Roman, povestlər
Yüklə 3 Mb.
|
238 maddi ləzzətlərindən daha azmı zövq verir insana? Muxtar niyyətlərindən, həyata keçməmiş arzularından danışırdı — ayrı-ayrı səhnələr, parçalar, obraz — dağıntıları... —İçərişəhər haqqında film çəkmək istərdim, — deyirdi. — İçərişəhərin evləri yadınızdadır da... Bax, bütün hadisələr bu evlərdə, həyətlərdə, o dar küçələrdə gedərdi, finalda isə — finalını elə aydın görürəm ki, filmin, tez-tez yuxuma girirlər bu kadrlar — finalda İçərişəhər evlərinin damlarını göstərərdim və damlardan birinin üstünə zil qara paltarlı gənc, gözəl bir qız paltar sərərdi... İpin üstündə ağlar, mələfələr, balış üzləri asılıb. Hamısı da ağappaq, meh onları yellədir və qara paltarlı qız da bu ağ parçaların arasında görünüb itir, göy üzü açıqdır, uzaqda da gömgöy dəniz... bu bir növ rəqsdir-ağ parçaların, qara paltarlı qızın, küləyin rəqsi... Amma eyni zamanda kəndirdəki ağlar elə bil yelkəndir və bu evlər də yelkənli qayıqlardır, uzaqdakı mavi dənizin içində üzürlər... Başa düşürsüz, kameranı elə nöqtədə qoyardım ki, evlərin damı gəmi göyərtəsinə oxşardı və ağlar da yelkən kimi dənizin fonunda görünərdi-həm plastik obrazdır bu, həm də rəmzi... Biz çox vaxt yelkənləri döşəküzünə çeviririk, amma mən döşəküzülərini yelkənə çevirmək istəyirəm. Amma bu rəmzin başqa mənası da var. Damların üstündə yellənən ağlar həm də təslim bayraqlarıdır... İçərişəhərin köhnə evləri müasir buldozerlərə müqavimət göstərə bilmirlər, onlar dağılmağa, sökülməyə məhkumdurlar və təslim bayrağı kimi damların üstündə mələfələri, döşəküzlərini qaldırırlar... Kiminsə şeri vardı bu məzmunda... "Ağ döşəküzüləri nə görürlər yuxuda? Görürlər ki, uzaq cənub dənizlərində yelkənlərdir...", ya "uzaq cənub dənizlərinə kölgə düşür bu yelkənlərdən..." — xatirimdə deyil. Təhminə birdən Muxtarın uzun monoloqunu kəsdi: —Gəl sənin sağlığına içək, Muxtar, — dedi. — Zaura çox danışmışam sənin barəndə. Zaur da mənimçün əziz adamdır. Zaur: "Zaur da" — deyə ürəyində təkrar elədi.
239 —Odur ki, deyirəm, Zaurik, — "Zaurik"— Muxtarın sağlığına qaldıraq bu qədəhi. Muxtar əsl dostdur, elə dostdur ki, ən çətin dəqiqədə, ən pis vəziyyətində ondan kömək uma bilərsən və o da əlindən gələni əsirgəməz. Heç vaxt da boynuna minnət-zad qoymaz ki, bəs filan-peşməkan... ya görürsən bir təmənnası olsun... bir söz... —Bir söz, boşla bu söhbətləri, — deyə Muxtar onun sözünü kəsdi. — Lap bal-bəhməz oldu... Nə bilirsən təmənnasızam, ya yox, bəlkə ürəyimdə mənim də təmənnam var. Uzun sözün qısası — gəlin, elə-belə içək, vəssalam, sağ olun. Təhminə sərxoş inadıyla: —Yox, — dedi, — mən bir neçə kəlmə də demək istəyirəm, xahiş edirəm sözümü kəsməyəsən... Mən demək istəyirəm ki, dostlar da cürbəcür olur. Elə dostlar var ki, yaxşı günün dostudur, ancaq yaxşı günündə sənin böyründə hərlənir, — üç qara qəpikdir qiyməti belə dostun. Elə dost var ki, yaman günün dostudur, bax belə dostu adam gərək çox yüksək qiymətləndirsin. Amma əgər həmin bu yaman günün dostu, ancaq yaman gündə sənin imdadına çatırsa, amma yaxşı günündə səndən gen gəzirsə, bu da məncə birtərəfli dostluqdur e. Adamın ürəyi darıxar bu cür dostluqdan, sən otur gözlə ki, mənim pis günüm haçan gələcək, onda öz dostluğunu sübut elə... Yox, bu da yarımçıq dostluqdur bir növ. Amma bir başqa cür dostluq da var, məncə əsl dostluq da elə budur... Yaman günündə səni tək qoymaz belə dost, amma yaxşı günündə də yaxasın qırağa çəkməz. Sənin dərdivə də şərikdir, sevincinə də sevinir. Sənin sevincin onun sevincidir, onun sevinci sənin sevincindir, dayan görüm, tamam çaşdım ,ki... deyəsən, çox içmişəm... Nə isə... sənin sağlığına, Muxtar! İçdilər, sonra Muxtar durub harasa getdi və Təhminə: —Bilirsən necə insan adamdır, — dedi. — Sənətkarlığına da söz ola bilməz, — allah vergisidir də... Zaur düşündü ki, bu allah zalım mənə niyə bir şey verməyib görəsən.
240 —Zaurik, nədirsə, elə bil pərişan dəyirsən bu gün gözümə? Nə olub? Zaur:
—Qəribədir, — dedi, — mən fikir vermişəm ki, Muxtarın yanında sən mənə "Zaur" deyirsən. Muxtar olmayanda "Zaurik". Təhminə şaqqanaq çəkdi: —Ay allah, əcəb ağılsızsan, — dedi. —Biz hardan ağıllı olaq? Ağıllı allahdır, ofisiantlardır, bir də rejissorlar. —Lap zəhər tuluğusanmış ki sən, Zaur… Nədi, yəni məni qısqanırsan, kimə, Muxtara? Ay-hay! İstəyirsən, lap bax Muxtarın yanında səni qucaqlayıb öpüm, Zaurik, yox, lap elə "Zaurcığaz" deyim sənə, istəyirsən? Zaur: —İstəyirəm, — dedi. — Gəl bircə burdan çıxaq gedək. Muxtar: —Znakomtesğ, — dedi, onunla bir kişi və bir qadın da yanaşmışdı stola. Muxtar Zaur və Təhminəni rusca onlara təqdim elədi, sonra dedi ki, gələnlərin adı Saşa və Lenadır. Onu da əlavə elədi ki, əlbəttə, Lenanı və Saşanı təqdim eləməyə ehtiyac yoxdur, onları kim tanımır ki, — bu ər-arvad çox məşhur kino aktyorları idi. Muxtar Saşayla Lenanı da stollarının başına dəvət elədi. Ər-arvad ikisi də artıq möhkəm dəm idilər və Saşa oturarkən az qaldı stuldan yıxılsın. —Pardon, — dedi, — oçenğ rad... Sonra — Madam, — deyə Təhminəyə müraciət elədi, — vı ne vozrajaete esli ə sədu rədom s vami? Təhminə etiraz eləmədi və Saşa ondan soruşdu ki, siz də aktrisasınızmı? Təhminə dedi ki, xeyr, mən televiziya diktoruyam. Lena: —Ax da, ə je videla vas po televizoru, — dedi, — pozavçera gto bılo. Yüklə 3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|