Microsoft Word X?z? v? Siy?z. ?h tar doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
24 sahildəki qayalara çırpıb öldürdü. O zaman II Ramzesin 88, Musa peyğəmbərin 66 yaşı vardı. Musa peyğəmbər Tur dağın- da 40 gün ibadət etdi. Bu vaxt ərzində yəhudi qövmünün əksəriyyəti yenidən bütpərəstliyə qayıtdı. Tur dağından qayıdan Musa peyğəmbər qövmünü danladı. Sonra Musanın peyğəm- bərliyini bir daha sübut edən hadisə oldu. Yuşə bin Nun adlı bir şəxs Musa peyğəmbərdən soruşdu: “Ey Musa, sən ki bu qədər ağıllısan, görən yer üzündə səndən də elmli insan varmı?” Musa dedi: “Yoxdur!”-və həmin an da peşman olub tövbə etdi. Allahdan aldığı vəhy ilə Xızır peyğəmbərlə görüşmək üçün yola düşdü. Səfərinin 65-ci gününün (sutkasının) tamamında Beşbarmaq qayada Xızırla görüşdü (68, s. 100-222). Bu tarixi hadisəni qədim misirlilər salnamələrə yazmadılar, ona görə ki, II Ramzes Misir tarixində qüdrətli fironlardan biri idi, onun o dövrdə qul olmuş bir qövm ilə çəkişmədə ölməsini özləri üçün biabırçılıq sayırdılar. Yəhudilər yəqin ki, bu hadisə- nin dəqiq tarixini bilirlər, lakin “hadisə təxminən XIII əsrdə baş verib” deməklə kifayətlənirlər. Ona görə ki, o dövrdə aamu ad- lanan yəhudi tayfasına zülm edən firon II Ramzesin anası Tua misirli olsa da atası Seti yəhudi nəslindən idi. Lakin bu həqiqət- lər səmavi kitablarda-Tövratda, İncildə və Quranda yazılmışdır, yalnız hadisələri faktlarla əsaslandırıb vaxtı hesablamaq qalırdı. Deməli, bəşəriyyətin böyük peyğəmbərlərindən olan Musa və Xızır 1235 il miladdan öncə Beşbarmaq qayada görüşüblər. Sual doğur-nə üçün məhz Beşbarmaq qayada? Musa yəhudi qövmünün peyğəmbəridirsə, Xızır türk qövmünün peyğəmbəri- dir. Xəzər dənizinin şərqi də, qərbi də ən qədim zamanlardan hun, uz, quz, içquz, oğuz, qıpçaq, sak, maskut (massaget), xəzər, basil, peçeneq və s. kimi türk tayfalarının məskəni olmuşdur. Beşbarmaq qayadan Dəvəçiyə (indiki Şabrana) qədər uzanan, Qayadabanı (Qaytaban) adlandırılan düzənlik oğuzların qışlağı olmuşdur. Qayanın “Xıdır zində”, “Xızır baba piri” adlanması, qayanın Xəzər dənizi sahilində, Xızırkənd, Xızırçay yaxınlığında olması, el arasında “Xızır yurdu” adlandırılan 25 indiki Xızı rayonunun Beşbarmaq mahalında olması və nəha- yət, müqəddəs kitabların, qədim tarixçilərin verdiyi məlumatlar xalqın dildən-dilə ötürərək əsrlər boyu yaşatdığı rəvayətlərin həqiqət olduğunu sübut edir. Arxeoloji tədqiqatlar Dərbənd və Beşbarmaq dağı arasındakı sədlərin Sasanilərdən çox-çox əvvəl tikildiyini, Dərbənd ərazi- sində e.ə. VII əsrə aid istehkamın və yaşayış məntəqəsinin mövcud olmasını sübut etmişlər. M.ö. XIII əsrin ilk yarısında bu ərazidə yaşayan insanların peyğəmbəri (Xızır) və hökmdarı olmuşdur. Bəs bu ərazidə yaşayan insanlar müdafiə sədlərini nə vaxt və kimlərə qarşı tikmişdilər? Müqəddəs Quranın “Kəhf” surəsinin 83 – 99-cu ayələrində Zulqarneyn haqqında danışılır. 