KitabxanaşÜnasliq

131 
 
Yuxarıda  qeyd  edilən nümunələr  elektron  kitabxanaların  resurslarının 
formalaşmasında  (  buraya  axtarışı,  toplanması,  emalı,  analizi daxildir) və 
onların  müəyyən qaydalar çərçivəsində  sənədləşdirilməsi, son nəticədə 
qeydiyyat m
əlumatlaırnın  yaradılması  texnologiyalarını  ən sadə  formada  əks 
etdirir. İnformasiya texnologiyalarının sürətli inkişaf etməsi ənənəvi strukturu 
saxlayara
q aparılan texniki proseslərin intellektual avtomatlaşdırılmasını təmin 
ed
ə  biləcək proqram təminatlarının  yaradılması  üçün    yeni  istiqamət və 
m
əqsədləri müəyyən edir. Bu yanaşma insanın elektron kitabxanadan istifadəsi 
zamanı  formalaşan  informasiya  əsasında  şəxsin  portfoliosunun  yaradılması,  
buraya onun intellktual s
əviyyəsi, infromasiya mədəniyyəti, tərcih etdiyi 
informasiya istiqam
ətləri və  s. xüsusiyyətlərini müəyyən edə  bilər. Yəni 
ist
ənilən istifadəçinin intellektual sistemlə  ünsiyyətdə  olması  onlara  məxsus 
m
əlumatların  verilənlər  bazasında  emal  və  analizi proseslərinin getməsini 
t
əmin edə bilər. Bu məlumatların avtomatlaşdırılmış formada qəbul edilməsi 
v
ə  sistemləşdirilməsi isə  elektron kitabxanada qeydiyyat məlumatlarının 
formalaşmasını  və  onların  emal, analizini təmin etmək üçün güclü alətə 
çevrilir, informasiya müt
əxəssisləri istifadəçilərlə bir başa ünsiyyət qurmadan 
onlar haqqında məlumatları əldə edə bilirlər və bu məlumatlar əsasında onların 
portfoliosuna 
uyğun 
olaraq 
informasiya 
təminatının 
fotmatını 
mü
əyyənləşdirilir.  Sonrakı  mərhələdə  informasiyanın  avtopmatlaşdırılmış 
axtarış, seçim, emal və analiz prosesləri aparılır.  
Bütün bu qeyd edil
ənlər  elektron  kitabxanaların  resursların  tutumu 
baxımından deyil, onun texniki proseslərinin aprılmasının intellektuallığını ön 
plana ç
əkir. Bu yanaşma ilə gələcəkdə iki tədqiqat obyekti meydana gəlir 1. 
Yaradılacaq  intellktual  elektron  kitabxanada  qeydiyyat  məlumatlarının 
avtomatlaşdırıldırılmış  idarə  edilməsi  sisteminin  qurulması  və  onun 
istifad
əçilərlə  informasiya  işinin  təşkili,  onların  sosial  şəbəkələrinin 
yaradılması  ki,  bu  da  artıq  yeni  nəsil intellektual elektron kitabxana 
sisteml
ərinin yaradılmasını müəyyən edir. 
 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1. Hofstetter Fred T. Internet Literacy / Fred T. Hofstetter. – 2nd ed. – New York: McGraw-
Hill Irwin, 2001. – 354 p. ; ill : 24 cm. – ISBN 0-07-239821-3 
2. Xie, Hong (Iris). Users’ Evaluation of Digital Libraries (DLs): Their uses, their criteria, and 
their assessment / School Information Studies.- 
URL: 
http://www.sois.uwm.edu/xie/IrisArticles/Articles/dl_eva_comparison_ipm_clean.pdf  
3.  Kovacs, Diane K. (Diane Kaye), 1962-. The Kovacs guide to electronic library  collection 
development : essential core subject collections, selection criteria, and guidelines / Diane K. 
Kovacs. – 2nd ed. – New York; London : Neal – Schuman Publishers, Inc, 2004 . -  303 p. ; ill 
: 23 cm. – ISBN 978-1-55570-664-7 
4. Rajshekharan K., Raman Nair R., Nafala K.M. Digital library basics : a practical manual /  

---

132 
 
Rajshekharan K. …[et all]. --- New Delhi : Ess Ess Publications, 2010. --- 193 p. ; ill : 21 cm. 
--- ISBN 978-81-7000-601-5 
5. 
Using AND, OR, and NOT (Boolean Operators) URL: 
http://www.knowledgecenter.unr.edu/instruction/help/booltips.html   
6. 
Армс, Вильям И. Электронные библиотеки. – ПИК ВИНИТИ, 2001. 274 с. Пер с англ. 
Arms, William. Digital Libraries. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2000. – 287 
7. 
Башмаков А. И., Башмаков И. А. Интеллектуальные информационные технологии : 
Учеб.  пособие.  –  М.  :  Изд-во  МГТУ  им.  Н.Э.  Баумана,  2005.  –  304  с.  :  ил.  – 
(Информатика в техническом университете). – İSBN 5-7038-2544-X 
 
