Microsoft Word Sadi Gulustan doc
Yüklə 4,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
204 istədi. Onlardan birinin əlində çomaq, o birininkində oxmaq var idi. Gəncə dedim: – Nəyi gözləyirsən? Beyt Zorunu, gücünü göstər bunlara! Düşmən öz xoşuyla gəlmiş məzara! Gördüm kaman oğlanın əlindən sürüşdü, qorxudan canına titrətmə düşdü. 205 Beyt Sivri ox ilə tükü yara bilən hər bir kəs Vuruşda pəhləvanla üz-üzə dura bilməz. Başqa çarə tapmadıq, silah və paltarımızı verib canımızı xilas etdik. Şer Göndər çətin işlərə iş bilən bir insanı, Ki, kəməndə salsın o, qəzəblənmiş aslnı, Cavan əgər fil kimi gücə malik olsa da. Düşmən hücum edəndə qorxuya düşər canı, Mahir döyüşçü bilər döyüş nədir, vuruş nə Necə ki, alim bilər şəriəti, Quranı. 18. Hekayət Gördüm bir dövlətli oğlu atasının qəbri üstə oturmuş, bir kasıb uşağı ilə mübahsəyə qızışmış və deyir: –Mənim atamın qəbri ağırdır, üstü yazılıdır, ətrafı bəzəklidir, daşı mərmərdəndir, torpaqı ənbərdəndir, kənarına mina səpiblər, qırağına kaşı döşəyiblər, sənin atanın goru nəyə oxşayır, üstünə iki qarış torpaq töküblər, vəssəlam. Kasıb uşağı dedi: –Sənin atan bu aqır daşların altındaq tərpənənə qədər mənim dədəm behiştdə olar. Beyt Ulağa yükü az çatsalar əgər, Şübhəsiz yolunu asudə gedər. Şer Ömründə çox əzab görən, aclıq çəkən bir kasıb, Yəqinimdir ölümündən düşməyəcək dəhşətə. 206 Lakin dövlət, naz-nemətə öyrənmiş hər bəxtəvər, Ölüm vaxtı, şübhəsiz ki, gələcəkdir vəhşətə. Məlumdur ki, dar məhbəsdən azad olan bir əsir Həbsə gedən bir əmirdən çox layiqdir hörmətə. 19. Hekayət Böyüklərdən birindən soruşdular: – Nə üçün hədisdə deyilmişdir ki, sənin ən birinci düşmənin iki böyrün arasında yerləşmiş nəfsindir? Dedi: – Ona görə ki, hər hansı düşmənə yaxşılıq etsən dost olar, nəfsə güzəştə getsən düşmənçiliyi artar. Şer İnsan az yeməklə mələyə dönər, Heyvantək yesə o fərqlənməz daşdan. Kimi razı salsan qul olar sənə, Nəfsi razı salsan əsir olarsan. VARLILIQ VƏ YOXSULLUQ HAQQINDASƏDİNİN MÜDDƏİ İLƏ MÜBAHİSƏSİ. Zahirdə dərvişə oxşayan, lakin batində dərviş olmayan bir adamın bir məclisdə oturub nalayiq–nalayiq danışdığını, şikayət dəftərini açıb varlıları məzəmmət etdiyini gördüm, sözü o yerə çatdıriışdı ki, deyirdi: yoxsulların qüdrət əli bağlanmış, varlıların isə səxavət ayaqları sınmışdır. Beyt Kərəmi olanın dirəmi yoxdur, Dirəmi olanın kərəmi yoxdur. Böyüklərin neməti ilə böyüdüyüm üçün bu söz mənə ağır gəldi. Dedim: – Dostum, varlılar yoxsulların xəzinəsi, zahidlərin dəfi- nəsi, zəvvarların pənahgahı, səyyahların və qonaqlarıi mehmannava- zıdırlar. 207 Onlar başqalarının rahatlığı üçün ağır yükə qatlaşar, xidmətçiləri və qulluqçuları yeyib doyduqdan sonra özləri təama əl atarlar, artıq qalanlarını dul qadınlara, qohum–qardaşa, qonum–qonşuya paylarlar. Şer Dövlətlidə hər şey vardır, vəqf, nəzir, qonaqlıq, Zəkat, fitrə, iltifat, qurbanlıq bir də ehsan. Yazıq sənin nəyin var, tay olasan onlara, İki rükət namazın, onu da ağ qılırsan. Səxavət və ibadətə gəldikdə isə, o da dövlətlilər üçün tez müyəssər olar, çünki xüms–zəkat vermək üçün var–dövlət onlarda, razü–niyaz etmək üçün təmiz paltar və boş vaxt onlardadır. Agıllı adamlar bilirlər ki, ziyarətin gücü ləziz yeməklərdə, ibadətin duzu təmiz geyməklərdədir. Boş mədədə nə qüvvət, boş əldə nə mürüvvət, yalın ayaqda nə seyr, ac qarında nə xeyir ola bilər?! Şer Gecəni narahat yatar o kəs ki, Sabahın xərcindən çəkir xəcalət. Qarınca yay vaxtı çalışıb yığar, Ki qışda yaşasın asudə, rahat. Aydındır ki, aclıq ilə rahatlıq, oxsulluq ilə şadlıq bir yerə sığa bilməz. Biri axşam yeməyi yeyib şam namazı qılır, biri:, «allah mənə axşam yeməyi yetir» – deyə üzüquylu yıxılır. Bunları necə bir–birinə bənzətmək olar?! Beyt