Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
347 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu başqa radio və TV, əsas ölkə qəzetlərində və şəbəkələrində) və ya xüsusiləşmiş hərbi media mərkəzində, məsələn,Ceyn Qrupunda (Jane ‘s Group). Səbəblərdən biri də ciddi ictimaiyyətlə əlaqələr jurnalistikasının zəifl əməsi və son on illik ərzində xəbərlərin ümumi olaraq keyfi yyətinin aşağı düşməsidir. Lakin, medianın müdafi ə sektoru üzərində nəzarət rolunun səmərəliliyini potensial olaraq sarsıdan başqa çoxlu sayda amillər vardır. 11 Sentyabrdan sonrakı “ İnformasiya müharibəsi” bu maneələrin və problemlərin çoxunu önə çixardı, eynilə yuxarıda qeyd etdiyimiz vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları ilə olduğu kimi 213 .
möhkəm surətdə , xüsusilə də dövlət və hakimiyyətdəki hökümət orqanla- rından, həmçinin digər başqa maraqlı tərəfl ərdən qorumalıdır. 9/11-dən son- ra Qərbdəki əsas media orqanları patriotizm və qulluq göstərməkdə tənqid olunurlar. Media orqanları üzərində artan sahibkarlıq (bunların bir hissəsi “yeni media” daxilində artan rəngarəngliklə balanslaşdırılır) bu qayğıları artırır. Korporativ maraqlar, müəyyən siyasi elitlər və media monopoliya- ları arasındakı bu cür yaxın münasibətlər müstəqil və tənqidi jurnalistikanı məhdudlaşdırmağa yönəlmişdir. Bu həmçinin,həyati ictimai məsələlərin, xüsusilə də işıqlandırılması zamanı müxtəlif fi kir və ideyaların ixtisara salın- masına da aparır. Beləliklə, Böyük Britaniyadakı Anti-Avropa qəzetlərinin içtimai müzakirələrdə aşağı səviyyəli geniş və məlumatsız Avroskeptiklik yaratmaqda mühüm rol oynadığı kimi,eyni cür idarəetmə vasitələri, milli təhlükəsizlik müzakirələrinin parametrlərinə də tətbiq olunur. Amerikanın İraq və Əfqanıstana girməsinin lehinə “öndə gedən” jurnalistləri tənqid edən birinin dediyi kimi “çoxlu sayda Amerikan jurnalistləri və köşə yazarları Mu- ğal imperatorunun işlətdiyi mirzələrə bənzəməkdə davam edirlər”. 214
naşmadan vermək) təhlükəsizlik sahəsində müşahidə edilən daha ümumi tendensiyadır,eynilə rəsmiləri “özününkü” etmək riski və ya daxildəki qüvvələr tərəfi ndən ələ alınmaq (o cümlədən rəsmilər,üçüncü tərəfə xəbər verənlər,siyasi texnoloqlar tərəfi ndən). Çoxlu sayda NATO ölkələrində,məsələn, silahlı qüvvələrin mediaya olan münasibəti digər geniş təşkilatlarda olduğu kimi- dir və onların xəbərləşmə idarəsi və ictimaiyyətlə əlaqə mütəxəsisləri vardır. İndi artıq hərbi əməliyyatlarda iştirak edən maraqlı tərəfl ər öz mövqelərini çatdırmaq üçün lobbi fi rmalarnın xidmətindən istifadə edirlər. 1990-cı illərdə Küveyt hökümətinin populyaplaşdırdığı praktika, Yuqoslaviyanın dağılma 213
Carl Conetta, “Disappearing the Dead: Iraq, Afghanistan, and the Idea of a ‘New Warfare’,” Project on Defense Alternatives Research Monograph, No. 9 (18 February 2004). 214
Pankaj Mishra, “Kissinger’s Fantasy is Obama’s Reality,” Th e Guardian (11 December 2009). 348 Vətəndaş Cəmiyyəti və Media-nın Rolu prosesi dövrü ərzində və son zamanlar Gürcüstan və Əfqanıstan hökümətləri tərəfi ndən davam etdirilmişdir 215
