Akademikin Son eseri
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
edəcək bir şey duymamışdı. Yeni tanışlıq saf niyyətlidirsə, səni zənginləşdirir. Muradın yar-yaraşığı öz yerində, həm də ciddi oğlana oxşayır. Daha mühüm olan onun ailəsinin, özünün taleyidir. Bakıda təkdir, darıxır, qayğıya, ünsiyyətə ehtiyacı var. Ancaq şəhər doludur kənardan gəlmiş, ehtiyac içində yaşayan belə yalqız gənclərlə. Muradı onlardan ayıran nədir görəsən? Bəlkə həyatın sərt üzünü görməsi, bəlkə elm yolunu tutması? Cavab verə bilmir. Ən qəribəsi onun üzündə babasını xatırladan cizgilərin olmasıydı. Ətrafında fırlanan və çoxu əziyyət görməmiş, kişilik məktəbi keçməmiş pərəstişkarları ilə Murad arasındakı fərqi hiss edir və bu fərq görüşdən-görüşə böyüyür. Ancaq günün birində Muradı həmişəki yerində görmədi. İşi ola bilər, gecikə bilər düşüncəsi ilə xiyabanda bir-iki dəfə o yan, bu yana getdi və oğlanın gəlmədiyindən sıxıldığını hiss elədi. Onun gülə-gülə yaxınlaşmasına, elə ilk sözlərindən onu Bakı həyatından uzaq, fərqli bir dünyaya aparmasına öyrəşmişdi və o söhbətlər üçün darıxmağa başlamışdı. Buna baxmayaraq, özünü o yerə qoymadan “gəlməyib, deməli, vacib bir işi var” – deyə həmişə oturduqları oturacaqda əyləşdi. Yalnız yüngül əsintinin bağın xiyabanları boyu süpürüb apardığı saralmış çinar yarpaqları diqqətini çəkəndə yadına düşdü ki, burda Muradla ilk görüşündən xeyli vaxt keçmişdir. Yaşlı bir qadın çinarların arasında, bağın sıx yerində otlardan tə- mizlənmiş balaca meydançaya yaxınlaşdı, torbada gətirdiyi dəni və çörək qırıntısını ovuc-ovuc səpib uzaqlaşdı. Bayaqdan bağın üstündə dövrə vuran göyərçinlər sanki çoxdan bəri bu xeyirxahlarını gözləyirmişlər, budaqların arasından süzüb dəstəylə bu balaca meydançaya endilər. Qızarmış ələ bənzəyən çinar yarpaqları quş qanadlarının hənirinə bənd imiş və göyərçinlərin dalınca uçub onların üstünə tökülüşürdü. Göyərçinlər çörək qırıntılarını dənləyə-dənləyə tez-tez uçub yerlərini dəyişir, qanadlarıyla meydançaya tökülən yarpaqları havaya qaldırır və öz süfrələrinin xəzanla örtülməsinə imkan vermirdilər. Ayseli heyrət götürmüşdü: “Nə gözəl mənzərədir, ilahi! Niyə indiyədək heç fikir verməmişəm?” Yeyib doyandan sonra cüt-cüt meydançadan uzaqlaşan göyərçinlər ürəyində qəribə bir qibtə doğurdu. “Allahın quşu da yalqız qalmaq istəmir...” Maraqlıdır ki, ətrafdakı oturacaqlarda dincəlib fikrə gedənlər də bu gün tək-tək adamlardı. Ayağa qalxdı, sanki külək də göyərçin qanadları ilə güclənmişdi və indi ara yollara tökülən yarpaqları qabağında süpürə-süpürə ağacların altındakı çəmənliyi örtürdü. Yarpaqlar da bir ilişik yeri tapmayana qədər dayana bilmirdi. Nədənsə, rüzgarın qovaladığı bu yarpaqlarla Murad arasında bir bənzəyiş gördü, gözü doldu və bağdan çıxıb maşına doğru addımladı. Murad sonrakı iki gündə də gəlmədi. Növbəti gün yenə onu görməyəndə, “Bəlkə xəstədir, başına bir iş gəlib” – deyərək bağda gözləmədi. Mərmər sütunların arasından keçib Muradın institutuna qalxdı və dəhlizdə qarşısına çıxan ilk qadından soruşaraq onun otağını tapdı. Günün ikinci yarısında elmi işçilər ya kitabxanaya enir, ya dağılışıb gedirlər. Yarı açıq qapıdan Muradı gördü. Özünü unutmuş vəziyyətdə pəncərədən çölə baxırdı. Otaqda başqa kimsə yox idi. – Aysel? Bu səsdən onu gözləmədiyini ayırd etmək çətin deyildi. Aysel: – Mən də elə bilirəm sənin ciddi işin var, çıxa bilmirsən. Murad ona yer göstərdi: – Otur. Balaca otaqda dörd masa vardı. Muradla üz-üzə oturdu: – Nə olub? Başın nəyə qarışıb? Murad nə deyəcəyini bilmirdi. Nəhəng binanın yeddinci mərtəbəsində, səssizliklə dolu otaqların birində üz-üzə oturduğu anlarda Ayseli dərindən sevdiyini anladı. Bu üç günü aşağı enməmək üçün çox bəhanələr uydurmuşdu. Hətta liftlə birinci qata enib, sonra yenidən otağına qayıtmışdı. Çinarların küləkdə yellənən yuxarı budaqlarına baxanda onu ağlamaq tutmuşdu. Özünü lənətləmişdi. 