Vaxt gələr, axtarıb
gəzərlər məni
213
Baş qərargahda öyrəndik ki, anbarda sınaqqbağı işləri
Kür-Araz Su Qurğuları Tikintisi Baş İdarəsi bir nömrəli
trestinin Ceyranbatandakı 26 nömrəli idarəsinin inşaatçıları və
Bakı Su Kəməri İdarəsinin sanitariya texnikasını quraşdıranları
görürlər. Ceyranbatandan buraya xüsusi briqada gəlmişdir. 16
nəfər. Hamısı gəncdir. Hərəsi bir neçə peşənin ustasıdır.
Briqadaya Atabala Məmmədov rəhbərlik edir. Onunla anbarın
damında görüşdük. Burada qapılar göyə açılır. Beton bacaların
biri ilə yenidən aşağı endik. Başımız üstündəki bacadan yalnız
göyün bir parçası görünürdü. Belə yerdə söhbətin başqa ləzzəti
var. A.Məmmədovun dediklərini dəftəçəmə qeyd etdim:
– Bilirsinizmi, mənə qalsa, buraya anbar yox, nəhəng
xəzinə deyərəm. Bəli, bəli, əsil xəzinə.
Başqa qurğularda böyük
zəhmət bahasına təmizlənən su süzülüb buraya yığılacaqdır.
Suyun hədər getməsinə yol verməmək üçün anbarın döşəməsi,
divarları, qapı-bacası çox möhkəm olmalıdır. Bizim vəzifəmiz
də bundan ibarətdir. Əvvəlcə binanın içərisini təmizlədik. Ora-
ya başdan-başa sement məhlulu döşədik. Beton sütunların,
tağların, oturacaqlarına, arakəsmələrə qalın suvaq çəkmişik.
Çalışırıq ki, bir balaca yer belə açıq qalmasın. Bu işdə briqada-
mızın üzvlərindən Gülağa Babayevin, Adil Rüstəmovun, Yaşar
Əliyevin, Dilavər Qafarovun və başqalarının əməyi çox ol-
muşdur. İndi biz axşam növbəsində də işləməyi qərara almışıq.
Sabah qərargaha raport verəcəyik.
Nəhəng xəzinənin ətrafında da qızğın iş gedir. Kiçik
sahədə buldozer, kran işləyir. Biri dərin xəndək qazır, o biri
buraya iri borular düzür. Anbarın dibinə çökəcək lik həmin bo-
rulara toplanacaqdır.
Binanın o biri tərəfində isə Bakıdan
gəlmiş sanitariya
texnikasını quraşdıranlar çalışırlar. Briqadir Yuri Yefremov bil-
dirdi ki, cəmi iki-üç saatlıq iş qalmışdır.
Yenidən qərargaha qayıtdıq. Kür-Araz Su Qurğuları Tikin-
tisi Baş İdarəsi rəisinin müavini Saleh Hacıyev briqadirlərə ax-
şam növbəsində görüləcək işlərin siyahısını verirdi. O da birinci
su anbarını sınağa hazırlayanların yaxşı işlərindən danışdı:
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
214
– Anbarın sınaqdan yaxşı çıxacağına əminik. Çünki
inşaatçılar, quraşdırıcılar burada böyük əmək sərf etmiş, vic-
danla işləmişlər. İndi növbədə ikinci qaldırıcı nasos stansiyası
durur. O da bu gün-sabah sınaqdan keçiriləcəkdir.
Bir azdan projektorlar hər tərəfi nura qərq etdi. Tikintinin
axşam həyatı başlandı...
“Kommunist” qəzeti,
12.09.1970-ci il
7. ÜMUMXALQ TİKİNTİSİ:
İŞİN QIZĞIN ÇAĞIDIR
Sahildən iki yüz metrə qədər aralıdayıq. Əvvəllər gördü-
yümüz hamar və sakit yerdə indi böyük iş meydanı açılıb. İnşa-
atçılar baş su qurğularından bir az aralı siyirtmələr kamerasını
tikirlər. onun iş prinsipi barədə sahə rəisi M.Məmmədov məlu-
mat verir:
– Güclü nasoslar vasitəsilə Kürün suyu yeddi boru ilə
siyirtmələr kamerasına daxil olacaqdır.
Burada su daha iri
diametrli bir boruda toplanacaq. İnşaatçılarımız mərkəzi boruya
diametri 1.200 millimetr olan iki kəmər də birləşdirmişlər. Baş
qurğulara su həmin kəmərlərlə veriləcəkdir.
– Siyirtmələr kamerasında işləyənlər barədə nə deyə
bilərsiniz?
– Zöhrab Qasımovun dülgərlər, Məhərrəm Hümmətovun
betonçular briqadasından çox deyilib, çox yazılıb. Onlar bu
sahədə də tapşırığa ləyaqətlə əməl edirlər. Son vaxtlar krançı-
lardan Dadi Şahbazov və Vladimir Konoplyanko daha çox iş-
güzarlıq göstərirlər. Onların maşını səhərdən
axşama kimi hərə-
kətdədir.
Obyektləri gəzirik. Bir neçəsində artıq sakitlikdir. İnşaat-
çılar başqa obyektə keçmişlər. Məsələn, ilkin xlorlama ka-
merası bir neçə gün bundan qabaq təhvil verilib. Birinci və
ikinci radial sudurulducuda da axırıncı quraşdırma işləri gedir.
Vaxt gələr, axtarıb gəzərlər məni
215
Radial sudurulducuların mərkəzində paylayıcı çən tikilir.
