99
çələngini Vatnean çölündə böyük dənizin salinində geymişdir. Sonra
da onun şagirdləri cəsədini götürüb Amarasa apardılar və ulu
Qriqorinin tikdiyi kilsənin içində dəfn etdilər. Lakin onun dəfn
edilən yeri heç bir işarə ilə qeyd olunmamışdı, çünki şagirdlər
qorxurdular ki, ya quldurlar cəsədi məhv edər, ya da başqaları onu
götürüb ayrı yerdə basdırarlar. Və bu əhvalatdan sonra çoxlu illər
keçdiyi üçün müqəddəs cəsədin harada dəfn olunması hamının
yadından çıxmışdı.
Çar öz saray keşişləri ilə müqəddəs cəsədi axtarıb tapmaq
haqda məsləhətləşdi. Və həmin kəndin keşişini çağırtdırıb sorışdu:”
Kilsəyə yaxın olan qəbirlərdən heç olmasa birinin üstündə işarə və ya
başqa əlamət var, ya yox?” Keşiş dedi:” İndi kilsənin ətrafında çoxlu
qəbir var, lakin Ulu Qriqorinin bina etdiyi kilsə o qədər böyük idi ki,
onu quldurların basqınları nəticəsində heç kəs axıracan tikə bilmədi”.
Onda çar dedi:” Mən əmr edirəm ki, kilsə ətrafında qazıntı
başlansın”, amma bir az fikirləşərək sözünə davam etdi:” Ola bilsin
ki, qəbirlərin çoxluğundan biz indi şəhidin ən müqəddəs qəbrini tapa
bilmədik. Ona görə də biz gərək pəhriz saxlayıb dualarda olaq və ən
mərhəmətli Allaha yalvaraq ki, bizə kömək etsin və biz də Allahın “
nəyi biz istədiksə istədiksə istəyimizi Ondan alırıq”
1
sözlərini
yadımıza salaq.
İYİRMİ SƏKKİZİNCİ FƏSİL
1
İncil. İoannın biribci risaləsi,V,15.
100
Çar Vaçaqanın bütün yepiskop və keşişlərə onların
duaları və Allaha xahiş etmələri haqda məktubu:bəlkə
bu vasitələrlə ona gizli olan xəzinə ( Qriqorisin cəsədi)
bəxş olundu.
Bu əhvalatdan sonra çar əmr etdi ki, onun ölkəsinin bütün
vilayətlərinə aşağıdakı məzmunda fərmanlar göndərilsin. “ Bütün
yepiskop, keşiş, rahib, zahidlərə və bütün kilsə qardaşlığına salamlar!
Hamıya məlum olsun ki, siz hamınız vaxt itirmədən müqəddəslərə
ibadətlərə başlamalı, pəhriz saxlamalı və mərhəmətli Allahdan rica
etməlisiniz ki, o, şəhid Qriqorisin cəsədini bəxş etsin. Sizin hamınıza
salamlar!”
Çarın fərmanını alan bütün yepiskoplar, keşişlər, rahiblər və
kilsə xadimləri ilə birlikdə İsa xalqını götürərək tələsik çarın
Divtakan adlı kəndində toplaşdılar. Çarın əmri ilə gecikənləri
cəzalandırdılar.
Üç gün bu kənddə müqəddəslərin xatirəsinə əzəmətli
ibadətlər keçirdilər.Mərasim vaxtı çar bir qayda olaraq ətrafına bütün
kilsə xadimlərini toplayıb ayaq üstə dururdu. Ən müqəddəs
Qriqorisin və şanlı şəhidlər Ripsime və Qayanenin qaxımış cəsədləri
Arsax vilayətinin Darahıca kəndində idi. Buraya cəsədləri erməni
katolikosu İohandan
139
alıb gətirən Matte adlı keşiş olub.Cəsədləri
gətirmək üçün çar Darahıca keşişlərini göndərdi. Qriqorisin və şəhid
Ripsime ilə Qayanenin cəsədləri Divtakanda keçirilən izdihamlı
yığıncağa gəlib çatanda, onları qarşılamaq üçün kəndin ətrafına şar,
101
onun arvadı və bütün məşhur nahararlar çıxdılar. Qarşılamağa bütün
yepiskoplar və onları müşaiyət edən saysız – hesabsız kilsə xadimləri
də çıxmışdı.Bütün bunlar dəstələrə bölünüb və hər dəstənin öz
müqəddəs kilsə bayrağı, çox hörmətli İncillə, çoxlu miqdarda xaçlar
və güəş altında parlayan müxtəlif timsallarla gedirdi. Hər dəstəni
buxur tüstüsü bürümüş, hər yandan dini mahnılar səsi gəlirdi.