Dövlətli edirkən haqta ibadət, Acın qəlbi çəkir çörəyə həsrət. Əlbəttə ki, varlıların ibadəti tez qəbul edilər, çünki onların hər şeyi hazır, qəlbi rahat, ürəkləri asudədir; nə fikirləri dağınıq, nə xəyalları pərakəndədir. Varlıların məişəti xoş keçdiyindən onlar 208 ibadəti də təmənnasız edirlər. Ərəb deyər: – «Allah, məni ağır yoxsulluqdan, mərdümazar qonşuluqdan özün saxla!». Hədisdə deyilib ki, «Yoxsulluq hər iki dünyada üzü qaralıqdır». Dedi: –Eşitməmisənmi peyğəmbər əleyhissəlam buyurubdur: «Yoxsulluq mənim fəxrimdir». Dedim: – Sus, peyğəmbər əleyhissə- lamin işarəsi o adamlara aiddir ki, onlar qənaətə qane olub, özlərini qəza oxuna qurban verirlər, bunların haqqında deyilmişdir ki, dərviş paltarı keyib, sədəqə ilə alver edirlər. Şer İçi boş təbil tək ey hay–küy salan, Əlində nəyin var çıxarkən yola Kişisən xalqdan tamahını kəs, Təsbihi çevirmə boş sağa–sola. Mərifətsiz dərviş o qədər deyinər ki, axırda küfr deməyə başlar. Odur deyiblər ki, «Yoxsulluq aparıb axırda dinsizliyə çıxarar». Lütü yoxdan geyindirmək mümkün olmaz, biz hara, dövlətlilər hara, verən əl ilə diləyən əlin nə müqayisəsi?! Görmürsənmi xudavəndi-aləm Quranda behişt əhlinin nemətlərindən danışarkən deyir ki, «Onların ruzusu hazırdır». Onu da bilməlisən ki, dolanacaq hayında olan əxlaq qayğısına qala bilməz, onun rahatlığı ruzi üzüyünün arxasında olar. Beyt Hər susuz yatarkən yuxuda bişək, Bütün kainatı çeşmə görəcək. Mən bu sözləri deyirdim ki, dərvişin səbr kasası daşdı, özünü saxlaya bilməyib iti dilini işə saldı, qılınc çəkdi, qalxan qaldırdı, fəsahət atını səfahət meydanııda çapdırıb mənim üsqümə hücuma keçdi və dedi: –Sən varlıları o qədər təriflədin, onlar haqqında o qədər cəfən- giyat danışdın, güman etmək olar ki, onlar hər bir dərdin dərmanı, ya da nemət karıdırlar. Halbuki onlar lovğa, xudpəsənd, dövlətmənd, xalqdan qaçan, mal–nemət düşgünü, rütbə–sərvət vurğunu olan bir 209 ovuc adamlardır ki, onlar aqızlarını xeyrə açmaz, xoş nəzərlə heç kəsə baxmazlar. Onlar yoxsulları başıboş axmaq hesab edirlər, alim- ləri gözüac, gəda təbiətli qələmə verirlər. Dövlətlərinin zahiri şöhrətinə, rütbələrinin xəyalı hörmətinə arxalanaraq hamıdan yuxarıda oturar, özlərini hamıdan yuxarı tutarlar. Başqalarına baş əyib birinci salam verməyi özlərinə ar bilərlər. Onlar bilmirlər ki, ağıllı adamlar deyiblər: «Kimin səxavəti az, sərvəti çoxdursa, o zahirdə varlı, əslində isə yoxsuldur» Beyt Bir hünərsiz dövlətilə rişxənd etsə alimə Onu eşşək quşqunundan daha alçaq zənn elə. Dedim: – Bunları çox da məzəmmət etmə, kərəm sahibidirlər. Dedi: – Səhv edirsən, dirəm aşiqidirlər. Nə olsun ki, yağmurlu buluddurlar, yağmırlar; nurlu günəş mənbəyidirlər, işıq saçmırlar; nemət atına miniblər, lakin çapmırlar; allah xeyrinə bir qədəm atmaz, başa qaxmadan, üzə vurmadan bir dirəm verməzlər. Əzab–əziyyətlə mal toplayar, acgözlüklə qoruyub saxlar, sonra isə həsrətlə qoyub gedərlər. Hüşyar adamlar deyiblər: «Xəsisin malı o vaxt torpaqdan çıxar ki, özü torpağa gedər». Beyt Birisi zəhmətlə toplayar nemət Başqası xərcləyər çəkmədən zəhmət. Dedim: – Sən ona görə nemət sahiblərini xəsis adlandırırsan ki, özün gözüacsan, yoxsa gözütox adamlara xəsis ilə səxavətli eyni görünər. Qızılı məhək daşı tanıyar, xəsisi dilənçi. Cavab verdi: – Mən bunu təcrübədən bilirəm, onlar qapılarında elə kobud, qaba, tərbiyəsiz, güclü, mərhəmətsiz adamlar saxlayırlar ki, onlar qapıya yanaşan düz adamların döşündən vurub geri qaytarsınlar, mehtərəm adamlara hörmətsizlik edib yola salsınlar, fəqir-füqəranı döyüb bayı- ra atsınlar və desinlər: – «Rədd olun, evdə adam yoxdur». Hər halda belə deməkdə səhv etmirlər. Yüklə 4,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|