Burada bir qədər ayaq saxlamalı olduq. Çən qülləyə bənzəyir.
Lap yuxarısında dörd tərəfə baxan bacası vardır. Yerdən 8 metr
hündürlükdədir. Su ilkin xlorlama kamerasından bu çənə vuru-
lacaq, oradan isə aşağıya, radial sudurulduculara paylanacaq.
Suyun bu qayda ilə hərəkət etdirilməsi yalnız bir məqsəd
üçündür. Mütəxəssislər dedilər ki, ilkin xlorlama kamerasından
su birbaşa durulduculara vurularsa,
onda təzyiq güclü olar və
çöküntü normal getməz. Suyun təzyiqini bir qədər azaltmaq
məqsədilə onu yerdən xeyli hündürlüyə və oradan durulducula-
ra paylamaq nəzərdə tutulub.
Paylayıcı çəni 74 nömrəli idarənin birinci sahəsinin inşa-
atçıları tikirlər. Obyektdə ilk sınaq işləri ilə tanış olduq. Birinci
qaldırıcı nasos stansiyasının qəbul kamerasının möhkəmliyini
yoxlamaq məqsədi ilə buraya bir neçə gün qabaq su vurul-
muşdur. Xeyli vaxt keçsə də,
suyun səviyyəsi düşməmiş, həm-
çinin axıntı müşahidə edilməmişdir. Nasos stansiyasının maşın
salonunda Bakı Elektrik Avadanlığı Quraşdırma Trestinin ikin-
ci sahəsinin quraşdırıcıları işləyirlər. Briqadaya Muxtar Misirov
başçılıq edir. Beton özüllər üstündə dörd nasos quraşdırılmalı-
dır. Nasoslar növbə ilə işləyəcəkdir. Quraşdırıcılar burada son
işləri görürlər. Albert Osirov, Valentin Boyko, Spartak Ayrape-
tov gündəlik tapşırığa ikiqat əməl edirlər. Briqada başçısından
soruşduq ki, avadanlığın keyfiyyəti necədir, onlar vaxtında
gətirilirmi? Sualımıza müsbət cavab aldıq.
Baş qərargahın tərtib etdiyi
cədvələ görə üfüqi suduruldu-
cuların altısı birinci növbədə hazır olmalıdır. Burada hər şey öz
yerindədir. Paylayıcı nov da, üfüqi novlar da nəzərdə tutulan
vaxtda hazır olub. Lakin inşaatçılar narahatdırlar. İlk sınaq bir
az onların qanını qaraltmışdır.
Yolumuzu birinci üfüqi novun yanından saldıq. Bir az
getmişdik ki, qarşımıza kiçik su arxı çıxdı. Əvvəllər bura qup-
quru idi. Bəs su hardan axır? “Bulağın” gözü tapılmışdır. Mavi
cığır birinci üfüqi növun altından keçirdi. Sən demə, inşaatçılar
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
216
novların davamlılığını yoxlamaq üçün onlara su buraxmışlar.
Bir neçəsi yoxlamadan yaxşı çıxmışdır. Ancaq bəzi yerlərdə
qüsurlar da aşkar edilmişdir. Betonçular su sızan yerləri bərpa
etməklə məşğul idilər.
Süzgəcxanada quraşdırma işləri,
demək olar ki, başa çat-
mışdır. Altı bölmə-süzgəc birinci növbə üçün hazırdır. Neft-
Kimya Müəssisələri İxtisaslaşdırılmış Quraşdırma Tresti İkinci
Sahəsinin işçilərindən çilingər İman Ağamalıyev, qaynaqçı Tap-
dıq Mahmudov, Anatoli Dudko, krançı Nikolay Bragin süzgəc-
xanada avadanlığın quraşdırılmasına böyük əmək sərf etmişlər.
Başqa obyektlər də işlər fərəhləndiricidir. Kəmərin birinci
növbəsinin istifadəyə veriləcəyi vaxt yaxınlaşdıqca inşaatçıların
və quraşdırıcıların əmək fəallığı artır. Onlar qarşıdakı əlamətdar
günlər şərəfinə böyük ruh yüksəkliyi ilə işləyirlər.
Kiçik Talış kəndi
“Kommunist” qəzeti, 22.08.1970-ci il
8. ÜMUMXALQ TİKİNTİSİ:
BİR OBYEKT DƏ HAZIRDIR
Baş su qurğuları kompleksinə daxil olan nəhəng binanın
qarşısındayıq. Bura süzgəcxanadır. İri dəmir-beton hissələrdən
quraşdırılmış binada Kürün suyu axırıncı dəfə təmizləmə əmə-
liyyatından keçəcək. Digər qurğulardakı qısa “səyahətdən”
sonra bir qədər yüngülləşmiş su bu bölmələrdə sonuncu qarışıq-
lardan təmizlənəcəkdir.
Avqustun əvvəllərinə kimi süzgəcxananın
sakinləri ancaq
inşaatçılar idilər. onlar beton tökür, armatur hörür, hissələr
quraşdırırdılar. Birinci növbə üçün nəzərdə tutulan süzgəclər
hazır olduqdan sonra burada iş daha da qızışdı. Əsas avadan-
lığın bir hissəsinin quraşdırılmasına başlandı. Binanın içərisinə
qaldırıcı kran, qaynaq aparatları, iri diametrli borular və siyirt-
mələr gətirildi. Quraşdırıcılar burada çox qalmadılar. Azər-