Microsoft Word textbook2008. doc
Yüklə 396,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş
- Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 291 ƏLAVƏLƏR Əlavə № 1
- Daxili Bulqarlar ölkəsinin təsviri
- Mirvət ölkəsinin təsviri
- Alanların ölkəsinin və onun şəhərlərinin təsviri
- Sərir ölkəsinin və onun şəhərlərinin təsviri
Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 289 8. Vsesoöznaə perepisğ naseleniə. 1926 q. M., 1927 9. Vsesoöznaə perepisğ naseleniə. 1939 q. M., 1940 10. Vsesoöznaə perepisğ naseleniə. 1970 q. M., 1971 11. Qadjibeyli Dc. İzbrannıe. B., 1995 12. Dekretı Azrevkoma. 1920-1921. B., 1988 13. Dokumentı vneşney politiki SSSR. M., 1957-1977 14. Ziyadxan A. Azərbaycan. B., 1990 15. İz otçeta o prevom scezde «Musavat». Açıq sez. 29 10.1917 q. 16. İtoqi desətiletiə sovetskoy vlasti v üifrax. 1917-1927. M., 1927 17. KP Azerbaydjana v üifrax. B., 1982 18. K istorii obrazovaniə NKAO Azerbaydcanskoy SSR. 1918-1925: Dokumentı i materialı. B., 1989 19. Lloyd Djordj D. Voennıe memuarı. M., 1934-38, tt.1-4 20. Məmmədzadə M.B. Milli Azərbaycan hərəkatı. B., 1992 21. Narimanov N. İzbarnnıe proizvedeniə v z-x tomax. B., 1988 22. Nərimanov N. Ucqarlarda inqilabımızın tarixinə dair (İ.V. Stalinə məktub) 23. Narodnoe xozəystvo Azerbaydjanskoy SSR., B., 1965 24. Pervıy Vseazerbaydjanskiy scezd Sovetov. Stenoqrafiçeskiy otçet. B., 1922 25. Promışlennostğ SSSR.M., 1964 26. Rəsulzadə M. Əsrimizin Siyavuşu. Çağdaş Azərbaycan. B., 1992 Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 290 27. Topçibaşev A.M. Memorandum. B., 1993 28. Topçibaşev A.M. Azərbaycanın təşəkkülü. Az.EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası. 1990, №3 29. Xauz G. Arxiv polkovnika Xauza. M., 1937-1945, tt. 1-4 Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 291 ƏLAVƏLƏR Əlavə № 1 Roma rəqəmləri I-1 LXXXY-85 II-2 XC-90 III-3 XCY-95 IY-4 C-100 Y-5 CL-150 YI-6 CC-200 YII-7 CCC-300 YIII-8 CD-400 IX-9 D-500 X-10 DC-600 XX-20 DCC-700 XXY-25 DCCC-800 XXX-30 CM-900 XXXY-35 M-1000 XL-40 MD-1500 XLY-45 MDC-1600 L-50 MDCC-1700 LY-55 MDCCC-1800 LX-60 MCM və ya MDCCCC-1900 LXV-65 MCMX-1910 LXX-70 MCMXX-1920 LXXY-75 MCMXXX-1930 LXXX-80 MCMXL-1940 Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 292 MCML-1950 MCMLXXX-1980 MCMLX-1960 MCMXC-1990 MCMLXX-1970 MM-2000 Əlavə № 2 Orta əsr ərəbdilli müəlliflərin əsərlərindən XV əsrin müəllifi əl-Kəficinin “Tarixşünaslığa həsr olunmuş qısa əsər” (əl-Mühtəsər fit elm ət-tarih) adlı əsəri 1463- cü ildə yazılmışdır. əl-Kəfici təx. 1386/7-ci ildə Anadoluda anadan olmuş və 1474-cü ildə vəfat etmişdir. Dövrünün ən görkəmli müəliflərindən olan əl-Kəfici olduqca məhsuldar yaradıcılığa malik olmuş, lakin onun əsərlərinin yalnız bir qismi nəşr edilmişdir. Professional tarixçi olmayan əl-Kəfici qeyri- ənənəvi, qeyri-dini fənnlərin, fəlsəfənin və digər elmlərin tarixşünaslığa təsiri məsələlərini əhatə etməyə çalışmışdı. Bu əsər müsəlman tarix