 
Э.Ч. МАМЕДОВ 
 
ОБРАБОТКА И АНАЛИЗ РЕГИСТРАЦИОННЫХ ДАННЫХ 
СФОРМИРОВАННЫХ В ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫХ ЭЛЕКТРОННЫХ 
БИБЛИОТЕКАХ 
 
РЕЗЮМЕ 
 
В статье рассматриваются комплектования, систематизация, обработка и анализ 
информационных  ресурсов,  также  разработка  базы  регистрационных  данных  в 
интеллектуальных электронных библиотек. 
 
 
 
E.Ch. MAMMADOV 
 
 
PROCESSING AND ANALYZING OF THE REGISTERED DATA FORMED 
IN INTELLECTUAL DIGITAL LIBRARIES 
 
SUMMARY 
 
The article examine the forms of acquisition, sistematization, prossesing and 
analyzing of the information resources, also creation of formed registered data base in the 
inteligent digital libraries. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

133 
 
K
əmalə MƏMMƏDOVA  
 AMEA M
ərkəzi Elmi Kitabxanasının 
 
Kitabxanaşünaslıq şöbəsinin müdiri, dissertant 
 
KİTABXANALARDA MARKETİNQ ŞÖBƏSİNİN TƏŞKİLİ 
 
Açar sözl
ər:  kitabxana, marketinq, kitabxana-informasiya marketinqi, 
marketinq şöbəsi 
Ключевые  слова:  библиотека,  маркетинг,  маркетинг  библиотечно-
информационных услуг. 
Key words: library, marketing, marketing of library services 
 
 
H
ər  bir  tarixi  inkişaf  mərhələsində  bir çox sosial institutlar kimi 
kitabxanaların  da  funksiyaları  cəmiyyətin, siyasi və  sosial-iqtisadi həyatına 
uyğun şəkildə təşkil olunur.  
C
əmiyyətdə  baş  verən dəyişikliklər  müasir  kitabxanaların  inkişafının 
ən güclü faktoru kimi  konseptual əhəmiyyət kəsb edir və  kitabxanaların 
c
əmiyyətlə qarşılıqlı əlaqələrini və sosial missiyaları dəyişdirir. Onlar missiya 
v
ə  sosial  funksiyaların  seçiminə, kitabxana-informasiya  resurslarının  və 
istifad
əçilərə göstərilən  xidmətin formalaşmasına olan yanaşmaya, kitabxana 
texnoloqiyalarının  və  kadrların  inkişafına,  ənənəvi fəaliyyət istiqamətlərinin 
modernl
əşdirilməsinə  və yeni istiqamətlərin mənimsənilməsinə  əhəmiyyətli 
d
ərəcədə  təsir göstərir.  Kitabxanaların  ənənəvi  funksiyaları  (memorial, 
kommunikasiya, informasiya, t
əhsil və  elmi) yeni məzmunla zənginləşir  və  
onların  həyata keçirilməsi  imkanları  genişləndirilir. Bu isə  kitabxanaların 
idar
əolunmasında  müasir  kitabxana  fəaliyyətinin məqsəd və  funksiyalana 
uy
ğun  dəyişikliklər  aparılmasını  tələb edir. Belə  yeniliklərdən biri də  
kitabxanaların marketinq fəaliyyətidir. 
İctimai  praktikanın  digər sahələrində  olduğu  kimi,  kitabxanaların  da 
innovasiya f
əaliyyəti marketinqlə  sıx  əlaqəlidir, çünki, marketinq istənilən 
t
əşkilatın idarəolunmasının inteqral funksiyası hesab olunur.  
Bu  gün  kitabxanaların  innovasiya  fəaliyyəti  onun  strateji  inkişaf 
istiqam
ətlərinə  uyğun  olaraq  müxtəlif  marketinq  yanaşmaları  əsasında  
qurulur. 
Marketinq  konsepsiyasını  qəbul  etmiş  kitabxananın  fəaliyyəti 
oxucunun  ehtiyac, t
ələbat və zövqünün  dərindən və hərtərəfli öyrənilməsinə 
v
ə xidmət sferasının məhz  bu amillər əsasında formalaşdırılmasına  yönəldilir. 
Bununla da, kitabxanalar üçün marketinqin 
əsasları müəyyənləşdirilir.  
Marketinq 
kitabxananın  bir-birilə  əlaqəli müxtəlif növ fəaliyyətlər 
sistemi, real v
ə  potensial istifadəçilərinin ehtiyac  duyduğu  kitabxana  məhsul  
v
ə xidmətlərinin çatdırılma və göstərilmə mexanizminə əsaslanan yaradıcı ida-

---