Qasim qirxqizli
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
11 adların sahibi olan Sədnik müəllimin gərgin müba- rizələrlə keçən şərəfli həyat yolu unudulmazdır. Sədnik Paşa Pirsultanlının poetik söz dünyası heç bir poeziya nümunəsinə oxşamır. Bu sahədə onun özünün xüsusi dəsti-xətti vardır. Yurd, el-oba sevgisi hər bir insanın qəlbində yaşamalı, onun isti-soyuğuna dözməli, keçdiyi ömür yolunda silinməz izlər qoyub getməyi bacarmalıdır. Demək olar ki, yuxarıda dediyimiz keyfiyyətlərin bir çoxu yox, hamısı Sədnik müəllimin poetik dünyasında cəmlənmişdir. Sədnik Paşa Pirsultanlının “Pirsultan pinarı” adlı, 668 səhifəlik şeirlər kitabı 2007-ci ildə nəşr olunmuşdur. Fikirlərimizi həmin kitabın dövrə- sində cəmləşdirərək uzun, çətin bir səyahətə çıx- mağı qərarlaşdırdıq. Kitabda şair-alimin 1946-cı ildən bu günə qədər qələmə aldığı şeirlər cəmlənmişdir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Folk- lor İnstitutu Elmi Şurasının 2007-ci il 31 oktyabr tarixli, 7 saylı iclasında bu kitaba ona görə qrif verilmişdir ki, “Pirsultan pinarı” kitabındakı şeir- lərin çoxunu müəllif folklor səfərlərində aparılan araşdımaları ilə eyni dövrdə yazmışdır. Filologiya elmləri doktoru, professor, Azər- baycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, respublikanın Əməkdar müəllimi, Əməkdar Mədəniyyət işçisi Sədnik Paşa Pirsultanlı deyir: 12 - Şeirlərim mənim həyatım və tərcümeyi- halımdır. Bunu söyləməklə o, demək istəyir ki, şeirlərim yaradıcılığımın ən yüksək pilləsində dayanır, mənim üçün doğma və müqəddəsdir. Sədnik Pirsultanlının maraqlı tərcümeyi-halı vardır. 20 may 1929-cu ildə Gəncə yaxınlığında Daşkəsən bölgəsinin Qazaxyolçular kəndində dün- yaya göz açıb. Bu kənd ulu babaları Pirsultanın adını daşıyan Pirsultan dağının ətəyindədir. Ata- sının atası Türk Paşa, anasının atası Türk Səməd olmuşdur. Pirsultanlılar nəsli olmaqla saza-sözə vurğun olmuş, ağız ədəbiyyatının bilicisi kimi tanın- mışlar. Bu nəslin şəcərəsi Pirsultan Abdaldan bəri məlumdur. Nəslin ilk yazarı və fəxri XVI əsrin böyük sənətkarı Pirsultan Abdaldır. Onun qızı Səkinənin nadir şeirləri hal-hazırda əldə vardır. Ali dini təhsil almış dayısı Abdal Kərim gözəl təbə malik bir şair olmuşdur. Bütün tarixi varidatları sinəsində yaşadan, 130 il ömür sürən Leyli nənəni Sədnik Pirsultanlı özünün müəllimi hesab edir. Leyli nənənin ulu Pirsultan Abdaldan dediyi şeir parçaları da Sədnik müəllimin poeziya yaradıcılığında mühüm rol oynamışdır. Sivas ellərində zilim çalındı, Camal ellər bölüm-bölüm bölündü, 13 Mən dostdan ayrıldım bağrım dəlindi, Katib, əhvalımı şaha söylə, yaz! İlk gənclik illərində də şeir dünyasına nikbin əhval-ruhiyyə ilə gələn Sədnik müəllim çətin poeziya yolu ilə inamla, büdrəmədən addım atmağı