elmində məlum olan və tarixşünaslığın nəzəriyyəsinə həsr olunmuş ən qədim əsərdir. Tarixin nəzəri problemlərini Misirin 20 qədim əlyazmaları əsasında təhlil etməyə cəhd göstərmiş alimin seçdiyi mənbələr təəssüf ki, real tarixi deyil, ilahələr və peyğəmbərlərə həsr olunmuş rəvayətləri əks etdirir. Əsər giriş və üç fəsildən ibarətdir. Əsərin giriş hissəsi orta əsr tarixşünaslığının tipik nümunəsi olaraq, dini xarakter daşıyır, birinci fəsil tarixşünaslığın prinsiplərini, ikinci Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 293 fəsil tarixşünaslığın əsas problemlərini, üçüncü fəsil isə tarix elminin tədrisi məsələlərini əhatə etmişdir. Əsərin ikinci hissəsində tarixçinin tədqiqat metodu probleminə toxunan müəllif qeyd edir ki, hər hansı hadisə haqqında yazmağa hazırlaşan tarixçi aşağıdakı təsəvvürlər nöqteyi-nəzərindən çıxış etməlidir: • hadisənin müasiri olaraq, gözünlə gördüyün hadisələr haqqında təsəvvür; • müəyyən biliklər haqqında təsəvvür; • güman edilən hadisə haqqında təsəvvür; • həyata keçməsi qeyri-mümkün olan ziddiyyətlər haq- qında təsəvvür; • yuxarıda sadalanan hallardan fərqli təsəvvürlər (s.189). XV əsrin digər görkəmli nümayəndəsi Əs-Səhavi “Tarixçilərin ziddiyyətli təhlilinin açıq tənqidi” əsəri ilə ərəb tarixşünaslığının ən güclü əsərlərindən birini yaratmışdır. Bu əsərdə tarix akademik dini fənnlərin öyrənilməsində köməkçi rol oynayan elm sahəsi kimi təhlil edilir. Digər tərəfdən bu əsər yazılı tarixin yaradılması sahəsində tərtib edilmiş ən kamil tədqiqat əsəri sayıla bilər. Əsər müəllifin müasirləri olan və olmayan tarixçilərin yaradıcılığının tənqidi əsasında qurulmuşdur və müsəlman tarixşünaslığına yüksək səviyyədə həyata keçirilmiş səyahət sayıla bilər. Hüdud əl-Aləm. Dünyanın hüdudları. 982-ci il fars coğrafiyası. İngilis dilinə tərcümə və şərhlər V.Minorski tərəfindən həyata keçirilmişdir. V.Minorskinin fikrincə əsərin müəllifi X əsrdə yaşamış və Azərbaycandan olan İbn Abu l- Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 294 Hayca ər-Rəvvaddır. Əsərin rus dilinə tərcüməsi Y.E.Borşevski tərəfindən həyata keçirilmişdir. Əsərin 35-ci bölməsində Azər- baycan, Ərməniyyə, Arran vilayətlərinin və onların şəhərlərinin təsviri verilir. Təqdim olunan hissə V.Minorskinin ingilis nəşrindən təcümə edilmişdi. “Bu üç vilayət bir-birinə qonşudur. Onların sərhədləri bir- birinin içərisinə girir. Bu regionun (nahiyənin) şərqi Gilan, cənubu İraq və Cəzirə, qərbi Rum və Sərir, şimalı isə Sərir və Xəzərlər (Xazaran) ilə həmsərhəddir. Bu ərazi bütün islam torpaqları içərisində ən gözəl və mülayimidir (bisyar ni mattarin). Bu nahiyə axar suları və gözəl meyvəsi ilə çox çiçəkli və yaraşıqlıdır. Bu ərazi dünyanın bütün hissələrindən inam dalınca bura gələn tacirlərin, mübarizkarların və xaricilərin sığınacaq yeridir. ...1. Ərdəbil Azərbaycanın paytaxtı, divarları olan böyük şəhərdir. Bu çox sakit və gözəl bir şəhərdir. Bu şəhər Azərbaycan şahlarının iqamətgahı olan yerdir. Bu şəhərdə zolaqlı və müxtəlif rənglərdə olan məhsullar istehsal olunur. 3. Təbriz Alə bin Əhməd tərəfindən tikilmiş divarları olan kiçik, lakin çiçəklənən və gözəl şəhərdir. 4. Marağa böyük, çiçəklənən və gözəl, axar suları və çiçək açan bağları olan şəhərdir. Onun çox möhkəm divarları var idi, lakin Busacın oğlu onları dağıtdı. 6. Muğan dəniz sahilində yerləşən və nahiyəsi olan şəhərdir. Onun nahiyəsində Muğan adlanan iki şəhər vardır. Muğandan küllü miqdarda boyaq məhsulları, taxıl, cuval və xalça ixrac olunur.” (s.142-143) Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 295 Əsərin bu hissəsində Azərbaycanın 7 şəhərinin adı çəkilir: Ərdəbil, Asna, Təbriz, Marağa, Vərzənd, Muğan, Varsan. Ərməniyyə və Arran bir yerdə təsvir olunur. Ərməniy- yənin şəhərləri içərisində Urmiya, Samas, Xoy, Naxçıvan, Bidlis, Malazgird, Qaliqala, Erzurum, Mərənd, Əhər, Sincanın adları sadalanır. Ümumilikdə, Ərməniyyənin 19 şəhərinin adı göstərilir. Arranın 22 şəhərinin adı çəkilir və təsvir olunur. Onlar- Qaban( Qafan), Bərdə, Beyləqan, Bəzgah (Çavad?), Gəncə, Xunan (Tiflisdən 22 fərsəng şərqdə), Varduqiya (Borçalı), Qala (Girdman), Tiflis, Şəkki, Mubaraki (indiki Yevlağın yaxınlığında), Süq əl-Cabal (müasir Ərəşin yaxınlığında, Kaxetiya yaxınlığında) Sunbatman (Bərdənin şimalında), Sanar (Şəki ilə İlisu arasındakı ərazi), Qəbələ, Bərdiç (Bərdə yaxınlığında ərazi), Şirvan, Gürzan, Kurtvan, Şabaran, Dərbəndi-Xəzəran, Bakıdır. Bunların içərisində ən geniş Şirvan təsvir olunur. “36. Şirvan, Kirzan (Bəlazuriyə əsaslanaraq, Bartold bu ərazini Lakz ilə eyniləşdirir, cənubi Dağıstan xalqlarının-buduq, xinaluq, kriz, haput və s. yaşadığı ərazi, Dərbəndlə Şirvan arasında, Qafqaz dağlarına yaxın olan ərazi), Lizan (“əl-Abxaz” (Şirvan (və ya Şabaran) ilə Samur çayı arasındakı ərazi, Lahıc, əhalisi iran mənşəli, türklər onları “tat” adlandırırdılar) bir şahın hakimiyyəti altında olan üç vilayətdir. O Şirvan-şah, Kirzan-şah və Lizan-şah adlandırılır. O, Şamaxıdan bir fərsəng məsafədə yerləşən hərbi düşərgədə yaşayır.” (s.143) Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 296 “29. Şakki, Ərməniyyənin çiçəklənən və gözəl bölgəsidir. Onun uzunluğu təxminən 70 fərsəngdir. Onun sakinləri müsəlman və kafirdirlər. (143-145) “Daxili Bulqarlar ölkəsinin təsviri Onun şərqi Mirvət (Madyar, Qara dənizin şimal sahili), cənubu Gurz dənizi, qərbi Səqləbs, şimalı isə Rus dağlarıdır. Bu, dağları olmayan ölkədir. Onun əhalisi mərd, igid və döyüşkəndir. Onların mənşəyi qonşuluqlarında yaşadıqları Xəzər ölkəsinin türkləri ilə eynidir. Daxili Bulqarlar bütün ruslarla müharibə şəraitindədirlər, lakin onların ətrafında yaşayan hamı ilə ticarət edirlər. Onların qoyunları, silahları və müharibə sursatları var. Mirvət ölkəsinin təsviri Onun şərqi bir sıra dağlar və Xəzər peçeneqləri, cənubu Xəzər peçeneqləri və Gurz dənizi, qərbi Gurz dənizi sahilləri və Daxili Bulqarlar, şimalı isə dəniz sahili və V.n.nd.r. dağları (Madyar ?) ilə həmsərhəddir. Onlar xristiandırlar və iki dildə - ərəb və rumi (Bizans yunanı?) dilində danışırlar. Onlar ərəblər kimi geyinirlər. Onlar türklər və Rum ilə dostluq münasibətindədirlər. Onların düşərgələri və mağaraları var. Xəzər peçeneqləri ölkəsinin təsviri Onun şərqi Xəzər dağları, cənubu Alanlar, qərbi Gurz dənizi, şimalı isə Mirvətdir. Onlar peçeneq türkü mənşəlidirlər. Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 297 Onlar bu əraziyə gəlmiş, işğal etmiş və məskunlaşmışdılar. Onların düşərgələri, mağaraları, mal-qarası və qoyunları var. ...Xəzər qulları islam torpaqlarına əsasən bu ərazidən gətirilir. “ (s.160) “Alanların ölkəsinin və onun şəhərlərinin təsviri Onun şərqi və cənubu Sərir (Markvart və Bartoldun fikrincə avarların yaşadığı ərazi), qərbi Rum, şimalı isə Gurz dənizi və Xəzər peçeneqləridir. Bu ölkə dağlara bölünür və gözəl təbiətə malikdir. Onların şahı xristiandır. Onların 1000 böyük kəndi var. Onların içərisində həm xristian, həm də bütpərəstlər var. Əhalinin bir hissəsi dağda, bir hissəsi isə düzənlikdə yaşayır. Sərir ölkəsinin və onun şəhərlərinin təsviri Onun şərqi və cənubi Ərməniyyə ilə, qərbi Rum ilə, şimalı isə Alan ölkəsi ilə həmsərhəddir. Bu ölkə dağlar və düzənlərdən ibarət olduqca gözəl təbiətə malikdir. Söyləyirlər ki, onun dağlarında cücə kimi böyük milçəklər uçur. Hərçənd ki, onların şahı bu milçəklərə kifayət qədər yem göndərir, lakin onlar ac olanda bu əraziyə gəlib istənilən kişini və ya mal-qaranı şikar kimi apara bilirlər. 1. Şahın sürüsü dağlarda olan ən böyük sürüdür. ...deyirlər ki, onun olduqca böyük qırmızı qızıl ehtiyatı var. 2. Xandan şahın hərbiçilərinin yaşadığı şəhərdir. 3. Qaytaq, Rubas iki çiçəklənən şəhərdir. Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 298 Bu ölkələrin hamısından islam torpaqlarına çoxlu qullar gətirilir.” (s.161) Qafqaz tarixinin öyrənilməsi. V.Minorski tərəfindən hazırlanmış materialdan hissələr. (Studies in Caucasian History. V.Minorsky. London 1953) Azərbaycanın Şəddadilər dövrü üzrə qiymətli mənbələridən biri XVI əsr müəllifi, tarixə Münəccimbaşı adı ilə daxil olmuş Əhməd bin Lütfullahın ərəb dilində tərtib olunmuş “Cami əl-duval” əsəridir. Əsərin müəllifi 1702-ci ildə Məkkədə vəfat etmişdir. Onun əsəri 1730-cu ildə Əhmət Nedim tərəfindən tamamlanmış və “Sahaif əl-əxbar” adı altında türk dilində nəşr edilmişdir. Münəccimbaşı əsəri tərtib edərkən küllü miqdarda tarixi mənbələrdən (təxminən 72 dildə olan müxtəlif tarixi mənbələrdən) istifadə etmişdir ki, onların içərisində bizim dövrümüzə gəlib çatmamış Bab əl-Abvab, Şirvan və Arranın (Tarix əl-Bab) yerli tarixi qeyd olunur. Münəccimbaşının sözlərinə görə bu mənbə 1106-cı ildə tamamlanmış, lakin Şəddadilərə aid iki mühüm fəsil və əl-Bab və Şirvanın tarixi yalnız 1075-ci ilə qədər təsvir edilmişdir. Məhz buna görə Münəccimbaşı öz əsərində Şəddadilərin Ani idarəçiliyi məsələsinə toxunmur. Əsərdə hadisələrin hərtərəfli təhlili V.Minorskiyə belə bir fikir yürütmək imkanı verir ki, müəllif Gəncəyə yaxın bir ərazidə yaşamış və ya bir sıra yerli xarakterli mənbələrdən istifadə etmişdir. V.Minorskinin fikrincə müəllifin xristianlığa sərt mövqeyi və eyni zamanda türklərə mənfi münasibəti onun yerli kürd və ya fars olması haqqında fərziyyələr irəli sürmək imkanı verir. Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 299 Mənbənin ingilis dilində təqdim edilmiş hissəsinin azərbaycan dilinə tərcüməsi. “VII bölmə IV fəsil: Şəddadilərin, Aran və Ərməniyyənin bir hissəsinin hökmranlarının sələfləri haqqında. Onlar 10 nəfərdirlər və mən belə fikirləşirəm ki, kürddürlər. Onların paytaxtı Dəbil, sonra isə Gəncə olmuşdur. Onların ilk yaranması 951-ci ilə, süqutu isə 1075-ci ilə təsadüf edir. Onlar 128 il hakimiyyətdə olmuşlar. §2. Arran cənubi Azərbaycanla həmsərhəd olan tanınmış ərazidir. Qərbdən o, Ərməniyyə ilə, şərq və cənubdan Azərbaycan ilə, şimaldan isə Qafqaz dağları ilə həmsərhəddir. Onun paytaxt şəhəri Naxçıvan 5-ci iqlimdə, 78° uzunluq və 42° enində yerləşir”. (s.5-6) “Şəddadilərin ilk nümayəndəsi Muhamməd bin Şəddad olmuşdur. Onun yüksəlməsi və hökmran olması səbəbi Salar Mərzban Muhəmməd bin Musafirin 948-ci ildə Rey yaxın- lığında məğlub olması və dörd il həbsdə qalması ilə əlaqədar Azərbaycanın çətinliklərə düşməsi və hər bir tayfanın və ailə qrupunun ölkənin bir hissəsini mənimsəməsi ilə izah olunmalıdır. Və Məhəmməd bin Şəddad Dəbil və onun sakin- lərini öz hakimiyyəti altına aldı, onlar onun hökmranlığını qəbul etdilər, çünki bu onları və onların qadınlarını himayə edir, qonşu düşmən qüvvələrdən, Deyləmilər (V.Minorskinin fikrincə İran mənşəli, Xəzər əyalətlərindən olan element) və başqalarından qoruyurdu. Və Muhəmməd bin Şəddad öz ailəsi, tayfası və davamçıları ilə 951-ci ildən Dəbildə hökmranlıq etməyə başladı. Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 300 Salar İbrahim bin Mərzban Azərbaycanın bir hissəsində əsir düşmüş atasının hərbi qulluqçusu kimi xidmət edirdi. Bu haqda ona xəbər çatan kimi o, Durmusun (Durlüs - Vayadzor?) hakiminə məktub göndərərək, onu Şəddadiyə qarşı çıxmağa və onu Dəbildən qovmağa çağırdı. Deyilənə görə o, bu çağırışa tabe oldu və erməni, lakz və digər kafirlərdən ibarət Mühamməd bin Şəddada qarşı qoşun topladı. ....Onlar iki çayın -Araz və Metsamaur (Azat?) çayının arasında görüşdülər. Müsəlmanlar qalib gəldilər, kafirlər isə məğlub oldular....Muhamməd bin Şəddadi qələbə ilə Dəbilə qayıtdı.” (s.8-9) “1031-ci il şənbə günü İd əl-Ədha Fədl bin Muhəmməd bin Şəddad öldü. Onun hökmranlığı 47 il sürmüşdü. Onu oğlu və varisi Abul-Fəth Musa bin Fədl bin Muhəmməd bin Şəddad 19 noyabr 1031-ci ildə əvəz etdi. Həmin il Rus ikinci dəfə gəldi və Musa onlara qarşı Bakuya yaxınlığında döyüşə girdi. O, onların çoxlu döyüşçülərini öldürdü və öz ərazilərindən uzaqlaşdırdı. 