Microsoft Word Yeni dissertasiya son vers doc
Yüklə 14,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
33 tərzinə yönəmlidir, buna görə də o öz ölkəsində rahat ixtisaslı iş tapa bilməyənlər, bu işi ABŞ da və yaxud Qərbi Avropada tapa bilir. Azərbaycanın zəngin milli mədəniyyətinin qorunub saxlanılması dövlətimizin ən mühüm vəzifələrindən biridir. Mədəni sərvətin qorunub saxlanılması və istifadəsi problemləri ölkənin Əsas Qanununda – Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında öz əksini tapmışdır. “Hər kəs tarixi, mədəni və mənəvi irsə hörmətlə yanaşmalı ona qayğı göstərməli, tarix və mədəniyyət abidələrini qorumalıdır” (9, s.22). Müstəqillik yenidən bərpa olunduqdan sonra Azərbaycanda hüquqi-vətəndaş cəmiyyəti yaranmasının bünövrəsini təmin mədəni quruculiq işləri geniş vüsət almağa başladı. Və ötən bu illər ərzində mədəni inkişafın hüquqi tənzimlənməsinə dair qanunvericilik bazasının yaradılması ilə bağlı xeyli işlər görülmüşdür. İlk növbədə onu qeyd edək ki, 1995-ci ilin noyabr ayının 12-də ümumxalq referendumu ilə qəbul edilmiş müstəqil Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının “Mədəniyyət hüququ” adlanan 40-cı maddəsi mədəniyyət hüququnun müdafiəsinə həsr edilmişdir: “I. Hər kəsin mədəni həyatda iştirak etmək, mədəniyyət təsisatlarından və mədəni sərvətlərdən istifadə etmək hüququ vardır. II. Hər kəs tarixi, mədəni və mənəvi irsə hörmətlə yanaşmalı, ona qayğı göstərməli, tarix və mədəniyyət abidələrini qorumalıdır” (9, s.22). “Mədəniyyət haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda isə “Mədəniyyət sərvətləri” haqqında deyilir: “Mənəvi və estetik ideallar, normalar və davranış qaydaları, dillər, dialektlər, ləhcələr, milli və etnik ənənələr və adətlər, tarixi toponimlər, folklor, tətbiqi xalq sənətləri, mədəniyyət və incəsənət əsərləri, mədəniyyət fəaliyyətinin elmi tədqiqatının nəticələri və metodları, tarixi və mədəni əhəmiyyəti olan binalar, tikililər, əşyalar, tarix və mədəniyyət baxımından unikal ərazilər 34 və obyektlər mədəniyyət sərvətləridir” (77, 18 aprel 1998-ci il, № 86). Mədəniyyət haqqında Qanun özündə Avropa Şurasının humanist prinsiplərini də əks etdirir (barada Avropa konvensiyasının əsas müddəaları nəzərə alınıb). Qanun dövlətin və bütövlükdə cəmiyyətin maraqlarının müdafiə edilməsi baxımından mədəniyyət sahəsində konkret hüquqi münasibətlər qrupunu tənzimləyən normaları əks etdirir. Qanunda vətəndaş cəmiyyətinin tələblərinə cavab verən müddəaların nəzərdə tutulması müsbət əhəmiyyətə malikdir. Bunlara mədəniyyətlə və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olan subyektlərin hüquqları və azadlığının müdafiəsi, mədəniyyət təşkilatlarının yaradılması və onların inkişafına kömək, mədəni fəaliyyətə dövlətin müdaxiləsinin məhdudlaşdırılması, mədəniyyət sahəsində inhisarçılığın qadağan edilməsi aiddir. 9 fəsil, 51 maddədən ibarət olan Qanunda ölkənin sosial-mədəni inkişafı üçün yaxşı əsaslar qoyulmuşdur. Azərbaycanda mədəniyyət strategiyalarının inkişafına dair hesabat və məruzələrdən öyrənirik ki, Azərbaycanda mədəniyyət siyasətinin ümumi strateji məqsədləri çox yığcam şəkildə ifadə olunmuşdur: keçmişin mühafizə edilməsi, indinin dəstəklənməsi və inkişaf etdirilməsi; gələcəyin təmin edilməsi. Bu məqsədlərin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi çox vacib bir işə – ölkədə mədəniyyət siyasətinin ümumi mənzərəsini cızmağa cəhd göstərmişdir. Bu, mədəniyyət sahəsində islahatların dərk olunması və həyata keçirilməsi yolunda ilk mühüm addımdır (139). Beynəlxalq ekspertlərin fikrincə isə, bütövlükdə mədəniyyət sektoru ilə bağlı hökumətin üzərində düşünməli olduğu bir sıra məsələlər mövcuddur və Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi onların həllində strateji lider rolunu oynamalıdır: islahatlar və mədəniyyət sahəsində qanunvericiliyin həyata keçirilməsi; informasiyalar, treninqlər və misallar vasitəsilə köhnə münasibətlərin dəyişdirilməsi; müxtəlif sektorların və xadimlərin niyyət və arzularına diqqətlə yanaşılması; milli 35 əhəmiyyətə malik layihə və müəssisələrin zəruri dərəcədə maliyyələşdirilməsi və dəstəklənməsi; yaradıcılığın və iştirakın təşkil edilməsi; gənclər üçün siyasətin təmin edilməsi; mədəni çoxçeşidliliyin təşviq olunması. “Bütün bu vəzifələr 2001-ci ilin sonlarında işlənib hazırlanan 5 illik strateji planda – “Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına dair dövlət proqra- mında” da nəzərdə tutulmuşdur və bu proqram nazirliyinin, əslində Milli Məruzəyə islahatlar prosesinin birinci mərhələsi kimi baxdığını bir daha nümayiş etdirir. Digər Avropa ölkələrində uğurla sınaqdan çıxan və nisbətən yaxın dövrlərin məhsulu olan mədəniyyəti müdafiə təşəbbüsü inkişafın digər sahələri üçün mədəniyyət və incəsənətin ehtiyac və üstünlüklərinə diqqətin artırılmasını və mədəniyyətin inkişafı naminə, onun digər planlara daxil edilməsi yolu ilə müxtəlif hökumət orqanları arasında, habelə işgüzar dairələrlə sıx əməkdaşlıq yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu, dövlət siyasətinin hər bir aspektini yaxşılaşdıran, eyni zamanda digər maraqlı amillərə dəstək gətirən ən yaxşı inteqrasiya fəaliyyəti strategiyalarına aparıb çıxarır. Artıq Azərbaycanda inteqrə edilmiş layihələrə aid bir neçə bu cür uğurlu təcrübə nümunəsi vardır, lakin onlar hələ strategiya olmaqdan çox uzaqdır. Mədəniyyət sahəsində treninq təlimçiləri üçün strategiya da qısa və orta müddətli inkişafın əsas məsələlərindən biridir. Nazirlikdə, yerli hakimiyyət orqanlarında və mədəniyyət müəssisələri səviyyəsində lazımi sayda mədəniyyət meneceri və inzibatçısı olmadan heç bir islahat həyata keçirilə bilməz. Bunun ardınca isə sektoral islahat proqramları, məsələn, muzeylər, kitabxanalar, teatrlar üçün proqramlar həyata keçirilməlidir” (139). Belə qənaətdəyik ki, müasir dövrdə Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət siyasətini, getdikcə daha cox qloballaşan və həm də siyasiləşən dünyanın siyasi hadisələrindən təcrid edilmiş şəkildə təhlil və şərh etmək doğru olmaz. Və bu məsələdə hökmən Yüklə 14,41 Kb. Dostları ilə paylaş:
|