. Jurnalistlərin korrupsiya ilə bağlı hesabatları zamanı aparıcı rəsmi şəxslərə ”barmaq uzatması” nəticəsində böhtan,məhkəmə və həbs və ya hətta öldürmə halları ilə ədalətsiz məhkum edilməmələri üçün onlar üçün də qoru- yucu tədbirlərin qəbul edilməsi vacibdir. Lakin, dünya əhalisinin üçdə biri ya- şayan ölkələrdə mətbuat azadlığı yoxdur və etnik, ideoloji,dini və ya sadəcə cinayətkar maraqlar arasında yeni növ münaqişələr araşdırma jurnalistikasını getdikcə təhlükəli etmişdir. Başqa əsas tendensiya,qlobal media tərəfi ndən xarici müdaxilənin lehinə və ya əleyhinə olaraq “itkilərə həssaslığı “ alovlandırmağa doğru yönəlmiş imkanların artmasıdır. Sözdə “CNN təsiri” 1990-cı illərdən başlayaraq hərbi camiyə tərəfi ndən böyük qayğılarla qarşılanan mövzuya çevrilmişdir 216 . ABŞ-
ın Somalidə əməliyyatlara başlaması və bitirməsi və 1990 -91-illər Körfəz müharibəsinin tezliklə başa çatması (“Şose yolunda Ölüm” hadisələri ilə bağ- lı çəkilişləri göstərərək) müəyyən mənada bu təsirə aid edilmişdir. Əvəzində bu hallar,hökümətlərin medianı idarə etmək, informasiya axımına nəzarət etmək və 9/11-dən sonrakı hərbi əməliyyatların işıqlandırılması formasını dəyişmək səylərini artırdı,məsələn, jurnalistləri 2003 müharibəsində olduğu kimi birləşmələrə “bərkitmək” yolu ilə xəbərlərin hazırlanması və yazılması koordinasiya edildi. Əfqanıstanda bu cür məhdudlaşdırıcı siyasətin davam etməsinə baxmayaraq- o cümlədən bərkidilmiş “mənfi ” jurnalistlərin seçib atılması yolu ilə 217 -- strateji ədəbiyyat, Taliban və Əl-Qaidənın həm “CNN təsiri”, həm də itki həssaslığı ilə oynayaraq, ABŞ və NATO müttəfi qləri üzərində assimetrik üstünlük qazanacağı düşüncələri ilə, dolduruldu 218 .
215 Jaimy Lee, “National Security Council of Georgia hires Public Strategies,” PR Week (19 November 2009). 216
Bu ifadə daha çox o məna daşıyır ki,TV xəbərləri böhranlı vəziyyətlərdə və xaricə qoşun yollayanda demokrtaik ölkələrdə çox önəmli bir təsirə malik olduğu qənaəti əks etdirir. Margaret H. Belknap, “The CNN Effect: Strategic Enabler or Operational Risk?” Parameters (Autumn 2002): 100–114. 217 Charlie Reed, “Pentagon Hires PR fi rm to Weed out ‘Negative’ Embedded Journalists,” Stars and Stripes (25 August 2009), www.reclaimthemedia.org/propaganda_and_war/ pentagon_ hires_pr_fi rm_weed_ou2535. 218 Bax, məsələn: Peter Singer, “Winning the War of Words: Information Warfare in Afghanistan” (The Brookings Institution, 23 October 2001); Thomas Elkjer Nissen, “The Tali ban’s Information Warfare – A Comparative Analysis of NATO Information Operations (Info Ops) and Taliban Information Activities,” Brief (Royal Danish Defence College, December 2007); Tim Foxley, “Winning the Information War,” Blog entry, SIPRI website (12 May 2009), www.sipri.org/ blogs/Afghanistan/winning-the-information-war.
Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|