Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc
Yüklə 2,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Milli Kitabxana
- Sübh gözəli
_______________ Milli Kitabxana ________________ 455
gözəl üzündə idi. Bu, arpanı buğda yerinə satıb aldadanlardan deyildi. Demək, bunun zahiri buğda, əsli arpa deyil, əksinə, zahiri arpa, əsli buğda idi; saf və təbii gözəl idi. 220
Türk simalı idi o hindli afət, Şaha Hind elindən vermişdi cənnət.
Yəni o gözəl türk simalı, ağüzlü idisə də, özü hind qızı idi, şah üçün cənnəti Hindistanda yaratmışdı. 221
O rumi üzüylə, hindli diliylə Etmiş Rum şahını özünə kölə. Yəni o Rum (ağ) üzlü və hind dilli, hindcə danışan gözəl Rum şahını özünə qulam etmişdi. 222
Oxundan torpağa üz qoyan ceyran, Gözündə tiryəktək görünür cahan. Yəni onun oxu ilə yıxılan ceyranın gözündə dünya qaralırdı; yaxud, tiryəkdən məst olan kimi, gözləri süzülüb qalırdı. 223 Atlar dırnağından ipək çöl, çəmən "Ceyrangöz" olmuşdu ceyran gözündən. "Ceyrangöz" - bir növ ipək parça adıdır; üstündə ceyran gözü kimi naxışlar olduğu üçün belə adlanır. Beytin mənası: o qədər ceyran ovlanmış ki, yer "ceyrangöz" parçası şəklində idi. 224
Sübhün gözəli zər xal-xalı ilə, Göyün xeyməsinə saçarkən şölə... Sübh gözəli - Günəş; zər xalxal - Günəşin nuru; göyün xeyməsi - göy qübbəsi, səma deməkdir. Beytin mənası: səhər açılıb Günəş göydə görünməyə başlarkən... 225
Qara müşk ağacı əkmişəm Hinddə, Fikrim ağ yasəmən tikməkdir Çində. Yəni Hindistanı fəth etmişəm, indi Çini də fəth etmək istəyirəm. Burada
işarədir. 226 Xəbər ver, hesabdan qalmayım geri, Səbətdə ilandır, ya sümükləri? İlan kin və ədavət rəmzidir. İlanın bel sümüyünü isə qədim iranlılar dostluq üçün özlərində saxlardılar. Beytin mənası: söylə görüm, arada dostluq var, ya düşmənlik? 227 Əfrasiyab mülkünün varisi erkən, _______________ Milli Kitabxana ________________ 456
Burada Əfrasiyab mülkünün varisi İskəndərdir. Əfrasiyab mülkü ifadəsi - bir zaman Əfrasiyabın İranı zəbt edərək ona hakim olmasına işarədir. 228
229
Düşünmə, lacivərd boyalı paltar, Hər şəxsə göylərdən gəlir, ey salar! Yəni zənn etmə ki, kişinin başına gələn bəla göydən gəlir. 230
Sarsılmaz qolumdan qorxmadınmı sən? Mənim tərəzimə torpaq tökürsən! _______________ Milli Kitabxana ________________ 457
ediləcəyinə inanmaq deməkdir. Yəni polad kimi gücümdən qorxmadan məni ağır daşlarla deyil, yüngül torpaqla çəkmək istəyirsən. 231 Ulduzlar o qədər qızıl səpirdi, Yer öküzü qızıl altına girdi. Mifoloji təsəvvürə görə, Yer kürəsi öküz üstündə durmuşdur. Beytin mənası: gecə oldu, o qədər ulduz doğdu ki, göydən yerə işıqdan sanki qızıl töküldü, yer öküzü qızılın altında duran kimi idi. (Nizamidə; yer öz öküzünü xəzinəyə sürdü.) 232
Təbii yaqutu yonunca zaman, Yaqutlu tac ilə cüt oldu cahan. Yəni göy təbii yaquta bənzəyən Günəşi xırdalayıb səmaya səpmiş, səma almazlarla bəzənmiş tac kimi yerin başına qoyulmuşdur. 233
Neysandan nə şerəf almışsa sədəf, Çinə də şah verdi elə bir şərəf. Yəni İskəndər çinlilərə çoxlu dürr-cəvahir bağışladı. 234
Fəğfur - qədimdə Çin imperatorlarına verilən titul. 235
Hər yandan töküldü şahanə yarpaq, Meyvə yarpağıtək tökdü hər budaq. Yəni payızda ağac yarpaqlarını tökən kimi, ziyafət süfrəsinə də o bol rəngarəng yemək boşqablaridüzüldü. 236 Fərxarə bənzəyən istək evindən, Tez hazır olurdu hər istənilən. Fərxar - Çində gözəlləri ilə məşhur bir şəhər olmuşdur. Yəni o məclisdə, Fərxar şəhərində olan kimi, hər kəs öz istədiyinə o saat nail olurdu. Cənnətdə həmişə hər şey arzu edilən dəqiqədə hazır olan kimi orda da hər şey hazır idi. 237
Xəzinə ağzını açınca xaqan, Qarun xəznəsində yer oldu pünhan. Yəni Çin padşahı xəzinə qapısını açıb, Qaran xəzinəsindən hər tərəfə hədiyyələr saçırdı. 238
"Fərəsi" "rüx" ilə ayaqdan salır, "Fərəs"lə "fil"i də cəbhədən alır. Yəni (şahmat oyununda olan kimi) düşmənin atını topla vurur, filini də atla aradan çıxarır. 239 Çərx kimi dolanır açarkən şəhbal, Gəzişi cənubdu, çıxışı şimal. Yəni o ov quşu ova getməkdə cənub küləyi kimi, ovdan gəlməkdə isə şimal küləyi kimi sürətli, iti qanadlı idi.
Yüklə 2,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|