Microsoft Word Baburname doc
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
BABURNAMƏ
395 neçə gün boyunca mən adada qaldım. Müxaliflər haqqında dəqiq bir məlumat alına bilmədiyi üçün Baqi Şiğavul Uddakı igidlərlə birlikdə sudan keçirilərək düşməndan xəbər tutmaq üçün göndərildi. Ertəsi cümə günü ikindi üstü Baqi bəyin nökəri gəldi. Şeyx Bəyazid ilə Bibənin önçülərini məğlub edərək Mübarək xan Cilvani adlı yaxşı bir adamıyla digər bir neçə adamını öldürüb bir neçə baş və bir əsir göndərmişdi. Sabah olanda isə Baqi [Şiğavul] ilə birlikdə gedən Şah Hüseyn Bəxşi gəldi, düşmənin önçüsünün yenildiyini və oradakı xəbərləri müfəssəl bir şəkildə anlatdı. O gecə, yəni bazar gecəsi ayın on üçündə Cun çayı yüksəldi, sabah bu adanı tamamilə su basdı. Bir ox atımı daha aşağıda yerlə- şən başqa bir adaya gedərək çadır qurdurub oturdum. Bazar ertəsi günü Cəlal Daşkəndi ilqar gedən sultan və bəylərin ya- nından gəldi. Şeyx Bəyazid ilə Bibən ilqar xəbərini alınca Məxubə pərgə- nəsindən qaçmışlar. (380 a) Yağmur mövsümü yaxınlaşmışdı. Beş-altı ay boyunca fasiləsiz səfər- de olan əsgər və heyvanlar da yorulmuşdular. Onun üçün ilqar gedən sultan və bəylərə Aqra və civarından təzə və qüvvətli ilqar gəlincəyə qədər ol- duqları yerdə qalmaları əmr edildi. O gün ikindi üstü Baqi Şiğavul ilə ud əs- gərinə getmək üçün izin verildi. Əsgərin dönüb Saru çayından keçdiyi za- man gəlmiş olan Musa Məruf Fərmüliyə də təxsisat üçün Əmərxardan otuz leklik pərgənə təyin edilib bir dəst xassə paltar və yəhərli bir at ehsan edi- lərək Əmərxara getməsinə izin verildi. AQRAYA QAYIDIŞ
Bu tərəflərdəki əndişə ortadan qalxınca çərşənbə axşamı gecəsi üç pas bir geri sonra sürətlə Aqraya hərəkət etdik. Ertəsi gün on altı küruh yol gəlib çeştə yaxın bir vaxtda Kalpiyə tabe olan Bəladər deyilən pərgənədə yemək yeyib atlara da arpa verdikdən sonra axşam üstü oradan hərəkət etdik. O gecə on üç küruh yol yürüyüb üçüncü pasta Kalpi pərgənələrindən Sugend- purda Bahadır xan Sərvaninin məzarının yanında uyuduqdan sonra sabah namazını qılıb oradan təkrar atlandıq. On altı küruh gedib günortaya doğru Ətavəyə gəldik. Mehdi Xoca qarşılamağa çıxdı. Gecənin ilk pasında oradan hərəkət etdik və yolda bir az uyuduqdan sonra on altı küruh (380 b) yol alıb Rabirinin Fəthpuruna endik. Günorta namazından bir az əvvəl Fəthpurdan hərəkət edərək on yeddi küruh yol alıb gecənin ikinci pasında Aqranın Həşt- Behişt bağına endik. Ertəsi cümə günü, Məhəmməd Bəxşi ilə digər bəziləri gəlib mülazimət etdilər. Günortaya yaxın Cundan keçib Xoca Əbdülhaqa mülazimət etdikdən sonra qalaya gedib xalalarımı gördüm. Bəlxli bir bostancını qovun əkməsi üçün burada qoymuşduq. Bir neçə
Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
396 qovunu qoruyub saxlamışdı, gətirdi. Olduqca yaxşı qovunlardı. Həşt-Behişt bağında bir-iki üzüm meynəsi əkdirmişdim. Onun da gözəl üzümləri olmuş- du. Şeyx Gürən də bir səbət üzüm göndərmişdi, pis deyildi. Hindistanda qovun və üzümün bu qədər yetişməsi məni çox sevindirdi. Bazar gecəsi iki pas olmuşdu ki, [Hümayunun anası] Mahım bəyim gəldi. Biz cəmadiyüləvvəl ayının onunda [=21 yanvar] səfərə çıxmışdıq. Qə- ribə bir təsadüf əsəri o da eyni gündə Kabildən hərəkət etmişdi. Cümə axşamı günü, zülqədə ayının ilk günündə [=7 iyul] böyük di- vanxanada bir divan toplantısında ikən Hümayun ilə Mahımın hədiyyələrini gətirdilər. O gün Məğfur Divanın bir adamına bu məqsəd üçün tutulmuş yüz əlli adam verilərək qovun, üzüm (381 a) və meyvə gətirmək üzərə Kabilə göndərildi. Şənbə günü, ayın üçündə, mühafiz olaraq Kabildən gələn və Əli Yusi- fin [Riqabdar] ölümü dolayısıyla Sənbələ göndərilmiş olan Hindu bəy [Ko- çin] gəlib mülazimət etdi. Hüsaməddin Əli Xəlifə də eyni gün Əlvardan gəlib mülazimət etdi. Ertəsi gün də Əli Yusifin ölümü dolayısıyla Sənbələ göndərilmiş olan Abdullah [Kitabdar] Tirmühanidən gəldi. LAHORDAKI İTAƏTSİZLİK HADİSƏLƏRİ
