Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti
Konsolidasiya Edilmiş Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər (davamı)
(Xüsusi qeyd edilmiş hallar istisna olmaqla, məbləğlər milyon Azərbaycan Manatı ilə ifadə edilir)
(27)
4 Yeni
və ya yenidən işlənmiş standartların və onlara dair şərhlərin tətbiqi (davamı)
12 saylı BMHS “Digər müəssisələrdə iştirak paylarının açıqlanması”. 12 saylı BMHS müəssisənin
törəmə, birgə və asılı müəssisələrdə və strukturlaşdırılmış müəssisələrdə payları haqqında məlumatların
açıqlanmasına dair tələbləri müəyyən edir. Aralıq dövrdə əhəmiyyətli tədbirlər və əməliyyatlar bunu tələb
etdiyi hallar istisna olmaqla, bu açıqlama tələblərinin heç biri konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarına
tətbiq olunmur. Müvafiq olaraq, Qrup bu kimi açıqlamalar etməmişdir.
13 saylı BMHS “Ədalətli dəyərin ölçülməsi” (2012-ci ilin may ayında buraxılmış və 1 yanvar 2013-cü il
tarixindən və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlərə tətbiq edilir). 13 saylı BMHS bütün ədalətli
dəyər ölçülmələrinə BMHS əsasında vahid qaydanı tətbiq edir. 13 saylı BMHS müəssisədə ədalətli dəyərin
istifadə edilməsi tələb ediləndə dəyişmir, lakin ədalətli dəyərin istifadəsi tələb və ya icazə ediləndə BMHS
əsasında ədalətli dəyərin necə ölçüləcəyi qaydasını təqdim edir. 13 saylı BMHS-nın qəbul edilməsi Qrupun
ədalətli dəyərlə uçota alınmış aktivlərinin və öhdəliklərinin ölçülməsinə əhəmiyyətli təsir göstərmir. Bundan
əlavə 13 saylı BMHS ədalətli dəyər üzrə xüsusi məlumatların açıqlanmasını tələb edir ki, bunların bəziləri
digər standartlarda (o cümlədən 7 saylı BMHS “Maliyyə alətləri: Məlumatların açıqlanması” standartında)
məlumatların açıqlanmasına dair mövcud tələbləri əvəz edir. Bu məlumatların bəziləri BMUS 34.16 A(j)
tərəfindən xüsusi olaraq maliyyə alətləri üçün tələb olunur, beləliklə də konsolidasiya edilmiş maliyyə
hesabatlarının müddətinə təsir göstərir. Bu məlumatların açıqlamasını Qrup 6-cı Qeyddə təqdim edir.
Buraxılmış, lakin hələ qüvvəyə minməmiş standartlar
Bu düzəlişlər 1 yanvar 2013-cü il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlərə tətbiq edilir. Bu düzəlişlər
Qrupa təsir göstərməyəcək.
9 saylı BMHS “Maliyyə alətləri”. Buraxılmış 9 saylı BMHS BMUSK-un bu standartın əvəz edilməsi üzrə
işinin ilk mərhələsidir və 39 saylı BMUS-da müəyyən edilmiş maliyyə aktivlərinin və maliyyə öhdəliklərinin
təsnifatı və ölçülməsinə tətbiq edilir. Standart ilkin olaraq 1 yanvar 2013-cü il tarixində və ya bu tarixdən
sonra başlayan illik dövrlərə tətbiq edilirdi, lakin 2012-ci ilin dekabr ayında buraxılmış “9 saylı BMHS-ın icbari
qüvvəyə minməsi tarixi və keçid haqqında açıqlamalar” adlı 9 saylı BMUS-a düzəlişlər icbari qüvvəyə minmə
tarixini 1 yanvar 2015-ci il tarixinə keçirdi. Sonrakı mərhələlərdə BMUSK hedcinqin uçotu və maliyyə
aktivlərinin dəyərsizləşməsi kimi məsələlərə baxacaqdır.
İnvestisiya müəssisələri (10 saylı BMHS, 12 saylı BMHS və 27 saylı BMUS-a düzəlişlər). Bu düzəlişlər
1 yanvar 2014-cü il tarixində və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlərə tətbiq edilir və 10 saylı BMHS
əsasında investisiya müəssisəsi anlayışına uyğun olan müəssisələr üçün konsolidasiya tələbi ilə bağlı bir
istisnanı nəzərdə tutur. Konsolidasiya ilə bağlı istisnaya görə investisiya müəssisələri törəmə müəssisələrini
ədalətli dəyərinin dəyişməsi mənfəət və ya zərərdə əks olunan aktivlər kimi uçota almalıdır.
32 saylı BMUS-a Düzəlişlər “Maliyyə aktivlərinin və maliyyə öhdəliklərinin qarşılıqlı əvəzləşdirilməsi”.
Bu düzəlişlərdə “hazırda qanuni qüvvəyə minmiş qarşılıqlı əvəzləşdirmə hüququna malikdir” sözləri izah
edilir. Eyni zamanda düzəlişlər sinxron olmayan ümumi hesablaşma mexanizmlərini tətbiq edən hesablaşma
sistemlərinə (məsələn, mərkəzi hesablaşma sistemləri) qarşılıqlı əvəzləşdirmə meyarının tətbiqi qaydasını
izah edir. Düzəlişlər 1 yanvar 2014-cü il tarixində və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlərə tətbiq edilir.
15 saylı BMHS “Yeni gəlirlərin tanınması standartı”. 15 saylı BMHB gəlir əməliyyatının və ya fəaliyyət
sahəsinin növündən asılı olmayaraq müştəri ilə müqavilədən əldə edilmiş gəlirlərə tətbiq ediləcək (məhdud
sayda istisnalar olmaqla) 5 mərhələli model yaradır. Standartın tələbləri həmçinin müəssisənin adi
fəaliyyətinin (misal, əsas vəsaitlərinin və qeyri-maddi aktivlərin satışı) nəticəsi olmayan bəzi qeyri-maliyyə
aktivlərinin satışı üzrə mənfəət və ya zərərlərin tanınması və qiymətləndirilməsinə tətbiq ediləcək. Geniş
açıqlamalar, o cümlədən icra öhdəlikləri üzrə cəmi gəlirlər haqqında məlumatın tərkib hissələrə bölünməsi,
müqavilə üzrə aktiv və öhdəlik hesablarının dövrlərarası qalıqlarında dəyişikliklər və əsas mühakimələr və
ehtimallar tələb olunacaq. Standart 1 yanvar 2017-ci il tarixində başlayan və bu tarixdən sonrakı illik dövrlərə
tətbiq ediləcək. Erkən tətbiqetməyə icazə verilir. Müəssisələr ya tam retrospektiv yanaşma ya da
dəyişdirilmiş retrospektiv yanaşmaya riayət etməklə bu standarta keçəcəklər. Dəyişdirilmiş yanaşma
standartın cari dövrdən başlayaraq mövcud müqavilələrə tətbiqinə imkan verəcək. Mövcud BMHS-na uyğun
olaraq cari dövrün gəlirləri haqqında müqayisəli məlumat təqdim ediləndə bu yanaşmaya əsasən müqayisə
oluna bilən dövrlər üzrə yenidən hesablamaların aparılması tələb olunmayacaq.