96-cı ayədə deyilir: “Mənə də- mir parçaları gətirin!” O, iki dağın arasını bərabərləşdirən kimi “Körükləri üfürün!” dedi. Od halına salınca: “Mənə ərimiş mis gətirin, onun üstünə tökün!” dedi”. Göründüyü kimi, ayədə də- mir filizinin əridilməsi prossesinin ibtidai forması təsvir edil- mişdir, bu metod Domna sobalarında bu gün də tətbiq edilir. Sobanın əritmə təknəsinə dəmir filizləri doldurulur, üzərinə sönməmiş əhəng tökülür. Dəmir filizləri közərdikdə təknəyə bir qədər metal ərintisi əlavə edilir. Bu ərinti ilə reaksiyaya girən əhəng əritmə təknəsində temperaturu iki dəfə artırır. O dövrdə insanlar misi əridə bilirdilər, dəmiri də qızdırıb formasını dəyişdirməyi bacarırdılar. Misi əritmək və dəmiri qızdırmaq üçün 750 0 C temperatur yetərlidir. Lakin dəmir filizini əritmək üçün 1250 0 C temperatur lazımdır. Tunc dövründə yaşayan insanlar bu temperaturu ala bilmirdilər. Ancaq müqəddəs Quranda yazılmış “közərmiş dəmir filizlərinin üzərinə mis ərintisi” metodu əhəngdən düzgün istifadə nəticəsində əritmə təknəsində temperaturu iki dəfə artırır və 1500 0 C istilik alınır. Müqəddəs Quranda Xızırla Musanın əhvalatından dərhal sonra Zulqarneynin əhvalatı yazılmışdır. Nəzərə alsaq ki, peyğəmbər- lər Beşbarmaq qayada m.ö. 1235-ci ildə, yəni dəmir dövrünün 26 ərəfəsində görüşmüşlər, deməli Zulqarneyn ilk dəfə dəmiri əritmiş insandır (69, s. 205-207). Tarixdən bizə məlumdur ki, ilk dəfə dəmir silahları Assur qoşunları tətbiq etmişlər. M.ö. IX-VIII əsr Assur ordusu haqqında “Qədim Şərq tarixi” kitabında belə deyilir: “Ordu yaxşı silahlandırılmış və təchiz edilmişdi. Müdafiə əslahələri bürüncdən, hücum əslahələri isə dəmirdən hazırlanmışdı” (107, s.144). Azərbaycan tarixçisi Y.Yusifovun “Qədim Şərq tarixi” kita- bında dəmirin, misin, qızılın və gümüşün qiymətləri aşağıdakı şəkildə müqayisə edilir: “Hammurapi dövründə (m.ö. 1792 – 1750) 1 şekel qızıl 6 şekel gümüşə bərabər idi. Hammurapi dövründə dəmir qızıldan baha olmuşdur. 1 şekel dəmir 8 şekel gümüşə bərabər idi. Lakin misin qiyməti xeyli aşağı idi. Qədim Babilistanda 1şekel gümüşə 120-140 şekel mis almaq olardı”. Digər yerdə yazılır: “E.ə. XII əsrdə İkiçayarasında dəmir əsri başlanmışdır. Məhz bundan sonra dəmirin qiyməti aşağı düş- müşdür. Artıq yeni Babilistan dövründə 1 şekel gümüşə 225 şe- kel dəmir almaq mümkün idi” (87, s. 101). E.ə. XII əsrə qədər İkiçayarasında pul əvəzi işlədilmiş dəmir, meteorit xassəli dəmir parçaları olmuş və insanlar dəmiri “səma daşı” adlandırmışlar. O dövrün insanları dəmiri qızdırıb döyəcləməklə müxtəlif formalara sala bilirdilər. Gümüş qızıldan 6, dəmir gümüşdən 8 dəfə baha idi. Lakin e.ə. XII əsrdə dəmir gümüşə nisbətən birdən-birə 230 dəfədən çox ucuzlaşır. Deməli insanlar dəmir filizini və onun əridilməsini kəşf etmişdilər. Assuriya ordusu dəmir silahlarla silahlanmışdı. Deməli, dəmir filizini və onu əritməyi kəşf etmiş insan məntiqlə assuriyalı olmalıdır. Qurandakı Zulqarneyn sözü üç hecadan ibarətdir – “zul” ərəbcə “sahib” (133, s. 174), “qar” və yaxud “kar” qədim İkiçayarasında şəhər, eləcədə ərəb dilində “qaryə” kənd, yaşayış məntəqəsi mənasında (133, s. 444) işlədilmiş sözdür. Üç hissəni birlikdə oxuduqda “sahib şəhər neyn” alınır. “Qədim Şərq tarixi” kitabında yazılır: “Ümumiy- Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|