Azer-dili 4s Derslik 2017 Layout 1
Bə mənim əlimdə papka yox idi? – Yox. Azacıq fikrə getdi: – Yəqin, maşında qoymuşam. – Bə
Yüklə 45,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÜMUMİLƏŞDİRİCİ DƏRS 1.
- SÖZLÜK baməzə – шутник itburnu – шиповник yemişan – боярышник qantəpər – головчатка sarıçiçək – тысячелистник SÖZLÜK
- SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil 7.
- SÖZLÜK qalxan – щит xeyirdua vermək – благословить beli bükülmək – постареть aslan kimi – сильный как лев SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil
- SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil
– Bə mənim əlimdə papka yox idi? – Yox. Azacıq fikrə getdi: – Yəqin, maşında qoymuşam. – Bə indi neyləyəcəksən? – Heç nə. Beynimi qurdalayıb təzədən* yazacam. 11. Çoxbilmişin danışdığı lətifəni səhnələşdirin. Şair və yazıçının danışığında onların Qazax rayonundan olduğunu göstərən xüsusiyyətlərə fikir verin. ÜMUMİLƏŞDİRİCİ DƏRS 1. Şair Məmməd İsmayılın “Vətən” şeirindən verilmiş bəndi oxuyun və əzbərləyin. Şeirdən çı xardığınız nəticəni söyləyin. 2. “Vətəni sevmək üçün nə lazımdır?” sualı ətrafında müzakirəyə qoşulun. 3. “Dostdüşmən” sözləri barədə cavablardan biri doğrudur. a) yaxınmənalı sözlərdir b) əksmənalı sözlərdir c) çoxmənalı sözlərdir 4. 20 Yanvar hadisələri ilə bağlı araşdırma aparın və məlumat toplayın. Topladığınız məlumat lar əsasında “Şəhidlər ölmür” başlıqlı mətn tərtib edin. 5. Atalar sözünü oxuyun. Bülbülün söz lə rin dən çıxardığınız nəticə əsasında danışın. Bülbülü saldılar qızıl qəfəsə, dedi: “Ay vətən, ay vətən!”, Buraxdılar, qondu tikan koluna, dedi: “Can vətən, can vətən!” 6. Çoxbilmiş Hüseyn Ariflə bağlı danışdığı lə ti fədə dörd sözün üzərində ulduz işarəsi qoyub. Ya man Çoxbilmişdi ha! Görəsən, yenə də nəyi ay dınlaşdırmanızı istəyir? Diqqətli olsanız, Çoxbil mi şə uduzmazsınız, o hələ sizi yaxşı tanımır!!! 39 Dostu bu dünyada seçib taparlar, Dostdüşmən seçilər, Vətən seçilməz. Qayanı yonarlar, dağı çaparlar, Dağqaya kiçilər, Vətən kiçilməz!. seçmək – выбирать qaya – скала yonmaq– гранить çapmaq– рубить SÖZLÜK baməzə – шутник itburnu – шиповник yemişan – боярышник qantəpər – головчатка sarıçiçək – тысячелистник SÖZLÜK mafraqlaşmaq – слабеть fikrə getmək – задуматься dərdinin əlacı – исцеление başına fırlanmaq – обхаживать təbiət vurğunu – влюбленный в природу beynini qurdalamaq– рыться в памяти SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil 7. Deyə bilərsinizmi, Vətənə niyə çox zaman “ANA VƏTƏN” deyirlər? Fikirlərinizi əsaslandırmağa çalışın. 8*. Göy zolaqların yerinə uyğun gələn sözləri artırıb aşağıdakı mətni oxuyun. Mətndən nə nəticə çıxardınız? İfadə yazmağa hazırlaşın. ANANIN SƏSİ Ana Cavanşiri çağırtdırdı. El başçılarının yanında dedi: – Atan qocalmış , mənim də belim bükülmüşdür. Sən bu gündən qalxan və qılınc götür. Budur, minlərlə igid vətən uğrunda döyüşə gedir. Sən də onlara qoşul, hökmdar oğlu olduğunu unut. Bircə şeyi yadında saxla. Vətən fəlakət qarşısındadır, onu xilas etmək lazımdır. Düşmənin üstünə bir əsgər kimi get, qalib bir aslan kimi qayıt... Anan xoşbəxt görmək istəyir. qar şı sından qaçsan, bu yurda dönmə. O zaman mən sənə halal etmərəm. Sən arxadan yaralansan , Azərbaycan qızlarına sənin yaranı sarımağı məsləhət görmərəm. Düşməni yurdumuzdan qov mamış geri dönmə. Cavanşir vüqarla başını qaldırdı və yaxına gəlib ananın titrək, zərif öpdü: – Arxayın ol, ana, mən vətən oğluyam! – Cavanşir bizim sərkərdəmizdir!.. – Cavanşirə uğurlar olsun! – deyə el başçılarının əzəmətli səsi gurladı... – Sizə uğurlar olsun! – deyə ana zərif əllərini qaldırıb onlara xeyirdua verdi. Yusif Şirvan 9. Şeiri oxuyun. Əsgərin fikirləri ilə razısınızmı? ƏSGƏRƏM Oqtay Rza 40 Adımın mənasını Öyrədib nənəm mənə; Ömür boyu borcluyam Ana yurda, Vətənə. Xalam hərdən deyir ki, Sən balaca qoçaqsan; Böyüyəndə tanınmış General olacaqsan. Babamdan eşitmişəm: İgidlər alqışlanır; Generallığın yolu Əsgərlikdən başlanır. fəlakət – беда qalib – победитель hökmdar – правитель vüqarla – гордо titrək – дрожащий sərkərdə – полководец gurlamaq – греметь əzəmətli – величественный yaralanmaq – получить ранение SÖZLÜK qalxan – щит xeyirdua vermək – благословить beli bükülmək – постареть aslan kimi – сильный как лев SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil Sevimli dostlar! VƏTƏN – bizik, bizim varlığımızdır, mənəvi dəyərlərimizdir: dilimiz, sazımızsözümüz, nəğməmizbayatımız, kökümüzsoyumuzdur!–demişdik. Dəyərlərimizi qo rumasaq, yaşatmasaq, onları itirə bilərik. O zaman isə milli kimliyimizi itirmiş olarıq. Odur ki, hər birimiz mənəvi dəyərlərimizi tanımalı, onun qədrini bilməli, lazım gələndə onu müdafiə et məyi bacarmalıyıq! 1. Sevimli şairimiz Bəxtiyar Vahabzadənin “Ana dili” şeirindən aşağıdakı parçanı oxuyun və əzbərləyin. Şair bizlərə nəyi tövsiyə edir? Qruplara bölünün və müzakirə edin. ANA DİLİ Dil açanda ilk dəfə “ana” söyləyirik biz, ”Ana dili” adlanır bizim ilk dərsliyimiz. İlk mahnımız laylanı anamız öz südüylə İçirir ruhumuza bu dildə giləgilə. Bu dil – bizim ruhumuz, eşqimiz, canımızdır, Bu dil – birbirimizlə əhdipeymanımızdır. Bu dil – tanıtmış bizə bu dünyada hər şeyi, Bu dil – əcdadımızın bizə miras verdiyi Qiymətli xəzinədir... onu gözlərimiztək Qoruyub, nəsillərə biz də hədiyyə verək. 2. Sevimli dostlar, Bəxtiyar Vahabzadə vətənpərvər bir şair olub. Vətəndən, onun keçmişindən, dilindən, mə nəvi dəyərlərindən söhbət açanda şairin misralarına müraciət etməmək olmur. Ona görə də Çox bilmiş sizinlə müəyyən mövzular ətrafında müzakirələri sevimli şairimizin şeir lərindən seç di yi nümunələr əsasında aparır. “Ana dili”, “Vətəndaş” şeirləri belə nümunələrdəndir! Şairin “Gülüstan”, “Muğam”, “Vicdan”, “Atılmışlar”, “Şəhidlər” kimi poemalarını bö yü dük cə oxuyacaq və Çoxbilmişlə razılaşacaqsınız. 3. Deyirlər ki, bir xalqın dilini əlindən alsalar, o xalq məhv olar. Bu fikirlə razılaşırsınızmı? De bata qoşulun və fikirlərinizi əsaslandırmağa çalışın. 4. Konstitusiyamızın 21ci maddəsində yazılır: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azər baycan dilidir”. Dövlət dili barədə fikirlərinizi yoldaşlarınızla bölüşün. Azərbaycanda başqa hansı dillərdə danışan xalqlar yaşayır? 5. Azərbaycan dili azərbaycanlıların ana dilidir. Niyə hər bir xalq öz dilini “Ana dili” adlan dı rır? Bu barədə siz necə düşünürsünüz? Müzakirə edin və fikirlərinizi əsaslandırmağa çalışın. 6. Azərbaycan dilinin dünyada geniş yayılmış türk dillərindən biri olduğunu bilirsinizmi? 41 MƏNƏVİ DƏYƏRLƏRİMİZ xəzinə – клад əcdad – предки miras – наследство dil açmaq – начинать говорить nəsil – поколение giləgilə – по каплям əhdipeyman – клятва ruhuna içirmək – вливать в душу SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil Yüklə 45,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|