bacarmışdır. S.P.Pirsultanlının “Pirsultan pinarı” kitabı 28 bölümdən ibarətdir. İlk bölümü “Bir çiçəkdə Vətəndir” adlanır. Qurban olum, Bir yanı Dərbənd Vətənə. Qurban olum, Bir yanı qürbət Vətənə. Qurban olum, Təbrizimə, Göyçəmə, Qəlbim büründü qəmə. Bir qəmim də Vətəndir, Ü rəyim də Vətəndir. Özünü Vətənə, doğulduğu yurda qurban verməyə hazır olan şair “Bir qəmimdə Vətəndir, Ü rəyimdə Vətəndir” - deməklə bütün varlığı ilə vətənə bağlı olduğunu bildirir. Ana təbiətin dilini bilmək, onu poeziyaya gətirmək şairdən ustalıq tələb edir. Təbiətin bütün sirlərinə bələd olan, onu poeziyaya çevirməyi bacaran Pirsultanlı “Yağış” şeirində deyir: 14 Hönkürə-hönkürə gələn buludlar, Elə bil ruhuma, canıma yağdı. Meh yağışa, yağış ruha qarışdı, İkisi bir yerdə qanıma yağdı. Sədnik müəllimin şeirlərində qəlb ina- mından, insana, gözəlliyə vurğunluqdan irəli gələn bir çox məqamlar vardır. Durna telli saza vur- ğunluğunu heç bir zaman gizlətmir, onu saz nəfəsli təbii boyalarla rəngləyir. Bu rənglərin çalarlarında sazın yaratdığı müqəddəs boyaları axtarır. “Saz nəfəsli şeirləri” ilə sazın simlərindən qopan ahı- naləni ürəyinin ah-naləsi ilə eyniləşdirməyə çalışır: Söylə tarixini, a telli sazım, Sən varsan Harutdan, Marutdan bəri. Sənin ilk səsini Musa eşitmiş, Gəlmisən Dəclədən, Fəratdan bəri. Həqiqətən də belədir. Sazla deyilən söz Dədə Qorquddan, Aşıq Abbas Tufarqanlıdan, Xəstə Qasımdan, Yunis İmrədən, Dədə Ələs- gərdən, Dədə Şəmşirdən yadigar qalaraq, tüğyan etməyi bacarır. “Aşıq” şeirində aşığa, onun sənətinə yüksək qiymət verir: Sazınla ucalır sözün şöhrəti, Şair yazır, aşıq verir zinəti 15 Qəlbində el ruhu, el məhəbbəti Hər sözü tarixdə yadigar, aşıq. Dağlar haqqında çox yazılıb, çox deyilib. Lakin dağlar qoynunda göz açan, ona məf- tunluğunu gizlədə bilməyən şair öz üslubuna uy- ğun şəkildə dağları, onun hər daşının vətənə keşik- çi olmasını poetik dillə tərənnüm edir. Sinəsi çalın-çarpaz olan dağlar Sədnik müəl- limin də sinəsini hər an yandırır, üzünü onun so- yuq daşına, yaşıl çəməninə, gülünə-çiçəyinə sürtə- rək uyumaq istəyir dağ qucağında. Can atır göylərə o məğrur başın, Ağrıdır, Şahdağdır, çoxdur qardaşın, Vətənə keşikçi sənin hər daşın, Bu xalqın əyilməz bir oğlusan, sən. Təbiəti sevən insanlar çoxdur. Şeir yazmaq istəyən hər bir kəs insan həyatının tərcumanı olan təbiətə üz tutur. Lakin təbiəti duymadan görməklə şair olmaq asan məsələ deyildir. Təbiəti şeir dili ilə vəsf etmək üçün gərək təbiətin dilini biləsən, onu sevəsən, oxşayasan. Qəlbin daim təbiətlə təmasda olmalı, onun sehri-məhəbbətini duymağı bacar- malısan ki, təbiət gözəlliklərini şeirə çevirməyi də bacarasan. Boynubükük olan bənövşə məsumluq tim- salı kimi şairlərin şeirlərində həmişə vəsf olunub. Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|