59
Məsələ 452: Qadın heyzli olduğunu və ya heyzdən pak olduğunu söyləyər-
sə, yalan danışmaqla ittiham edilmirsə, sözünü qəbul etmək lazımdır. Əgər
yalan danışmaqla ittiham olunarsa, sözünün qəbul edilməsi mübahisəlidir.
Məsələ 453: Əgər qadın namaz əsnasında aybaşı olarsa, namazı batildir.
Hətta axırıncı səcdədən sonra və salamın axırıncı hərfindən qabaq aybaşı
olarsa, vacib ehtiyata əsasən, namazı batildir.
Məsələ 454: Əgər qadın namaz əsnasında aybaşı olub-olmamasına şəkk
edərsə, namazı düzgündür. Amma namazdan sonra namaz əsnasında aybaşı
olduğunu başa düşərsə, qıldığı namaz batildir.
Məsələ 455: Qadının heyz qanından pak olduqdan sonra namaz, dəstə-
maz və ya qüsllə, yaxud təyəmmümlə icra edilən digər ibadətlər üçün qüsl
etməsi vacibdir. Heyz qüslü eynilə cənabət qüslü kimi edilir. Dəstəmaz əvə-
zinə də kifayət edir. Yaxşı olar qüsldən əvvəl dəstəmaz da alsın.
Məsələ 456: Qadını heyz qanından pak olduqdan sonra qüsl verməsə belə,
boşamaq düzgündür və əri onunla cinsi əlaqədə ola bilər. Amma vacib ehtiyata
əsasən, ayıb yer yuyulduqdan sonra cinsi yaxınlıq olsun. Habelə qüsl etməzdən
əvvəl, kişinin onunla cinsi əlaqədən çəkinməsi müstəhəb ehtiyatdır. Amma
Qurani–Kərimin xəttinə toxunmaq kimi aybaşı olduğu zaman təharətin
(paklığın) şərt olması səbəbindən ona haram olan işlər qüsl etməyincə halal
olmaz. Həmçinin vacib ehtiyata əsasən, məsciddə dayanmaq kimi təharətin şərt
olduğuna görə haramlığı sübuta yetməyən işlər də həmin hökmü daşıyır.
Məsələ 457: Əgər dəstəmaz və qüsl almaq üçün kifayət qədər su olmasa,
yalnız qüsl verəcək miqdarda olsa, bu halda qüsl verməlidir. Yaxşı olar ki,
dəstəmaz əvəzinə də təyəmmüm etsin. Əgər su yalnız dəstəmaza yetəcək
miqdarda olarsa və qüslə yetəcək miqdarda olmasa, yaxşı olar ki, onunla
dəstəmaz alsın və qüsl əvəzi olaraq təyəmmüm etsin. Əgər onlardan heç biri
üçün su olmasa, bu zaman qüsl əvəzinə təyəmmüm etməlidir. Yaxşı olar ki,
dəstəmaz əvəzinə də təyəmmüm etsin.
Məsələ 458: Qadının aybaşı olduğu zaman qılmadığı namazların qəzası
yoxdur. Amma aybaşı ikən tutmadığı Ramazan ayının oruclarını qəza etməli-
dir. Həmçinin vacib ehtiyata əsasən, nəzir etməklə müəyyən vaxtda vacib
olan, amma (həmin vaxtda) aybaşı olduğu üçün tutmadığı orucları da qəza
etməlidir.
Məsələ 459: Əgər namaz vaxtı daxil olsa və qadın namazını təxirə sala-
cağı təqdirdə aybaşı olacağını bilərsə, dərhal namaz qılmalıdır. Həmçinin va-
cib ehtiyata əsasən, namazını təxirə salacağı təqdirdə aybaşı olacağına
ehtimal versə də, hökm eynidir.
