65
qayıdıb uşağı gördükdə qeyzlənir. Arvadını və uşağı öldürmək
qərarına gəlir. Arvadı and-aman edir ki,
bir gün göy bərk gurul-
dayanda göyə baxdım, bu vaxt ağzıma göydən bir dolu dənəsi
düşdü. Göydən gələn həm
%z(m)4-500549T1 1 Tf0 Tc 0 Twoldum, on ay0 Tcsonra(dü)TjTj/T-17t a5Tj/C2_0 1 T Td<00FA>Tj/TTd(a)Tj/C2_0 1 Tf0.845 0 Td<00F7>Tj/TT1 1 Tf(õ)Tj/TT0 1 Tf0.0008 Tc 0.2992 Tw 0.78 0 --1.205 Td(d1404m)Tj/C2_0 1 Tff0 Tny0 1.86 0 Td<0525>Tj/TT0 1 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td(2 Td(d13850 1 Tf0.0006 T[(tirdi 1 T. Mo-lo-heu Tc Tw ri-adi i00F7>Tj/TT0 1 Tfd( öld0 Td66y1.39 0 Td(a) 0.0139 Tw 1.705 0 Td[7 Td(d1386yd)T gin)766y00F7>T/TT0 1 Tf0.0005 T2505 -1.21 T 0.2645 Tw 2.74 0 Td[1 Td(d134öyd)]TJ/C2_0r,caq)6( 00F7>ET1 g3C2_2/T38.1rk TT13d6698 refBTTfg Tw 2.74 0 T366ld0 Td(qay)Tj/TT1 1 440.80c 1.445 Td<00FA>Tj/TTd(a)Tj/C2_0 1 Tf0.845 0 Td<00F7>Tj/TT1 1 Tf(õ)Tj/TT0 1 Tf0.0008 Tc 0.2992 Tw 0.78 0 Td( öldärm)Tj/C2_0 1 TfTcsif72 0 Td<0525>Tj/TT0 1 Tf0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 T2_0 1 Tf0 Tw <052tini be.72 0 Td<0525>Tj/1 Tf0.0009 Tc 0.1641 Tw 0.44 0 --1.22öldê 1 Tf0 Tc 0 Tw0 Tc .435 0 Td<0525>Tj/TT0 1 T1 9.0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td(öldärm)Tj/ -1.21 Td(qist86 0 Td<0525>Tj/TT0 1 Tf9.0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0--1.27öldï 1 Tf25>Tj/TT5T62_0(r62_0(.)-8( A)-6TT0- Tf09(s00F7>T/TT0 1 Tf0.0005 Tf09-1.21 T 0.2645 Tw 2.74 0 Td2göyd)]TJ/C2Twonu gizlic72 0 Td<0525>Tj/1 40.0.0001 Tc 0.2651 Tw 0.445 0 Td( baxd)Tj5d)Tj/TT1 1 Tf0 T b Tw <0 Ttf0 Tc 72 0ET1 gTT1 1 4366649T Tf698 6698 refBTTfg Tw 2.74 0 T366ld0 Td(qay)Tj/TT1 1 4C2_344rm)445U00F7>Tj/TT1 1 Tf0.0007 Tc (a)Tj/C2_0 1 Tf0.d(2 Td(d184 1 T445 0 Td
Tj/TT0 1 Tf7550007 Tc (a)Tj/C2_0 1 Tf0.18536 1 T445 0 Td y<00F7>Tj/TT1 1 Tyd)Tj/80007 Tc (a)Tj/C2_TT0 1 TfT445 0 Td 0.2992 Tw 0.78 0 --1.205 Td(d185göyd)]TJ/C2Tw 1çat Tc 0_0 1 Tf0 TqoyuTcs Tw 3 Tw .72 0 Td<0525>Tj/6ld0 Td6627.0003 Tc 0.1703 Tw 0.445 0 Td(lir. Arv85)Tj/TT1 1 Tf0 _0rini y0l gö00F7>Tj/TT0 1 Tf(z)Tj/T5..0007 Tc (a7139 Tw 1.705 0 Td[2 Td(a 72 0ET1 gTT1 1 409.129T 31 1 6698 refBTTfg Tw 2.74 0 T366l(qay)Tj/TT1 1 41f-24rm)445.86 0 Td<0525>Tc 0.2647 Tw 0.445 0 T05 -1.21 T0525>Tj/TT0 1 Tf0.015 Tw 0.445 0 Td(n h)Tj/0525>Tj/TT0 1 TTT20008 Tc 992 Tw 0.78 0 --1.202 Td(d3502yd)Tj1.0.0001 (hoydularl 1üz-üz72 0 Td<0525>Tj/6ld0 