30-cu illərin qəzetlərindəki yazıları qurdalamaq onun nəyinə lazımmış axı? O yazıların imzalarını niyə gözdən keçirmişdi? İndiyədək yüzlərlə adam oxuyub, nə dəyişilib? Dövlətin xüsusi qayğıyla qoruduğu tanınmış ziyalıların şöhrətindən, hörmətindən nə əskilib? Guya sən hamıdan ağıllısan? Həm də bunun Ayselə nə dəxli? Onunla açıq danışa bilərsən. İntəhası Ayselin ağlına bələddi, bilirdi ki, söhbət açılsa, qız bu məsələlərə elə yöndən yanaşacaq ki, Muradın fikirləri alt-üst olacaq. Bu söhbətə hazır deyildi. Oxuduğu bir-iki yazıya əsasən hökm çıxarmaq istəmirdi. O dövrü diqqətlə öyrənəcək və bütün öyrəndiklərini Aysellə bölüşəcəkdi. Bəlkə onda hər şey başqa cür görünəcəkdi. – Arxivlərdə ilişib qalmışdım. – Bu gün arxivdə deyilsən! Boş-bekar oturmusan burada. Murad gözlərini ondan qaçırmadı və Aysel onun gözlərindəki maneəni gördü. Anladı ki, Murad nə mübahisəyə, nə də xoş danışığa hazırdır. Eləcə susub durmalıdır. Özünün belə halları az olmamışdı. Qalxdı: – Görürəm, cavab verməyə həvəsin yoxdur, amma danışmalıyıq. Məni üç gün gözlətmisən, bunun cavabını verməlisən, yoxsa yox? Sabah iş günü deyil, saat 11- də gəl muzeyin yanına, sahilə çıxıb söhbət edərik... Murad sorğu-sualın bitdiyinə sevindi. Sabaha fikirlərini toparlayar. Və ertəsi gün görüşdülər. Lakin sahilə getmədilər. Ayselin üzündə dünənki pərtlikdən əsər-əlamət qalmamışdı: – Anama səninlə görüşüb danışmaq istədiyimi dedim. “Rahat söhbət etmək istəyirsinizsə, yerini deyim sizə! Bağa getməyə hazırlaşırıq, özümüzük, Murad da gedər bizimlə”. – dedi. – Gedirsən? “Yox!” deməyə yer qalmamışdı. *** Ancaq bağ onun tərəddüdlərini azaltmadı. Səhər xanım doğrudan da səmimi insandı. Arı bala yığışan kimi yığışan insanların çoxu atasının vəfatından sonra dağılıb getmişdi. Öz mühitindən olmayan sakit, ilin yarısını ekspedisiyada olan bir geoloqla ailə qurmuşdu. Əri dağda sürüşüb qəzaya düşəndən sonra iki qızıyla qalmışdı. Səhər xanım Muradı bağa onlardan öncə gəlmiş böyük qızı və yeznəsi ilə tanış etdi. – Danışmışdım sizə, Muraddır. Qazaxıstanda yaşayırlar. İndi Bakıda aspiranturada oxuyur. Yeznə az danışan, ancaq mehriban adamdı. Və elə tanış olandan Murada ürəyi qızdı və onu da qoşdu kabab bişirmə işinə. Aysel altdan-altdan göz qoyur, “işlə-işlə” deyə ona sataşır və bir yerdə olmalarından duyduğu sevinci gizlətmirdi. Ancaq Murad hələ də özünə gələ bilməmişdi. Qum üstündə 10-15 üzüm kolu və bir-iki əncir ağacı olan Abşeron bağlarından birinə gedəcəklərini düşünmüşdü. Ancaq Səhər xanımın bağı İnqilabdan əvvəl Bakı milyonerinin mülkü olmuş, sonra kommunist liderlərinin birinin əlinə keçmiş, onun güllələnməsindən sonra məşhur alimə verilmiş bir imarətdi. İri ağaclar buranı bağdan çox bir meşə parçasına bənzədirdi. Səhər xanım bağın tarixçəsindən danışanda Muradın canından üşütmə keçdi: “Başqasının min həvəslə tikdiyi bir evdə necə rahat yaşamaq olar?” Sonra öz sadəlövhlüyünə güldü. Böyük şəhərlərdə kim öz əliylə tikdiyi evdə yaşayır ki? Dövlət təklif edəndən sonra niyə götürməməli idi? Qazaxıstanda öz kəndlərinin necə qurulduğu haqda böyüklərin danışıqlarını xatırladı. Qamış və çiy kərpicdən tikilən balaca çovusdanlar... nəmli, soyuq daxmalar... “Bizi burdan qoparıb atır, sonra varlığımızı da unudurlar...” Yeməkdən sonra Aysel “gəl, bağımızı göstərim” dedi. Anasıyla bacısının başı qarışıq olduğunu görüb Muradın qoluna girdi: “Bax, bu tut ağacını babam öz əliylə əkib”. Ağac qol-budaq atıb bağın bir tərəfini qanadının altına almışdı. Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|