127
Teatr.Kino
75
illiyi
Həsən Əbluc
1942-1994
APREL
Həsən Abbasqulu oğlu Əbluc
1942-ci il aprel ayının 22-də Təbriz
şəhərində anadan olmuşdur. Cənubi
Azərbaycanda demokratik hərəkat sü-
quta uğrayandan sonra ailəsi Bakıya
köçmüşdür. Həsən Əbluc hələ uşaq
vaxtlarından aktyorluğa böyük həvəs
göstərmişdir. Hələ 5-6-cı sinifdə
oхuyarkən Gənc Tamaşaçılar Teatrı-
nın müqtədir aktyorlarından olan Sü-
leyman Ələsgərovun rəhbərlik etdiyi
pionerlər sarayında keçirilən dərnəyin
üzvü olmuşdur.
Orta məktəbi bitirdikdən sonra,
Azərbaycan Dövlət Politexnik İns-
titutuna (indiki Texniki Universi-
tet) daxil olmuşdur. Birinci kursdan
sonra sənədlərini M.Əliyev adına
Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun
aktyorluq fakültəsinə vermişdir. Elə
həmin il Azərbaycan Dövlət Dram Te-
atrında rumın yazıçı Sebastyanın “Ad-
sız ulduz” tamaşasına quruluş vermiş-
dir.
H.Əbluc Tofiq Kazımov kimi is-
tedadlı rejissorun Azərbaycan Dövlət
Akademik Milli Dram Teatrında ha-
zırladığı tamaşalarda ikinci rejissor
işləmiş və həm də onun kursunda
təhsilini davam etdirmişdir. 3-cü kurs-
da oxuyanda Akademik Dram Teatrına
işə dəvət olunmuşdur. Ona səhnə danı-
şığından Müxlis Cənizadə dərs demiş,
Həsənin gözəl danışığına, sənətinə,
diksiyasına, savadına görə onu özünə
assistent götürmüşdür.
Həsən Əbluc 30 il Azərbaycan
Dövlət İncəsənət Universitetində bir
pedaqoq kimi gənclərə sənətin sirlərini
öyrətmişdir.
Vaxtilə Moskvada Ümumittifaq
Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutun-
da Azərbaycan qrupu yaradılmışdı.
Məşhur aktyor, rejissor Yevgeni Mot-
feyev həmin qrupun rəhbəri idi. Ayda
bir həftə səhnə danışığından dərs
demək üçün Həsən Əblucu Moskvaya
dəvət edirdilər.
Həsən Əbluc gözəl, ecazkar,
cəlbedici, inandırıcı səsi ilə qəlbi sözə
bağlı olanların sevimlisinə çevrilmiş-
di. O, radio tamaşalarında da saysız-
hesabsız baş rollar yaratmışdır. Dubl-
yaj filmlərində bütün rejissorlar baş
rolları səsləndirməyi H.Əbluca həvalə
edirdilər. Çünki o, dublyajda da öz
möhürünü vurmuşdu.
Həm müəllim, həm rejissor, həm də
aktyor olan Həsən Əbluc, eyni zaman-
da biri-birindən maraqlı hekayələr,
dram əsərləri yazmışdır.
Həsən Əbluc 1994-cü il mart ayı-
nın 13-də vəfat etmişdir.
O, cəmi 52 il yaşadı. Bu işıqlı dün-
yadan ömrünün kamilliyə yenicə çat-
dığı bir vaxtda ayrılan Həsən Əbluc
yaddaşlarda da öz kamil və ləngərli
səsi ilə elə bu yaşda qaldı. Onu səsinin
yaşı ilə ömrünün yaşı bəlkə də üst-üstə
düşür. Azı ona görə ki, belə qiraət us-
tasının səsi heç vaxt qocala, titrəyə, öz
təravətini itirə bilməzdi...
Sənətkarın qardaşı kinorejissor
Ənvər Əbluc оnun haqqında “Həsən
Əbluc” filmini lentə almışdır. Bu
Həsən Əbluca bir qardaş sevgisi ilə ya-
naşı, həm də bir tamaşaçı aşiqliyindən
irəli gəlmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Kazımzadə, A. Həsən
Əbluc //Kazımzadə A.
Bizim “Azərbaycanfilm”.
1923-2003-cü illər
/Azərbaycan Resp.
Mədəniyyət Nazir-
liyi, C.Cabbarlı ad.
“Azərbaycanfilm” kinostu-
diyası.- Bakı, 2004.- S.52.
Abbaslı, T. Həsən Əbluc
qiraətləri: Süsən sünbül
əsimli, şeyda bülbül sədalı,
şəbi-hicran ağrılı, dili-
vüsal çağrılı... /T.Abbaslı
//Mədəniyyət.-2015.- 13
mart.- S. 11.
Əhmədalılar, T. İfa
poeziyası...: Səhnələrin
ali səs, hərəki-feli nəfəs
dramaturgiyası idi - Həsən
Əbluc... /T.Əhmədalılar
//Mədəniyyət.-2014.- 23
aprel.- S. 12.
