M. T. Do’stova B. X. Xo`janiyozova

 Hujayraviy daraja
–bu darajani bir hujayralilar bioxilma-xilligi tashkil 
etadi. Ular yagona hujayrasi orqali barcha kerakli hayotiy funksiyalarni 
bajaradi. Masalan, amyoba, tufelka, yashil evglena. 
Organizm darajasi- 
individual yashayotgan tizimdir. Jonsiz materiyadan 
bir qancha xususiyatlari bilan farq qiladigan tirik mavjudot. Ko’pchilik 
organizmlar hujayra tuzilishiga ega. Organizm ancha mukammalashgan, 
sistemalashgan, alohida vazifalardan iborat organlar to’plamidan tashkil 
topadi. Bu darajani individlar tashkil qiladi.
Genetik daraja 
– organizmlarning shaxsiy gen tizimiga ega bo’ladi. Bir 
gen ketma-ketligi boshqa organizmda takrorlanmaydi. Foydali genlar 
nasldan naslga o’tib, saralanib boriladi. 

---

16 
Taksonomik daraja- 
o’zaro qarindoshlik munosabatlari bilan bog’langan 
va boshqa guruhlardan alohidalangan muayyan taksonomik kategoriyalar. 
Masalan, tur, urug’, oila va boshqalar.
Ekologik daraja- 
barcha tirik mavjudotlar atrofidagi organik va noorganik 
atrof-muhit komponentlari bilan o’zaro bog’liqligida namoyon bo’ladi. 
Organizmlarning tabiatdagi funksional ishtiroki va turli hayot 
ko’rinishlarini tabiatda tarqalishini ifodalaydi. Organizmlar turli yashash
muhitlarda tarqalgan. Ular yillar o’tgan sari yangi ekologik muhitlarga 
moslashib, o’zgarib boradilar. 
Bio xilma-xillik o’zini uch ko’rinishga (stukturaga) ega: 
genetik, tur, 
ekalogik. 
Struktura va darajalar, ular o’rtasidagi bog’liqlik.
Genetik
Tur
Ekologik
Organizmdan 
yuqori daraja 
Populyatsiya 
Dunyo 
Tip 
Sinf 
Oila 
Turkum 
Tur 
Populyatsiya
Biosfera 
Biogeografik 
hudud 
Biom
Landshaft 
Ekosistema 
Biotik jamoa 
Populyatsiya 
Organizm 
Individ
Individ 
Suborganizm
Xromosoma 
Gen 
Nukleotid 

---

17 
Darajasi 
Genetika 
Sistematika 
Ekologiya