Şeyx Şərif Qarabağinin Əbdüləzizin [Miraxur] təşviqi ilə və ya ona bağlılığından edilməyən zülm və olmayan zalımlıqları bizim etdiyimizz ifti- rasında bulunaraq sənədlər tərtib ediib Lahor mollalarının adlarını da zorla yazdırıb surətlərini digər şəhərlərə göndərərək oralarda da bir hərəkət oyan- dırmaq niyyətində olduğu və Əbdüləzizin də bir neçə əmrə itaət etməyərək hər cür nalayiq sözlər söyləyib hərəkətlərdə bulunduğu Kabildən gələnlər- dən eşidilmişdi. Bu üzdən bazar günü, ayın on birində [=17 iyul] Şeyx Şərif ilə Əbdül- əzizi və Lahorun mollalaryla irəli gələnlərini hüzura gətirməsi üçün Qənbər Əli Lahora göndərildi. Cümə axşamı günü, ayın on beşində [=21 iyul] Ticarədən Çin Teymur Sultan gəlib mülazimət etdi. O gün pəhlivan Sadiq ilə böyük Udi pəhlivan
Bazar ertəsi günü, ayın on doqquzunda [=25 iyul] qızılbaş elçisi Mur- ad Qurçu Qacara dəyərli daşlarla işlənmiş kəmərli bir xəncər və münasib bir xələt geydirilərək iki lek təngə ehsan edilib getməsnə izin verildi. GÜVALYARDA DÜŞMƏNÇİLİK FİTNƏSİ O günlərdə Güvalyardan Seyid Məşhədi gəlib Rəhimdadın düşmənlik fitnəsini ərz etdi. Xəlifənin nökəri Şah Məhəmməd Möhürdar bir çox nə-
BABURNAMƏ
397 sihətli sözlər yazılaraq onun yanına göndərildi. Getdi və bir neçə gün sonra Rəhimdadın oğlunu da özü ilə gətirərək gətirərək döndü. Gərçi oğlu gəl- mişdi, lakin özünün gəlməyə niyyəti yoxdu. Onun qorxusunu rəf etmək üçün çərşənbə axşamı günü, zilhiccə ayı- nın beşində [=11 avqust] Nur bəy Güvalyara göndərildi. Bir neçə gün sonra Nur bəy gəlib Rəhimdadın istəklərini ərz etdi. İstədiyi tərzdə fərmanlar ha- zırlayıb göndərmək üzərəykən bir adamı gəlib «Məni oğlunu qaçırmaq üçün göndərdi, gəlmək niyyətində deyildir» deyə ərz etdi. Bu xəbər gəlincə biz dərhal Güvalyar üzərinə hərəkət etmək istədik. Amma Xəlifə «Mən də bir dəfə nəsihətamiz bir məktub yazıb göndərim, bəlkə yola gələr» deyə ərz etdi. Bu iş üçün Şəhabəddin Xosrov göndərildi. Cümə axşamı günü, ayın on yeddisində [=13 avqust] (382 a) Mehdi Xoca Ətavədən gəldi. Bayram günü Hindu bəyə bir dəst xassə libas, qiymət- li daşlarla işlənmiş kəmərli bir qılınc və cins bir at ehsan edildi. Türkmənlər arasında Çağatay deyə məşhur olan Həsən Əliyə bir dəst paltar, qiymətli daşlarla işlənmiş kəmərli bir xəncər və yeddi leklik pərgənə ehsan edildi. Çərşənbə axşamı günü, məhərrəm ayının üçündə [=3 sentyabr] Şəha- bəddin Xosrov ilə birlikdə Şeyx Məhəmməd Qövs Rəhimdada şəfaət diləyi ilə Güvalyardan gəldi. Dərviş və əziz bir adam olduğundan onun xətrinə Rə- himdadın günahını bağışlayıb Şeyx Gürən ilə Nur bəyi Güvalyara göndər- dim ki, Güvəlyarı bunlara tapşırıb... 1 .
MƏTNƏ EDİLƏN ƏLAVƏLƏR
1 Baburun xatirələri 936-cı il məhərrəm ayının 3-də (3 sentyabr 1529) kəsilir. Ondan sonra yaşadığı on beş ay yarım boyunca ya bir şey yazmamış, ya da yazdıqları itmişdir. Ba- bur 937-ci ilin 5 cümadüyüləvvəl günü (25 dekabr 1530) vəfat etmişdir.
Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|