İ n t e r n e t d ə
http://www.anl.az/down/
meqale/medeniyyet/2015/
mart/426160.htm
http://www.anl.az/down/
meqale/medeniyyet/2014/
aprel/365618.htm
http://azertag.az/xeber/
banzarsiz_sasin_isiginda_
aprelin_22_si_hasan_ab-
lucun_dogum_gunudur-
475824
http://baki-baku.az/
22
Aktyor
128
Teatr.Kino
115
illiyi
İsmаyıl Оsmаnlı
1902-1978
APREL
İsmayıl Osman oğlu Osmanlı 1902-ci
il aprel ayının 24-də qədim Nuxada (in-
diki Şəki), kasıb bir ailədə dünyaya göz
açmışdır. On bir yaşında olarkən atası
vəfat etmiş, bu səbəbdən mükəmməl
təhsil ala bilməyən İsmayıl Şəki İpək
Fabrikində, dabbaqxanada işləmişdir.
Təbiətən çox şux görünən və məşhur
Şəki lətifələri söyləməyi xoşlayan İs-
mayıl özünü daim səhnədə, tamaşaçılar
qarşısında təsəvvür edirdi.
1920-ci ildə o, Şəkidəki fəhlə-kəndli
klubunda fəaliyyət göstərən, həvəskar
aktyorları bir məram ətrafına toplayan
dram dərnəyinə üzv yazılmış, lakin iki
ildən sonra Gəncəyə köçdüklərindən
altı il buradakı həvəskarlar teatrında
çalışmışdır. 1928-ci ildə Tiflis Dövlət
Azərbaycan Dram Teatrına dəvət al-
ması da məhz Gəncədə tanınması ilə
əlaqədar olmuşdur. Həvəskar aktyorun
Tiflis həyatı çox çəkməmişdir. Bakıda
fəaliyyət göstərən Milli Dram Teatrının
truppasına qəbul olan İsmayıl Osmanlı
ömrünün və fəaliyyətinin sonuna kimi
bu sənət məbədində çalışmışdır.
İsmayıl Osmanlı dram və faciə jan-
rında xarakterik obrazların, dramatik
pyeslərdə yumorlu surətlərin, həm də
komediyalarda məsxərəli və satirik rol-
ların ifaçısı olmuşdur. Onun yaratdığı
Keçəl Aslan, Fon Hols, Şaliko (“Xan-
lar”, “İnsan” və “Vaqif”, Səməd Vur-
ğun), Əmrah (“Pəri cadu”, Əbdürrəhim
bəy Haqverdiyev), Şeyx Hadi, Vali,
Şakro (“Şeyx Sənan”, “Səyavuş” və
“Knyaz”, Hüseyn Cavid), Munis, Kərim
Rəhimli (“Nizami” və “Alov”, Mehdi
Hüseyn), Əliş (“Qatır Məmməd”, Zey-
nal Xəlil), Kefli Bəşir (“Bahar suları”,
İlyas Əfəndiyev), Cəbi (“Hacı Qəmbər,
Nəcəf bəy Vəzirov), Səfər bəy (“Hacı
Qara”, Mirzə Fətəli Axundzadə), Əşrəf
(“Türkiyədə”, Nazim Hikmət) və onlar-
la yaddaqalan obrazı misal göstərmək
olar.
İsmayıl Osmanlı kino sahəsində də
uğurlara imza atmış, “Azərbaycanfilm”in
istehsal etdiyi “Kəndlilər” (Daxili işlər
naziri), “Bir məhəlləli iki oğlan” (Mah-
mud), “O olmasın, bu olsun” (Rza bəy),
“Əsl dost” (Usta Şirəli), “Yenilməz
batalyon” (Yusif), “Mən ki, gözəl de-
yildim” (Poçt müdiri), “26-lar” (Şah-
bazov), “Ulduzlar sonmür” (Hacı Zey-
nalabdin Tağıyev), “Nəsimi” (Nəimi),
“Yeddi oğul istərəm” (Kələntər) və sair
filmlərdə unudulmaz obrazlar yaratmış-
dır.
İstedadlı və görkəmi aktyorun yara-
dıcılığı və fəaliyyəti dövlət tərəfindən
yüksək qiymətləndirilmiş, 1940-cı ildə
Azərbaycan SSR-in “Əməkdar artist”,
1949-cu ildə “Xalq artisti” fəxri adla-
rına, 1974-cü ildə isə SSRİ-nin “Xalq
artisti” fəxri adına layiq görülmüşdür.
“Şərəf Nişanı” və “Qırmızı Əmək Bay-
rağı” ordenləri ilə təltif edilmişdir.
İsmayıl Osmanlı 1978-ci il iyun ayı-
nın 22-də vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda
dəfn edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Abbaslı, T. Böyük,
rəngarəng aktlar aktyoru:
Oynanılası nə “növ”
rol qalıb ki, İsmayıl
Osmanlı onu oynama-
mış olsun... /T.Abbaslı
//Mədəniyyət.-2012.- 25
aprel. - S.12.
Abdin, T. Siz Osmanlıya
məktub yazmısınızmı?:
İsmayıl Osmanlı kimdir
/T.Abdin //Ədalət.- 2009.-
9 may.- S. 15.
Aytək. Hamam hamam
içində...: 107 yaşlı
İsmayıl Osmanlı /Aytək
//Mədəniyyət.-2009.-24
aprel.-S. 10.
Məhərrəmova, T. Dərin
xarakterlər ustası: SSRİ
Xalq artisti İsmayıl
Osmanlının həyat və
yaradıcılığı haqqında
/Təranə Məhərrəmova
//Kaspi.-2010. 24-26
aprel.- S.15.
Nərimanoğlu, M.
Kələntər dayının
obrazlar qalereyası:
İsmayıl Osmanlı - 110
/Məhəmməd Nərimanoğlu
//Azərbaycan.-2012.- 24
aprel.- S.11.
24
Aktyor