Td7.090003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 TTc -26.5f0 Tc 0 Tw72 0 Td<0525>Tj/6lj1.0003 Tc 0.1703 Tw 0.445 0 Td(7 -26.5f0 Tc 0 Tlib,igidc72 0 Td<0525>Tj/c Tf30.0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td1c -26.5f0 Tc 0 TsiT0 1 Tf-0.0035 j/6lj17.0003 Tc 0.1703 Tw 0.445 .5f0 Tc 0 Tw525>Tj/TT0 1 Tf 9.0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td22 -26.5f0 Tc 0 Tlb72 0 Td<0525>Tj/6ld/C2_0 1 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td(c -26.5344_0 1 Tf0 Tc 0 Tyax 1çarp65)Tj/TT0 1 Tf0.0005 T4<00 0 Td 0.2992 Tj/TT0 1 Tf0.015 Tw 0(a)Tj/C2_0 1 Tf0.30.265 Tw 365)Tj/TT0 1 T 0.2992 Tw 0.78 0 --1.218 Td(d3518m)Tj/C2_0 1 Tf. Bu(dü)TjTj/T-Tf6155Tj/C2_0 1 ThTf0 86 0 Td<0525>Tc 0.2647 Tw 0.445 0 T1236yd)Tj05 -1.21 Tri ona ad-s Tcqaz Tc65)Tj/TT0 1 Tf0w 8.61 -1.21 T 0.2645 Tw 2.74 0 Td[2 -26.5)]TJ/C2Trc65)Tj/TT0 1 Tf026.583 -1.21 T 0.2645 Tw 2.74 0 Td)]TJ/C2T,w525>Tj/TT0 1 Tf6f0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td[7 Td(d1 1 Tf0 _0tr)5(af00F7>T/TT0 1 Tf0.01.30.265 Tw 0.2992 Tw 0.78 0 --1.205 Td(d125göyd)]TJ/C2Tw 1çoxlu igid y65)Tj/TT0 1 Tf0.0005 T2_34.265 Tw 0.2992 Tj/TT0 1 Tf0.015 Tw 0(a0 1 Tf0.0008 Tc 0.2992 TTj/TT1 1 Tf0750007 Tc (a)Tj/C2_0 1 Tf0./C2_0 1 Tf65)Tj/TT0 1 T 0.2992 Tw 0.78 0 --1.2[1 Td(d1226m)Tj/C2_0 1 Tf(34, 70)c 72 0(d3501j/T-T66255Tj/C2_0 1 TBu(epik nTf0muT0 1 Tf-0.0035 j/6l005 T2_86.0003 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Tf0 Tc 0 Td86 0 Td<0525>Tc 0.2647 Tw 0.445 0 T3göyd90 Tw <0525>d86 0 Td<0525>T0 1 Tc 0.2647 Tw 0.445 0 Td(c -26.5344_0 1 2.0 1 Tf0 T b0 1daha ay065)Tj/TT0 1 Tf0.0005 T2_25 -1.21 T 0.2645 Tw 2.74 0 --1.202 Td(d3502yd)Tyd)]TJ/C2Twwolur ki, t Tw 3k1 Tf0cTf0 Tf0,(dü)TjTj/T-12_825Tj/C1/C2TqTf0vv86 0 Td<0525>Tc 0.2647 Tw 0.445 0 T2[15 Td(d70360 1 2.1 1 Tf0 _0tiT06(i, azm)966yl00F7>T/TT0 1 Tf0.0005 T5.42.265 Tw 0.2992 Tj/TT0 1 Tf0.015 Tw 0(a0 1 Tf0.0008 Tc 0.2992 Tw 0.445 0 TC2_0 1 TfT65)Tj/TT0 1 T 0.2992 Tw 0.78 0 -1.2[1 Td(d7099m)Tj/C71 Tf0 T Tanr65)Tj/TT0 1 Tf0.0005 T2.0.265 Tw 0.2992 Tw 0.78 0 --1.211 -26.5)]TJ/C2Tdan-G Tw <.72 0 Td<0525>Tj/6lTf77.0003 Tc 0.1703 Tw 0.445 .5202 Td(df0 Tc 0 Trd86 0 Td<0525>T0 126.583 -1.21 Tc 0.1703 Tw 0.445 0 Tdc -26.571_0 1 Tf0 Tw <05[Twwa)-6Tl00F7>T/TT0 1 Tf0.0005 T2rv8-1.21 T 0.2645 Tw 2.74 0 Td)]TJ/C2Tb065
66
hisslərin təsirindən bir çox Qərb avestaşünasları məqsədli şəkildə
Zərdüştün İsadan sonra yaşadığını yazırlar.
