16
041
,
0
0,546
0,298
938
,
0
0,902
0,938
592
,
1
3,41
1,592
6
2
−
=
=
∆
a
Onda a
0
, a
1
, a
2
-ni t
əyin edək:
733
,
2
015
,
0
041
,
0
333
,
0
015
,
0
005
,
0
20
,
0
015
,
0
003
,
0
2
2
1
1
0
1
−
=
−
=
∆
∆
=
=
−
−
=
∆
∆
=
=
−
=
∆
∆
=
∆
a
a
a
a
a
a
Onda fondverm
ənin riyazi-statistik modeli belə olacaqdır:
2
1
x
733
2
x
333
0
20
0
y
,
,
,
−
+
=
(4)
T
ənliyin adekvatlığını yoxlamaq üçün riyazi-statistikada məlum olan meyarlardan: cəm
korrelyasiya
əmsalı (R), determinasiya əmsalı (R
2
), Fişer əmsalı (F), Styudent əmsalı (St), səhvin orta
appoksimasiya
əmsallarından (
ε
) istifad
ə edilməsidir.
Belə ki, korrelyasiya əmsalı R<0,3 olanda
z
əif, 0,3
0,7 olanda isə yüksək sayılır. Bizim halda isə R=0,79-dur ki, bu da
yüks
əkdir. Determinasiya əmsalı isə R
2
=0,624-dür. 95%-
lik ehtimalla Fişer kriteriyasının hesabat
qiym
əti F
nes
=6,2390, onun c
ədvəl (kritik) qiyməti isə F
krit
=2,28-dir. Styudentin t-
kriteriyasının
hesabat qiym
ətləri t
x1qhes
=1,293; t
x2hes
=2,609, onun kritik qiym
əti isə St
krit
=2,09-dur. S
əhvin orta
approksimasiya
əmsalı
(
)
%
,47
9
=
ε
-dir ki, bu da iqtisadi m
əsələlər üçün qəbul ediləndir.
Fondveriminin (4) modelinin iqtisadi interpretasiyasına baxsaq əslində x
1
-
in qarşısında mənfi
işarəsi, x
2
-
nin qarşısında müsbət işarəsi olmalı idi. Lakin son zamanlar belə tip modelləri iqtisadi
interpretasiya ed
ərkən əmsalların qarşısındakı işarəyə çox fikir vermirlər. Dolayısı ilə isə əsas
fondların aktiv hissəsindən bilavasitə yaxşı istifadə etməklə fondverimi göstəricisini yaxşılaşdırmaq
olar.
N
əticə
Mü
əssisənin iqtisadi potensialının tərkib hissələrinin tədqiqi göstərdi ki, bu sahədə “Etilen-
Polietilen” zavodunun ehtiyat m
ənbələri mövcuddur.
Hesab edirik ki, yuxarıda göstərilənlərin “Etilen-Polietilen” zavodunun istehsal-təsərrüfat
f
əaliyyətində istifadə və idarəetmə qərarlarının verilməsinə cəlb edilməsi onun maliyyə
göst
əricilərinin yaxşılaşdırılmasına təsir edə bilər ki, bu da müəssisənin iqtisadi potensialında
istifad
ə imkanlarını yaxşılaşdırardı.
“Etilen-Polietilen” zav
odunun daxili imkanları, investisiyaların cəlb edilməsi və digər mənbələr
hesabına onun iqtisadi potensialından tam istifadə edilməsi müəssisə qarşısında duran əsas vəzifədir.
Əgər bura həmçinin zavodun xarici iqtisadi fəaliyyətini, onun məhsullarının satış bazarları və
coğrafiyasını əlavə etsək “Etilen-Polietilen” zavodunda istehsal olunan məhsulların rəqabət
qabiliyy
ətliliyi, müəssisənin iqtisadi potensialı haqqında tam təsəvvür yaranar. Bu məqsədlə
mü
əssisədə investisiya layihəsinin reallaşdırılması və güclərdən maksimum istifadə edilməsi
vacibliyi yaranır.
ƏDƏBİYYAT
1.
Hacızadə E.M. Neftçıxarma kompleksinin iqtisadi inkişaf modeli. Bakı, “Elm”, 202, 472 s. 2.
Hacızadə E.M., Abdullayev Z.S. Neft təsərrüfatının iqtisadi strukturunun modernirasiyası. Bakı,
“Elm” 2009, 509 s. 3.
Ковалев В.В. Финансовый анализ. М., «Финансы и статистика», 1996, 432
с. 4. “Etilen-Polietilen” zavodunun məlumatları (2011-2016-cı illər)
Совершенствование оценки показателей и управления финансовой устойчивостью
предприятия
17
Сафаров Ганимат Асад оглу
Амирасланова Дилара Амираслан гызы
РЕЗЮМЕ
В результате производственно-хозяйственной деятельности финансовые показатели
предприятия формируются за счет ассортимента и объема товарной продукции, проделанной
работы и услуг.Эти показатели могут быть положительными или отрицательными, в
зависимости от объема и себестоимости проданной продукции, что может считаться
прибылью или убытком.В современных условиях финансовые показатели имеют решающее
значение для формирования, распределения и использования отдельных денежных средств, с
целью поддержания текущей и перспективной деятельности предприятия.
Ключевые слова: финансовая устойчивость, предприятие, прибыль, завод,
производственная деятельность.
Evaluation of financial stability coefficients of enterprise and management improvement
Safarov Ganimat Asad
Amiraslanova Dilara Amiraslan
SUMMARY
As a result of production-economic activity commodity product varieties and volumes, at the
expense of the done work and services financial performance of the enterprise is formed. These
indicators may be both
positive and negative, depending on the amount of product sold, that is can be
expressed as the profit or loss. In modern condition financial performances with
a view to continuing
current and prospective businesses are important for formation of separate monetary funds, their
distribution and use.
Key words: financial sustainability, enterprise, profit, factory, production activity.