Maddə 50. Gəmi kapitanının dənizdə fəlakətə uğrayan hər hansı bir şəxsə yardım
göstərmək vəzifəsi
50.1. Gəmi kapitanı öz gəmisinə və onda olan şəxslər üçün
ciddi təhlükə yaratmamaq
şərti ilə dənizdə fəlakətə uğrayan hər hansı bir şəxsə yardım göstərməyə borcludur.
50.2. Bu Məcəllənin 50.1-ci maddəsində göstərilən vəzifəsinin pozulmasına görə gəmi
kapitanı Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyinə müvafiq olaraq
məsuliyyət daşıyır.
Maddə 51. Gəmilərin toqquşmasından sonra gəmi kapitanının yardım göstərmək
vəzifəsi
51.1. Gəmilər toqquşduqda, toqquşan gəmilərin kapitanlarının hər biri, əgər bu onun
sərnişinlərinə, gəmi heyəti üzvlərinə və gəmisinə ciddi təhlükə yaratmırsa, toqquşmadan
dərhal sonra digər gəmiyə, onun sərnişinlərinə və gəmi heyəti üzvlərinə yardım
göstərməyə borcludur.
51.2. Gəmi kapitanları, əgər bu mümkündürsə, öz gəmilərinin adlarını,
qeydiyyata
alındıqları limanların, habelə səfərə çıxdıqları və təyinat limanlarının və ya daxil
olacaqları yaxın limanların adını bir birlərinə xəbər verməyə borcludurlar.
51.3. Gəmi kapitanı tərəfindən bu Məcəllənin 51.1. və 51.2-ci maddələrində göstərilən
vəzifələrin pozulmasına görə gəmi sahibi məsuliyyət daşımır.
Maddə 52. Gəmi kapitanının təcili tibbi yardım göstərmək vəzifəsi
52.1. Gəminin dənizdə olma müddətində gəmidə olan şəxsin göstərilməsi mümkün
olmayan təcili tibbi yardıma ehtiyacı varsa, gəmi kapitanı gəmi sahibinə xəbər verməklə
yaxındakı limana daxil olmağa və ya həmin şəxsi yaxındakı limana çatdırmaq üçün
tədbirlər görməyə borcludur.
52.2. Gəmi xarici limana daxil olduqda və ya həmin şəxs xarici limana çatdırıldıqda gəmi
kapitanı Azərbaycan Respublikasının səfirliyini və ya konsulluq idarəsini bu barədə
məlumatlandırmalıdır.
Maddə 53. Hərbi əməliyyat halında və hərbi təhlükə olan digər hallarda gəmi
kapitanının vəzifəsi
Gəminin səfərə çıxma və ya təyinat limanlarının yerləşdikləri rayonda, gəminin keçəcəyi
rayonda hərbi əməliyyatlar aparıldıqda, habelə hərbi təhlükə olan digər hallarda gəmi
kapitanı gəminin, gəmidə olan insanların, sənədlərin, yüklərin və digər əmlakın məhv
olunmasının, zədələnməsinin və zəbt olunmasının qarşısını almaq üçün bütün tədbirləri
görməyə borcludur.
Maddə 54. Gəmi heyətinin gəmini tərk etməsi
54.1. Gəmi kapitanının fikrincə gəmi məhv olmaq qarşısındadırsa, gəmi kapitanı
sərnişinlərin xilas edilməsi üçün bütün tədbirləri gördükdən sonra gəmi heyətinin
üzvlərinə gəmini tərk etməyə icazə verir.
54.2. Gəmi kapitanı gəmi, radio və maşın jurnallarının, habelə səfərə aid
olan xəritələrin,
naviqasiya cihazları lentlərinin, sənədlərin və qiymətli əşyaların xilası üçün bütün
mümkün tədbirləri gördükdən sonra, gəmini sonuncu olaraq tərk edir.
54.3. Gəmi məhv olduqda, gəmi heyətinin hansı dövlətin ərazisinə çatdırılmasından asılı
olmayaraq, gəmi kapitanı gəmi heyətinə münasibətdə hüquqlarını saxlayır və öz
vəzifələrini icra edir.
Maddə 55. Gəmidə nizam-intizamın saxlanılması
Gəmidə nizam-intizamın təmin olunması Azərbaycan Respublikasının nəqliyyat
donanması gəmilərində xidmət Nizamnaməsi və Azərbaycan Respublikasının nəqliyyat
donanması işçilərinin intizam Nizamnaməsinə uyğun olaraq həyata keçirilir.
Maddə 56. Gəmi kapitanı təhqiqat orqanı kimi
Səfərə çıxmış
gəmidə
Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində
nəzərdə
tutulmuş cinayətin əlamətləri aşkar edildikdə, gəmi kapitanı Azərbaycan Respublikasının
cinayət-prosessual qanunvericiliyinə uyğun olaraq, təhqiqat orqanının funksiyalarını
yerinə yetirir.
Maddə 57. Vəsiyyətnamə tərtib edildikdə, gəmidə uşaq doğulduqda və gəmidə ölüm
baş verdikdə gəmi kapitanının vəzifələri
57.1. Gəmi kapitanı səfər zamanı gəmidə olan şəxsin vəsiyyətnaməsini təsdiq edə bilər.
Gəmi kapitanının təsdiq etdiyi vəsiyyatnamə notariat qaydasında təsdiq edilən sənədlərə
bərabər tutulur.
