Microsoft Word zamanin sinagi-26. 10. 16. doc
Yüklə 2,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
B u l u d x a n X ə l i l o v 26 bilər. Tələbə həm də gələcəkdə həmin borcu ödəmək xatirinə yaxşı oxumaq, yaxşı kadr olmaq məsuliyyətini hiss etməli olacaqdır. Məsələn, Böyük Britaniya Krallığın- da Kembric şəhərində yerləşən Kembric Universitetində təhsil almaq üçün yalnız Britaniya vətəndaşları dövlətdən maliyyə yardımı ala bilirlər. Və təhsili başa vurduqdan sonra götürdükləri maliyyə yardımını universitetə ödəyə bilirlər. Bu zaman şəxsin minimum əmək haqqına, az gəlirli ailədən olmasına diqqət yetirməklə dövlətin əvəzsiz yardım (qrant) təqdim etməsinə də ehtiyac vardır. II. Dünyada olan təcrübəyə əsaslanaraq universi- tetlər öz məzunları ilə əlaqə yaratmalıdır. Məzunlar arasında dövlət və özəl sektorlarda çalışan imkanlılardan istifadə etmək lazımdır. Onların maliyyə dəstəyini həyata keçirmək üçün mühüm və ciddi addımlar atılmalıdır. III. Universitetlər tələbələrin fəaliyyətini elə istiqa- mətləndirə bilərlər ki, həm tələbələrin bir qisminin ictimai adaptasiya prosesi gedə bilər, həm də tələbələr asudə, boş vaxtlarında öz istedad, bacarıqları hesabına maddi durumlarını yaxşılaşdıra bilərlər. Hər halda bu işə universitet ciddi nəzarət etməlidir. Məsələn, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində musiqi, rəssamlıq ixtisa- sına yiyələnən tələbələr, eləcə də ingilis, fransız ixtisasını öyrənən tələbələr öz sahələri üzrə fəaliyyət göstərə bilərlər. Belə ki, rəssamlar rəsmlər çəkib sərgisini təşkil edər, xarici dil mütəxəssisi olmaq istəyənlər tərcümə pro- sesinə qoşula bilər və s. Bu istiqamətdə görüləcək işlərə Z a m a n ı n s ı n a ğ ı n d a n k e ç ə n l ə r . . . 27 müvafiq universitetlərin müvafiq fakültələri qoşulmalı və universitetin maddi imkanlarını genişləndirməyə səy göstərməlidirlər. Bu cür fəaliyyət müvafiq sahələrdə, müvafiq layihələrdə universitetlərin iştirak etməsinə gə- tirib çıxara bilər. Nəticədə müəyyən qrantlar, maliyyə im- kanları əldə etmək olar. Məsələn, Azərbaycan Dövlət Pe- daqoji Universitetinin simasında belə etmək olar: Müva- fiq fakültələr, kafedralar, mütəxəssislər orta məktəb dərsliklərinin yazılmasında fəal iştirak edə bilər. Nəticədə orta məktəblə müəllim hazırlayan Pedaqoji Universitet arasında əlaqə möhkəmlənə bilər, həm də dövrün tələblə- rinə cavab verə bilən dərsliklərin yazılması universitetə maliyyə gətirə bilər. IV. Dünyanın ən yaxşı universitetlərinin və ümu- miyyətlə, universitetlərin nəzdində uşaq bağçaları, mək- təblər, kolleclər, dükanlar və s. fəaliyyət göstərir. Bir söz- lə, universitet bir şəhərciyi xatırladır. Universitet şə- hərciyi bir sistem halda fəaliyyət göstərir. Universitetlə- rin imkanlarının və fəaliyyət dairəsinin genişlənməsində şəhərcikdəki bütün obyektlərin mühüm rolu vardır. Mə- sələn, Koreya Qabaqcıl Elm və Texnologiya İnstitutu Cə- nubi Koreya Respublikasının Tecon şəhərinin Yuseonq rayonunda yerləşir. Müəllimlərinin ümumi sayı 701 nəfər, təlbələrinin sayı 8217 nəfər, illik büdcəsi 397 milyon ABŞ dollarıdır. İnstitutda tələbələrin sağlam qidalanmasına xüsusi diqqət yetirilir. Ali məktəbin kampusunda çoxlu sayda ka- B u l u d x a n X ə l i l o v 28 fe və restoranlar fəaliyyət göstərir. Burada istənilən xidmət sahəsi var (banklar, bərbərxanalar, paltar mağazası və s). Həftə sonları açıq havada və qapalı zallarda müxtə- lif konsertlər, şoular, tədbirlər, canlı çıxışlar təşkil olunur. Gənclər təhsil aldıqları ali məktəbin onlara təqdim etdiyi belə tələbə həyatından xüsusi zövq alırlar. V. Azərbaycandakı univeritetlərin, demək olar ki, əksəriyyəti respublika səviyyəli və dünya səviyyəli layi- hələrdə iştirak etmirlər. Bu layihələrdə iştirak etmədikləri üçün heç bir qrant ala bilmirlər. Bunun üçün universitet- lərin potensialı yeniləşməli, müasirləşməlidir. Universi- tetlərdə universitetlərin imicinə, nüfuzuna xidmət etmək imkanında olmayan xeyli miqdarda əməkdaşlar vardır. Bunlar universitetlərdə fəaliyyət göstərmək əvəzinə, yal- nız və yalnız universitetlərdən hər şeyi umurlar. Bu işin bir tərəfi, ikinci bir tərəfdən universitetlərimizin təkcə kadr potensialı deyil, həm də maddi-texniki bazası bey- nəlxalq layihələrdə iştirak etməyə imkan yaratmır. Mə- sələn, fizika, kimya, biologiya və s. laboratoriyalarının imkanı hansı səviyyədədir? Bu suala cavab onu göstərir ki, laboratoriyaların imkanları məhduddur. Dünyadakı universitetlərin birinin təcrübəsindən nümunə: Fransa Politexnik Məktəbi (Fransada Paris şəhərində yerləşir) 2009-cu ildə tədqiqatlar aparmaq üçün 12 milyon avro xərcləyibdir. Z a m a n ı n s ı n a ğ ı n d a n k e ç ə n l ə r . . . 29 VI. Universitetlərin geniş ərazisi olmalıdır. Dünya- nın müxtəlif universitetləri bu sahədə nümunədir. Müasir dövrün tələblərinə cavab verən yataqxanaları tikilməlidir. Bu gün universitetlərin nəşriyyatlarının müasir tə- ləblər səviyyəsində fəaliyyətinə böyük ehtiyac var. Bura- da əməkdaşların və digər müəlliflərin kitabları çap oluna bilər və bundan gələn gəlir universitetin maddi imkanını artıra bilər. ABŞ-da Kornel Universitetində universitetin zavodu fəaliyyət göstərir. Dünya universitetlərində tikiş fabrikləri, maşın proflaktoriyaları vardır. Məsələn, Avstraliya Milli Universitetində 7 kollec yaradılıbdır. Bunları bizim universitetlərdə də yaratmaq müm- kündür. Ancaq gərək universitetlər şəhərcik kimi fəaliy- yət göstərə bilsin. VII. Universitetlərdə tədrisin keyfiyyətini yüksəlt- mək üçün elə bir sistem yaratmaq lazımdır ki, tələbə də, müəllim də vicdanlı olsun. Məsələn, ABŞ-da Prinston Universitetində imtahan yazılı keçirilir. İmtahan “Vicdan sistemi” ilə aparılır. Tələbələr vicdanlı imtahan verməyə söz verirlər, ona görə də imtahana müəllim nəzarət etmir. Nəzarətçilər vərəqi paylayır. Sonda vərəqləri toplayır. Tələbələrin hər biri işini imzalayarkən yazır: “Vicdanıma and içirəm ki, imtahan zamanı vicdan kodeksini poz- mamışam”. VIII. Universitetlərdə dil öyrədən kurslar yaratmaq olar. Azərbaycan Dövlət Dillər Universiteti, Bakı Dövlət Universiteti, Bakı Slavyan Universiteti, Azərbaycan Yüklə 2,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|