Tarixin hökmü
başqadır. E.Əlibəyzədə Diogenə istinadən qeyd edir ki, Aristotel
fəlsəfə haqqındakı birinci kitabında belə yazır: «Maqlar
misirli-
lərdən daha qədimdir. Bununla Hermipp («Maqlar haqqında» 1-ci
kitabında), Yevdoks («Yer ətrafından keçmə» əsərində), Feopomp
(«Filippin tarixi»nin 8-ci kitabında) və b. bu fikirlə razılaşır» (12,
169). Maqların və onların peyğəmbərlərinin bəşəriyyətin ən qədim
sakinlərindən olan misirlilərdən əvvəl yaşadıqları bir çox
tarixçilər
tərəfindən birmənalı təsdiqlənirsə, İsa peyğəmbərin təvəllüd
tarixini Zərdüştdən irəli aparmaq heç cür mümkün deyildir. Məsudi
İskəndərlə Zərdüşt arasında 280
il, Ə.Biruni isə 258
il
fasilə
olduğunu qeyd edir (30, 12-13-14). Bu ehtimallara əsaslananda
Zərdüştün e.ə. VI əsrdə yaşadığını söyləmək olur.
Zərdüştün özü
tərəfindən yaradılmış olan «Qatlar»a söykənən araşdırıcılar fərqli
tarix ortaya qoyurlar. Onlar Zərdüştün e.ə. VI əsrdən bir qədər
əvvəl yaşadığını vurğulayırlar. Bu fikrin tərəfdarlarının
istinad
nöqtəsi «Avesta»nın yaranma dövrü və onun dilidir. İ.M.Qranski
«İran filologiyasına giriş» kitabında bununla bağlı yazır ki,
«Avesta» dili şərtidir, çünki «Avesta» tərkibinə görə müxtəlifdir.
Belə ki, «Avesta»nın ayrı-ayrı hissələri müxtəlif dövrlərdə, başqa-
başqa ərazilərdə yaranmışdır. «Avesta»nın ən
qədim hissələri hələ
e.ə. II
minillikdə ortaya çıxmışdır (11, 30).
Avestaşünaslar bu fikirdədirlər ki, «Qatlar»ın dili e.ə. VI
əsrdə
I
Dara
tərəfindən yazdırılmış Bistun kitabələrindən daha qədimdir.
Belə olduqda, Zərdüştün çox-çox əvvəl yaşadığına şübhə yeri
qalmır. Ancaq tarixi mənbələrdə bu fikri inkar edən tutarlı bir
faktla üz-üzə qalırıq. Əhəməni dövründə Zərdüşt dini qəbul
edilmişdir. Zərdüştün yaratdığı din
I Dara dövründə Əhəmənilər
dövlətində rəsmi din kimi qəbul edilmişdir. I Dara hakimiyyətə
gəldikdən sonra Part (Xorasan) və Gorgan ölkələrində nizam-
intizam və əmin-amanlıq yaratmaq üçün atası Gəştasbı oraya hakim
təyin etmişdir. Zərdüşt həmin Gəştasbın yanına
gəlmiş və o,