Vaxt gələr, axtarıb
gəzərlər məni
29
MƏN ONU NECƏ TANIYIRDIM
Xeybər İgidəliyev peşəkar, istedadlı jurnalist, yüksək təş-
kilatçılıq qabiliyyətinə malik şəxs idi. Müxtəlif janrlarında ma-
raqlı yazıları ilə təkcə çalışdığı
“İşıq” qəzetinin səhifələrində
deyil, respublika mətbuatında – “Kommunist”, “Azərbaycan
gəncləri”, “Ədəbiyyat və incəsənət”, “Bakinski raboçi”,
“Vışka” və s. qəzetlərdə çıxış edirdi.
Səmimi şeirlər müəllifi Xeybər müəllim eyni zamanda iti
qələm sahibi idi. Kəskin felyetonlar, satirik yazılarla oxucu
qəlbinə yol tapmışdı. O dövrün rüşvətxorları, əliəyriləri, bir
sözlə, cəmiyyətə, adamlara ziyan vuranlar onun kəskin qələ-
minə tuş gələrdilər. Bununla maraqlı bir hadisəni xatırlayıram.
Yazı hazırlamaq məqsədi ilə getdiyi obyektdən qayıtmışdı. Söz
sözü çəkdi. Dedi ki, bilirsiniz başıma nə gəlib? Maraqla ona
baxdıq. Bizi çox da intizarda saxlamadı:
“Redaksiyada işlədiyim
müddətdə yüzlərlə idarə və
müəssisə rəhbəri ilə görüşmüşəm. Amma bu gün qarşılaşdığım
idarə müdiri kimi şəxsə rast gəlməmişəm. Rastlaşdığım nöq-
sanları bloknotuma qeyd etdiyimi görüb mənə yalvar-yaxar etdi
ki, yazı hazırlamayım, yoxsa məni işdən çıxararlar. Vəzifəm əl-
dən getsə, ölsəm yaxşıdır. Dedim ki, axı bu nöqsanlara görə
Sizi işdən çıxartmazlar... Əl çəkmədi. Dedi ki, bilmək olmaz.
Nəyimi əlimdən alırlarsa alsınlar, ancaq vəzifəmə dəyməsinlər.
Vəzifə itkisindən qorxduğum kimi heç nədən qorxmuram.
İndi özüm də bilmirəm nə edim? Ehtiyat edirəm ki, tənqi-
di yazı hazırlasam, vəzifədən çıxartmasalar da, o şəxs ciddi
xəstələnər”. Xeybər müəllim o müəssisədən tənqidi yazı hazır-
lamadı. Amma bir neçə gündən sonra “Canımı alırsan al, ancaq
vəzifəmi alma” adlı satirik şeirlə qəzetimizdə çıxış etdi. Həmin
şeir oxucular tərəfindən maraqla qarşılandı. Onu da deyim ki,
həmin idarə müdiri də o şeirdən razı qalmışdı. Axı,
onun üçün
adının çəkilməməsi lazım idi. Buna da nail olmuşdu.
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
30
X.İgidəliyevdə idarəçilik qabiliyyəti yüksək idi. Yaxşı
yadımdadır. Şəhər mətbəəsində səriştəsiz şəxs rəhbərlik edirdi.
Şəhər Partiya Komitəsinin orqanı olan “İŞIQ” və “MAYAK”
qəzetləri burada çap olunurdu. Qəzetlərin çapı ya yubadılır, ya
da keyfiyyətsiz hazırlanırdı. Digər sifarişlər də mətbəədə
vaxtında çap edilmirdi. Bu, haqlı narazılığa səbəb olurdu. Şəhər
rəhbərliyi (o dövrlərə xas olan iş üslubu) geri qalan sahəyə –
mətbəəyə rəhbərliyi Xeybər İgidəliyevə həvalə etdi. Bütün
bunlar – indi söyləyəcəklərim sanki gözlərim qarşısındadır. İlk
gündən, təkrar edirəm ilk gündən mətbəədə ciddi intizam
yaradıldı. Məsuliyyətsiz, keyfiyyətsiz iş görən ciddi cəza aldı.
Az vaxtda qəzetlər vaxtlı-vaxtında çap olundu. Digər sifarişlər
də keyfiyyətli, vaxtında yerinə yetirildi. Sifarişçilər görülmüş
işdən razı qaldılar. Mətbəə işçiləri əmək haqlarını vaxtlı-vaxtın-
da aldılar. Bir neçə mətbəə işçisinə Xeybər müəllimin yaxından
köməyi ilə yeni mənzil verildi. Mətbəəyə yeni avadanlıqlar gə-
tirildi. Qonşu rayon mətbəələrindən bu və ya digər işdən ötrü
şəhərimizdəki mətbəəyə – Xeybər müəllimə müraciət olunurdu.
Kvartallarda mükafat alınması mətbəədə adi hala çevrildi.
Hətta kollektiv o dövrdə yüksək mükafat sayılan Azərbaycan
Həmkarlar İttifaqı Şurasının Keçici Qırmızı Bayrağına layiq
görüldü. Şəhər mətbəəsində işlər qaydasına düşdü...
Yenidən redaksiyaya qayıtması xahişi
ilə şəhər rəhbərli-
yinə müraciət edəndə, onu əvəz edə biləcək şəxsi də onlara təq-
dim etdi. Səfalı Əzizov (rəhmətlik) uzun illər şəhər mətbəəsinin
direktoru işlədi. Xeybər müəllimin yolunu layiqincə davam et-
dirdi.