Məsələ 460: Əgər qadın namazını təxirə salsa və vaxtın əvvəlindən bü-
tün müqəddimələrlə birlikdə, o cümlədən, dəstəmaz almaq və pak paltar tə-
darük etmək və s. ilə namaz qıla biləcəyi qədər vaxt keçdikdən sonra aybaşı
olsa, həmin namazın qəzası ona vacibdir. Hətta əgər vaxt daxil olsa və
dəstəmaz, qüsl və ya təyəmmümlə bir namaz qıla bildiyi halda qılmamış
60
olsa, vacib ehtiyata əsasən, hətta digər şəraitləri tədarük görməyə vaxt çat-
masa da, onun qəzasını qılmalıdır. Amma tələsik və ya yavaş qılmaq və di-
gər işlərdə öz vəziyyətini nəzərə almalıdır, məsələn, səfərdə olmayan bir qa-
dın günorta vaxtının əvvəlində namaz qılmasa, onun qəzası ancaq günortanın
əvvəlindən su ilə dəstəmaz və ya təyəmmüm alıb dörd rükət namaz qıla bilə-
cək qədər bir müddət keçdikdən sonra aybaşı olarsa, vacibdir. Müsafir olan
qadın üçün isə təharət hasil etdikdən sonra iki rükət namaz qıla biləcək qədər
müddətin keçməsi kifayətdir.
Məsələ 461: Əgər qadın namazın vaxtının axırında qandan pak olsa,
qüsl edib bir rükət, yaxud bir rükətdən çox namaz qılmağa vaxtı varsa, hə-
min namazı qılmalıdır. Əgər qılmasa, qəzasını icra etməlidir.
Məsələ 462: Əgər aybaşı olan qadın paklandıqdan sonra qüsl verəcək
qədər vaxtı olmasa, amma təyəmmümlə namazı vaxtında qıla bilərsə, vacib
ehtiyata əsasən, həmin namazı təyəmmümlə qılsın. Əgər qılmasa qəza etmə-
lidir. Amma əgər vaxtın azlığından başqa bir səbəbə görə, vəzifəsi təyəm-
müm etmək olarsa, məsələn, suyun ona zərəri varsa, namazını təyəmmümlə
qılmalıdır. Əgər qılmasa qəza etməlidir.
Məsələ 463: Qadın heyzdən pak olduqdan sonra namaz üçün vaxt qalıb-
qalmadığını şəkk edərsə, namazını qılmalıdır.
Məsələ 464: Əgər bir qadın “hədəs”dən pak olub bir rükət qıla
biləcək
qədər vaxt qalmadığını güman edib namaz qılmasa və sonradan vaxtın
olduğunu anlayarsa, həmin namazın qəzasını qılmalıdır.
Məsələ 465: Müstəhəbdir ki, aybaşı olan qadın namaz vaxtında özünü
qandan pak edib, pambıq və dəsmalı dəyişdirərək dəstəmaz alsın və əgər
dəstəmaz ala bilmirsə, təyəmmüm etsin və namaz yerində üzü qibləyə oturub
zikr, dua və salavat deməklə məşğul olsun.
Məsələ 466: Qurani–Kərimi oxumaq
və onu üstündə gəzdirmək, bədə-
nindən bir yerini onun yazılarının arasına toxundurmaq, xına qoymaq və bu
kimi işlər bəzi fəqihlərin rəyinə əsasən, aybaşı olan qadın üçün məkruhdur.
Haiz qadınların qisimləri
Məsələ 467: Haiz (aybaşı) qadınlar altı qisimdir:
1. “Adəti vəqtiyyə” və “ədədiyyə” sahibi olanlar; belə qadınlar iki ay
ardıcıl müəyyən bir vaxtda heyz qanı görür və onların heyz günlərinin sayı
hər iki ayda eyni olur. Məsələn, iki ay ardıcıl olaraq hər ayın əvvəlindən yed-
disinə kimi qan görərlər.
2. “Vəqtiyyə” adəti olanlar; bunlar iki ay ardıcıl olaraq müəyyən vaxtda
heyz qanı görsə də onun heyz günlərinin sayı hər iki ayda bir olmaz, məsə-
lən, iki ay ardıcıl olaraq hər ayın əvvəlində qan görər, amma birinci ayın
yeddinci günü və ikinci ayın səkkizinci günü qandan pak olarlar.