Çar bütün camaatla birlikdə böyük sevinclə müqəddəslərin
qaxımış cəsədlərini aparan keşişə xidmət edirdi. Beləliklə, cəsədləri
müqəddəslərin mənzilinə gətirib şəhid Zaxariyya və Pantaleonun
cəsədləri ilə yanbayan qoydular. Yalnız bu vaxt çar inandı ki, mətin
inamla axtardığı və kilsə camaatından xahiş etdiyini tapacaq. O
dedi:” Yəqin qəti əminəm ki, Ulu Qriqorinin havadarlığı ilə Allah
müqəddəs Qriqorisin cəsədini mənə bəxş edəcək! ”
Bundan sonra çar özüylə bütün müqəddəs kilsə camaatını
aparıb əmr etdi ki, yepiskoplar, keşişlər, rahiblər, bütün kilsə
xadimləri, onların köməkçiləri dəstə - dəstə xaçları və buxurdanları
ilə birlikdə onun arxasınca gəlsinlər. Çarın özünü saray keşişləri və
çoxlu xadimləri dövrəyə almışlar. Çar istədi öz xanımını elə orada
qoyub getsin, çünki yaz vaxtı idi və arası kəsilməyən yağışlar
yağırdı. Lakin xanımı orada qalmaq istəməyib camaatla birlikdə
müqəddəsin cəsədini tapmaq arzusu ilə əriylə birlikdə getdi.
Onlar özləriylə İsa naminə şəhid olmuş beş müqəddəsin
cəsədlərini götürdülər. Bunlar aşağıdakılae idi: Ulu Qriqori, Şəhid
Zaxariyya, ən müqəddəs Pantaleon və məşhur qalibələr olan
102
Ripsime və Qayane. Onlar bu müqəddəslərin vasitəçiliyi ilə Allaha
yalvarıb ondan istədiklərini almaq niyyətində idilər.Onlar
müqəddəslərin cəsədlərini müxtəlif çar libaslarına sarıyıb sonra da
buxurla və müxtəlif ətirli güllərlə birlikdə müqəddəslərin daxildən al
- əlvan gönlə və ağ kətanla üzü çəkilmiş və üzəri qaş – daşla
bəzənmiş qızıl xaçı olan təxti – rəvanına qoydular. Təxti- rəvana
xınalı ağ atlar qoşulmuşdu. Təxti –rəvanın önündə və arxasında
çoxlu saray xadimləri gedirdi. Bunlar əllərində xaç gecə- gündüz
Allaha dua deyirdilər. Çarın özü də təxti – rəvanın yanında olub
başqaları ilə birlikdə Zəbur surələrini oxuyurdu. Yepiskoplar və
başqa kilsə xadimləri dəstələrlə təxti – rəvanın hər güncündə gedir,
Zəbur surələrini oxuyur, Allahı tərifləyir, ondan müqəddəs Qriqorisin
cəsədini onlara bəxş etməyini rica edirdilər. Çar Vaçaqan əmr etdi ki,
yepiskoplar və başqaları axşama qədər bir şey yeməsinlər, axşam isə
kiçik çörək parçası ilə kifayətlənsinlər. Çarın özü də müqəddəslərin
cəsədlərini əldə edənə qədər belə edirdi. Çar sarayı keşişləri
canfəşanlıqla pəhriz saxlayır, Allaha cəsədlərin verilməsi haqda dua
edirdilər.Bəziləri isə cəsədlərin alınmasına qədər dillərinə heç bir şey
vurmadılar. Bütün toplaşanlar gecə - gündüz dua edib, Allahdan
Qriqorisin istəkli cəsədini istəyirdi. Elə bu günlərdə Mömin Vaçaqan
məclis qurub orada şəhid Qriqorisin cəsədini axtarmaq üçün münasib
vaxt seçdilər. Elə həmin günlərdə çar Darahıc kəndinin keşişi
Matteni və bir neçə xadimi Sohara göndərdi ki, orada ibadət edib
zühur olunan müqəddəslər naminə dua oxusunlar. Səhər ibadət
Dostları ilə paylaş: |