57.2. Gəmi kapitanı gəmidə hər bir doğum və ya ölüm halı barəsində gəmi jurnalında
müvafiq qeyd aparmalıdır.
57.3. Gəmi kapitanı vəfat etmiş şəxsin ölümü barəsində onun yaxın qohumlarından birini
və ya həyat yoldaşını məlumatlandırmağa və onun cənazəsini vətəninə göndərmək üçün
tədbirlər görməyə borcludur.
Müstəsna hallarda, əgər gəminin uzun müddət açıq dənizdə
olması zəruridirsə və vəfat etmiş şəxsin cənazəsini saxlamaq mümkün deyilsə, gəmi
kapitanının, gəmi jurnalında müvafiq qeyd apararaq, cənazəni dəniz adətlərinə uyğun
olaraq dənizə tapşırmaq hüququ vardır.
57.4. Gəmi kapitanı vəfat etmiş şəxsin gəmidə olan əmlakının siyahısının tərtib
edilməsini və saxlanmasını təmin edir.
Maddə 58. Gəmi kapitanı gəmi sahibinin və ya yük sahibinin nümayəndəsi kimi
Gəmi kapitanı gəmi sahibinin və ya yük sahibinin digər nümayəndələri olmadığı halda
gəminin, yükün və ya icra edilən səfərin ehtiyacları üçün zəruri olan əqdlərə,
habelə ona
tapşırılmış əmlaka dair iddialara münasibətdə gəmi sahibinin və ya yük sahibinin
nümayəndəsi hesab edilir.
Maddə 59. Səfəri davam etdirmək üçün təcili maddi tələbat
59.1. Səfəri davam etdirmək, xüsusilə gəminin təmiri və ya gəmi heyətinin saxlanılması,
səfər zamanı təcili maddi tələbat yarandıqda və gəmi sahibindən sərəncam almaq üçün
imkan və ya vaxt olmadıqda, gəmi kapitanının səfəri davam etdirmək üçün ona
tapşırılmış zəruri olmayan əmlakın bir hissəsini satmaq hüququ vardır.
59.2. Səfəri davam etdirmək üçün vəsaitin əldə edilməsinin gəmi sahibi və yük sahibi
üçün ən az zərər verən üsulu seçmək gəmi kapitanının borcudur.
59.3. Yükün satılması ilə əlaqədar zərərə ümumi qəza əlamətlərinin şamil edildiyi və ya
yükün satılması yalnız yükün mənafeyi naminə həyata keçirildiyi
hallar istisna olmaqla,
gəmi sahibi satılmış yükün dəyərini onun sahibinə ödəyir.
Maddə 60. Gəmi kapitanının vəzifələrinin gəmi kapitanının böyük köməkçisinə
həvalə edilməsi
Gəmi kapitanının ölümü, xəstəliyi halında və ya xidməti vəzifələrini yerinə yetirməyə
mane olan digər səbəb olduqda, gəmi sahibinin sərəncamı alınana qədər gəmi kapitanının
vəzifələri gəmi kapitanının böyük köməkçisinə həvalə edilir.
V fəsil. Dövlət bayraq və liman nəzarəti
(
7
)
Maddə 61. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və dəniz limanı kapitanı
61.1. Dəniz limanında dəniz üzgüçülüyü təhlükəsizliyini və nizam-intizamı təmin etmək
funksiyalarını
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı vədəniz limanı kapitanı həyata keçirir.
61.2. Dəniz limanı kapitanı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təyin edilir və
bilavasitə ona tabedir. Dəniz limanı kapitanının fəaliyyəti müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının təsdiq etdiyi «Dəniz limanı kapitanı haqqında Əsasnamə» ilə tənzimlənir.
61.3. Dəniz limanı kapitanı bilavasitə
müvafiq icra hakimiyyəti orqanına
tabedir.
61.4. Azərbaycan Respublikasının ərazisində dövlət bayraq və liman nəzarətinin və dəniz
üzgüçülüyü qaydalarına nəzarəti müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həyata keçirir. (
1
,
7
)
Maddə 62. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və dəniz limanı kapitanının
funksiyaları
62.1. Dəniz üzgüçülüyü təhlükəsizliyinin və dəniz limanında nizam-intizamın təmin
edilməsi sahəsində müvafiq icra hakimiyyəti orqanının funksiyaları:
62.1.1. ticarət gəmiçiliyi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə
və Azərbaycan Respublikasının ticarət gəmiçiliyinə aid olan beynəlxalq
müqavilələrinə əməl edilməsinə nəzarət;
62.1.2. gəmiləri gəmi reyestrlərində qeydiyyata almaq və müvafiq gəmi
sənədlərini vermək;
62.1.3. gəmilərə və inşa edilməkdə olan gəmilərə mülkiyyət hüququnu, gəminin və
ya inşa edilməkdə olan gəminin və onlara olan hüquqların ipotekasını qeydiyyata
almaq və müvafiq sənədlər vermək;