Peşəkar jurnalist, iti qələm sahibi Xeybər İgidəliyevin
xatirəsi həmişə qəlbimizdədir
.
Fəxrəddin Rəhimov,
Şirvan şəhərində çıxan “İşıq” qəzetinin redaktor müavini,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü,
şəhər Ağsaqqallar Şurasının sədri
Vaxt gələr, axtarıb gəzərlər məni
31
XEYBƏRLİ GÜNLƏRİM
Mən Xeybər İgidəliyevlə 1950-ci ildən,
hələ orta mək-
təbdə oxuyarkən tanış olub dostluq etməyə başlamışam. Bizi
bir-birimizə bağlayan əsasən şeir yazmaq qabiliyyəti oldu.
Sərin yaz-yay axşamlarında ikimiz dəmir yol vağzalından hərbi
hissə şəhərciyinə qədər olan yolu söhbət edə-edə gedib gələr-
dik. Bəzən bədahətən oynaq qafiyə ilə şeir deyərdik. Bütün
bunlar məni Xeybərə, Xeybəri isə mənə elə bağladı ki, daha
bir-birimizi görməyəndə darıxmağa başlardıq. Hacıqabul
Dəmiryolçular Klubunda keçirilən mədəni-kütləvi tədbirlərdə
hər ikimiz mütləq şeir oxuyardıq.
Səməd Vurğunun 1955-ci ildə Qazıməmmədə (indiki
Hacıqabula) gəlişi böyük bir izdihama çevrildi. Klubda otur-
mağa, heç ayaq üstə durmağa da yer yox idi. Bu gözəl məra-
simdə Səməd Vurğun öz səfərlərindən və xüsusən Moskvada
SSRİ Yazıçılarının qurultayında “Sovet poeziyası” haqqında iki
saatlıq məruzəsindən epizodlar danışdı. Xeybər özünü saxlaya
bilməyib zalda ayağa durub: “Siz
Azərbaycan bülbülüsüz ki, bu
nitqi ləyaqətlə yerinə yetirdiniz” dedi. Zalda gülüşmə və al-
qışlar qopdu. Sonra Xeybərə və mənə söz verildi, biz də öz
şeirlərimizi
(Səməd Vuğuna həsr edilmiş) oxuduq. Bu an Sə-
məd Vurğun üzünü Hacıqabul Rayon Komsomol Komitəsinin
birinci katibi Mahmud Səfiyevə
tutub “Siz məni görüşə
çağırmısız, ya yarışa?” deyib güldü. Zalda alqışlar qopdu...
Xeybər
gözəl insan, bacarıqlı yoldaş, qayğıkeş qardaş idi.
Heç kəs cürət edib onun yanında mənim haqqımda “pis” söz
deyə bilməzdi, eləcə də mənim yanımda onun haqqında.
Xeybərli günlərim o qədər şirin, duzlu-məzəli və əsra-
rəngiz idi ki, onu unuda bilmirəm. İnanın ki, Xeybər müəllim
dünyasını dəyişəndən sonra mən artıq vağzalın ətrafına, gəzinti
yerlərinə çıxmağıma son qoydum. Təsadüfən yolum düşəndə də
dərhal o yerləri tərk edib evə qayıdıram.
Xeybərli günlərim sözlü, sazlıdır,
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
32
Həzin musiqili, xoş avazlıdır.
Uzanıb gedərdi şirin söhbətlər,
Gərilib durardı bütün diqqətlər.
Hanı məni duyan, məni anlayan?
Varmı elə adam, sənə yanmayan.
Səməd Vurğun kimi, sən də köç etdin...
Məni tənha qoydun, məni göynətdin.
Adam da qardaşı atıb gedərmi?!
Bu fani dünyaya “satıb” gedərmi?!
Çox şükür, ilahi, çox şükür Sənə!
Əziz qardaşımı yad etdim yenə...
Böyük bir lütf idi, bəxş etdin mənə!
Dərin hörmətlə,
Hacı Cəbrayıl
19.09.2013
QƏLƏM ADAMI
Artıq altıncı onilliyini yaşamaqda olduğum həyatımda
yaxından-uzaqdan tanıdığım şəxslər arasında cəmisi bir neçə
nəfəri yaddaşımda özünə möhkəm yer eləyib ki, ömürlərinin
son
illərində (bəlkə də aylarında, günlərində) onlarla rastlaş-
mışam və ən səmimi münasibətimiz də onda olub.
Belə şəxslərdən biri də Xeybər müəllim oldu. Onunla axı-
rıncı dəfə harda və necə qarşılaşmağımızı, mənə “qardaşoğlu”
deyərək mehribanlıqla hal-əhval tutmasını da yaxşı xatırlayıram
(Vaxtilə atamın şagirdi olmuşdu, məni də daha çox valideynimə
görə tanıyırdı).
Onun mətbuat adamı olduğunu uşaqlığımdan bilmişəm,
müəllimlik və şairliyndən isə xeyli sonra xəbər tutmuşam. Ona
olan mənəvi borcumu da iki il əvvəl redaktoru olduğum müs-
təqil “Mədəni irs” qəzetində “Jurnalist, müəllim, şair” sərlöv-
həli məqalə ilə ödəməyə çalışmışam. Bu məşğuliyyətlərin ha-