1034-cü ildə Ləşkəri Ali bin Musa öz atası Əbul-Fəth Musaya qarşı hücuma keçdi və onu xəyanətkarcasına öldürdü. Onun hökmranlığı 3 il davam etdi.” (s.17-18) “Həmin 1062-ci il Alanlar Alan darvazalarını keçərək, Aran ərazisinə soxuldular, çoxlu adamı öldürdülər və 20.000- dən çox adamı, kişi, qadın və uşağı... əsir götürdülər. 1063-cü ildə Abül-Asvər Gəncə yaxınlığında möhkəmləndirilmiş divarlar tikdirdi. Onları möhkəm darvazalarla birləşdirdi və onların ətrafında dərin xəndəklər qazdırdı və Gəncənin ərazisi genişləndi. Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 301 Elə həmin il o, Şarvanın ərazisinə soxuldu və Gülmiyan qalasını ələ keçirdi. O, burada öz hərbçilərini və döyüşçülərini yerləşdirdi. Sonra o, Şarvan şəhəri üzərinə yeridi. Şarvanlılar ona qarşı vuruşdular, lakin məğlub oldular. O, onları izləyərək, çox hissəsini məhv etdi, əyanlar içərisindən 50-yə yaxın Lakz və Küvərvətdan (Dağıstanın cənub hissəsində) olan əsl-nəcabətli və mərd kişini əsir götürdü. O, olduğu bütün ərazilərdə var-dövlət, atlar və qənimət ələ keçirdi. Sonra o, Bərdiyə (əl-Yazdiyə- Şamaxı) üzərinə hücum etdi və onun qızını, Şarvanın hakimi Saların həyat yoldaşını onun xəzinəsi və atları ilə birgə əsir götürdü. Sonra o, geriyə Arana qayıtdı, lakin həmin 1063-cü ilin Rəcəb ayında Şarvana qayıtdı və taxılı və kəndləri yandırdı, sonra isə geri qayıtdı. 1066/67- ci ildə Abul-Asvər yenidən Şarvana döndü K.r (?) və Qatranı mühasirəyə aldı və Haməvəri (?) işğal etdi. Kürd əyanları ona birləşdilər... Sonra o, öz paytaxtına döndü, bundan sonra onunla Şarvanın hakimi arasında 1064-cü ilin Rəcəb ayında sülh bağlandı və Abul-Asvər Gülmiyan qalasını ona qaytardı, sonra ondan 40.000 dinar (xərac) aldı. 1065-ci ildə Sultan Alp Arslan Səlcuqi Ərməniyyə və Ru- ma qarşı müqəddəs müharibəyə başladı. O, çoxlu qalalar işğal etdi və onları Abul-Asvərə, Aranın hakiminə etibar etdi ki, öz şahlığına əlavə etsin... 1065-ci ildə Abul-Asvər öz qoşunlarını səfərbər etdi və Ərməniyyə və Rumun ərazisinə soxuldu. O, Ani üzərinə yürüş etdi və orada qayda-qanun yaratdı. O, oraya öz maliyyə nümayəndəsini qoydu və onu öz ordusu, sursatı və döyüşçüləri ilə möhkəmləndirdi. Sonra o, Rumun içərisinə Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 302 doğru irəlilədi. Və o, Aninin qonşuluğunda olan güclü qalanı işğal etdi və onu öz adamları ilə möhkəmləndirdi. Sonra o, yolunu dəyişərək, Vucun (Zanda) qalası istiqamətində irəliləməyə başladı. O, düşərgəsini onun yaxınlığında saldı, qalanı hücümla aldı və orada etibar etdiyi adamları yerləşdirdi. Sonra o, geriyə Gəncəyə döndü.” (s.20-21) 60-cı səhifəyə aiddir (Klavdiy Ptolemeyin xəritəsi, b.e.II əsri) Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 303 61-ci səhiyəfə aiddir (əl-İstəxrinin xəritəsi, X əsr) Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 304 Ş.Məmmədova Tarixin nəzəri problemləri. Mənbəşünaslığa giriş 305 61-ci səhiyəfə aiddir (əl-İdrisinin xəritəsi, XII əsr) Yüklə 396,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|