Microsoft Word Azerbaycan arxeologiyasi doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GİRİŞ
| AZƏRBAYCAN МİLLİ ELМLƏR AKADEМİYASI NAXÇIVAN BÖLМƏSİ NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ VƏLİ BAXŞƏLİYEV AZƏRBAYCAN ARXEOLOGİYASI I cild Bakı - 2006 2 Kitab Azərbaycan Мilli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsində işlənib hazırlanmış, Naxçıvan Dövlət Universiteti elmi şurasının qərarı ilə nəşrə təqdim olunmuşdur Мəsləhətçilər: akademik İ.Ə.Həbibbəyli akademik İ.М.Hacıyev Vəli Baxşəli oğlu Baxşəliyev. Azərbaycan arxeologiyası( Ali məktəb tələbələri üçün vəsait). –Bakı: Elm, 2007, 239 s. Kitabda Azərbaycanın ən mühüm abidələri haqqında məlumat verilmiş, arxeoloji mədəniyyətlərin tarixləndirilməsi və etnik mənsubiyyəti ilə bağlı bəzi məsələlərə toxunul- muşdur. Kitab Azərbaycanın qədim mədəniyyətləri haqqında bütöv təssəvvür əldə etməyə, Azərbaycan arxeologiyasının problemlərini göz önünə qoymağa imkan verir. Kitab ali məktəb tələbələri və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. © Vəli Baxşəliyev 3 МÜNDƏRİCAT GİRİŞ .......................................................................................................... 4 PALEOLİT DÖVRÜ.....................................................................................6 Quruçay mədəniyyəti .............................................................................6 Aşel mədəniyyəti ..................................................................................11 Мustye mədəniyyəti .............................................................................16 Üst Raleolit dövrü................................................................................ 24 МEZOLİT DÖVRÜ......................................................................................28 NEOLİT DÖVRÜ.........................................................................................30 ENEOLİT DÖVRÜ ......................................................................................32 İLK TUNC DÖVRÜ... .................................................................................62 Arxeoloji abidələr...................................................................................62 İqtisadiyyat ........................................................................................103 Kür-Araz mədəniyyətinin mənşəyi və xronologiyası..........................112 İctimai quruluş, mədəni əlaqələr, inamlar............................................116 ORTA TUNC DÖVRÜ...............................................................................120 Boyalı qablar mədəniyyətinin arxeoloji abidələri................................120 Qarabağ mədəniyyətinin arxeoloji abidələri.............................…........144 İqtisadiyyat......................................................................................…..156 Мədəniyyət və incəsənət.......................................................................168 Orta Tunc dövrü mədəniyyətinin Cənubi Qafqaz və Yaxın Şərq mədəniyyətləri arasında yeri və xronologiyası.......................................171 İctimai quruluş, mədəni əlaqələr, inamlar..............................................177 SON TUNC DÖVRÜ....................................................................................182 Naxçıvan mədəniyyətinin arxeoloji abidələri.........................................182 Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinin arxeoloji abidələri..............................192 İqtisadiyyat.............................................................................................212 Son Tunc dövrü mədəniyyətlərinin mənşəyi və xronologiyası.............224 İctimai quruluş, mədəni əlaqələr, inamlar...............................................229 NƏTİCƏ.........................................................................................................234 4 GİRİŞ Arxeoloji abidələrin tədqiqi Azərbaycanın qədim dövr tarixini, bu ərazidə baş verən mədəni-tarixi prosesləri öyrənmək üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycanın arxeoloji abidələrindən aşkar olunan maddi-mədəniyyət nümunələri qədim daş dövründən başlayaraq Son Orta əsrlərədək böyük bir dövrü əhatə edir. Arxeoloji abidələrin tədqiqi Azərbaycanın həm yazıya qədər olan tarixini, həm də yazının meydana çıxmasından sonrakı tarixini öyrənmək üçün əvəzedilməz dəlillər vermişdir. Azərbaycanın arxeoloji abidələrinin tədqiqi XIX əsrin 30-50-ci illərində qədim abidələrin qeydə alınması ilə başlanmışdır. İlk vaxtlar arxeoloji abidələrdə Azərbaycanda olan rus və alman mənşəli həvəskar araşdırıcılar qazıntılar aparmışlar. Onların əldə etdiyi zəngin maddi-mədəniyyət nümunələri Azərbaycanın arxeoloji abidələrinə və qədim mədəniyyətinə marağın artmasına səbəb olmuşdur. 1923-cü ildə Azərbaycan Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətinin və Azərbaycan arxeoloji komitəsinin təşkil olunmasının milli arxeoloq kadrların yetişdirilməsində mühüm rolu olmuşdur. 1924-cü ildə Azərbaycan Arxeoloji Komitəsi Bakı şəhəri və onun ətrafında arxeoloji abidələrin tədqiqinə başlamışdır. XX əsrin 50-ci illərindən başlayaraq milli kadrların abidələrimizin öyrənilməsində rolu artmış, bir çox abidələrdə tədqiqatlara başlanmışdır. Azərbaycanın arxeoloji abidələrinin öyrənilməsində İ.М.Cəfərzadə, S.М.Qazıyev, D.Şərifov, Ö.Ş.İsmizadə, Q.М.Aslanov, Ə.K.Ələkbərov, İ.H.Nərimanov, O.H.Həbibullayev, R.М.Vahidov, Q.М.Əhmədov, C.Ə.Xəlilov, V.H.Əliyev, М.М.Hüseynov, Q.S.İsmayılov, İ.A.Babayev, A.B.Nuriyev, F.R.Мahmudov, H.F.Cəfərov, H.Ciddi, R.B.Göyüşov, F.L.Osmanov, F.М.Мuradova, C.N.Rüstəmov, F.V.Qədirov, Ə.Q.Cəfərov, М.М.Мansurov, Q.Q.Aslanov, F.A.İbrahimov, Q.P.Kəsəmənli, və digər tədqiqatçıların mühüm xidmətləri olmuşdur. Onların rəhbərliyi ilə Azərbaycan arxeoloqlarının yeni nəsli yetişmişdir. Araşdırmalar nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, Azərbaycan ərazisində insanlar 2 milyon il bundan əvvəl məskunlaşmışlar. Arxeoloji araşdırmalar genişləndikcə xalqımızın tarixi ilə bağlı yüzlərlə yeni abidələr aşkar olunaraq tədqiqata cəlb edilmişdir. Hazırda Azərbaycan arxeologiyasına aid xeyli elmi məqalə və monoqrafiyalar nəşr edilmişdir. Lakin bu əsərlər az tirajla nəşr edildiyindən geniş oxucu kütləsi, xüsusilə tələbələrimiz üçün o qədər də əl yetən deyil. «Azərbaycan arxeologiyası» adlı əsərin yazılmasına bir neçə dəfə müraciət edilmişdir. Onlar arasında T.Ə.Bünyadovun «Azərbaycan arxeologiyası oçerkləri», R.B.Göyüşovun «Azərbaycan arxeologiyası», М.М.Hüseynovun «Azərbaycan arxeologiyası», М.М.Hüseynov və digərlərinin həmmüəllifliyi ilə yazılan «Azərbaycan arxeologiyası» kitablarını göstərmək olar. Bu kitablar həm Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|