-ci ildə Parisdə keçirilən I
Ümumdünya konqresində təsis olunmuşdur. Nizamnaməsinə uyğun olaraq,
WFTU-nun əsas vəzifələri: müharibələrə və onları doğuran səbəblərə qarşı
692
mübarizə aparmaq, dünya zəhmətkeşlərinin mənafelərini qorumaq, dünyanın
bütün ölkələrində həmkarlar ittifaqlarının zəhmətkeşlərin iqtisadi və sosial
hüquqlarına və iqtisadi azadlıqlarına təcavüzə qarşı mübarizəsinin təşkili,
zəhmətkeşlərin beynəlxalq həmrəyliyi məsələləri üzrə həmkarlar ittifaqı
üzvləri arasında maarifçilik işinin təşkili və s. ibarətdir. WFTU-yə 100-dən çox
ölkənin həmkarlar ittifaqları (200 milyondan artıq üzv) daxildir.
WFTU nəzdində həmkarlar ittifaqlarının sahələr üzrə beynəlxalq
birlikləri yaradılmışdır. Fəhlələrə tətillər keçirərkən, təbii fəlakətlər, qəzalar
baş verdikdə yardım göstərilməsi, habelə müstəmləkədən azad olmuş ölkələrdə
həmkarlar ittifaqı hərəkatının maddi dəstəklənməsi məqsədilə Zəhmətkeşlərin
Beynəlxalq Həmrəylik Fondu fəaliyyət göstərir.
WFTU BMT-də və onun ixtisaslaşmış təşkilatlarında - BƏT, ECOSOC,
UNESCO, FAO, UNIDO və UNCTAD-da məşvərətçi statusdan istifadə edir.
Beynəlxalq Azad Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası (ICFTU
-
International Confederation of Free Trade Unions) - həmkarlar ittifaqlarının
üzvlərinin sayına görə ikinci beynəlxalq birliyidir. 1949-cu ildə Ümumdünya
Həmkarlar İttifaqları Federasiyasının parçalanması nəticəsində yaradılmışdır.
100-dən çox ölkənin həmkarlar ittifaqlarını birləşdirir. ICFTU-nun özəyini
Qərbi Avropanın və Şimali Amerikanın həmkarlar ittifaqları təşkil edir.
Avropa Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası {ETUC - Enropean
Trade Union Confederation) — 36 ölkənin (27 Aİ-nin üzv-dövləti, Andorra,
İslandiya, Xorvatiya, Lixtenşteyn, Monako, Norveç, San-Marino, İsveçrə və
Türkiyə). Onun əsas məqsədi «Avropa sosial modelini», yəni iqtisadi
tərəqqinin sosial müdafiə, sosial bazar iqtisadİ3^atı ilə ahəngdar olan cəmiyyət
yaratmaqdır.
Panavropa Regional Həmkarlar İttifaqları Şurası (PERC
-
Pan-
European
Regional
Council).
Həmkarlar
İttifaqları
Beynəlxalq
Konfederasiyasının (ITUC) 4 regional bölməsindən biridir. Avropanın 55
ölkəsinin 87 milli həmkarlar ittifaqını birləşdirir.
Parlamentlərarası İttifaq (JPU - İnter-Parliamentary Union) — 100-dən
çox ölkənin parlament üzvlərindən (milli parlament qruplanndan) ibarət olan
bejməlxalq qeyri-hökumət təşkilatıdır. 1889-cu ildə Parisdə təsis olunmuşdur.
SSRİ 1955-ci ildə ittifaqın üzvü olmuşdur. IPU-nun nizamnaməsi təşkilata
daxil olan parlamentlərin üzvləri arasında əlaqələrin, demokratik qurumların
möhkəmləndirilməsi və inkişafı üzrə fəaliyyətin, habelə sülhün qorunması və
693