151
Asiya ölkələri arasında əməkdaşlığa öz töhfəsini verəcəkdir.
Mən əminəm ki, Azərbaycan hazırda layihənin ilk təminat-
çısıdır, lakin yeganə təminatçısı olmayacaqdır. Bundan əla-
və, layihə Avropa İttifaqının şərq hissəsinin enerji təhlü-
kəsizliyi sahəsinə daxil olmaqla, bu sahəyə də öz töhfəsini
verəcəkdir.
Biz 2 il əvvəl nə baş verdiyini bilirik. Ukrayna ərazisindən
qaz təchizatı sual altında idi. Həmin dövrdə Rumıniya kifa-
yət qədər qaz enerjisinə malik idi və qazın həcmi nöqteyi-
nəzərindən Bolqarıstan kimi ölkələri təmin edə bilərdi.
Lakin əlaqələrin olmaması səbəbindən Rumıniya bu ölkəyə
yardım göstərə bilməyib. Hazırda Avropa İttifaqı Rumıniya
və Macarıstan, Rumıniya və Bolqarıstan arasında qazın
ötürülməsi üçün zəruri infrastrukturu maliyyələşdirib. Biz
hesab edirik ki, Macarıstanın bu layihədə iştirak etməsi
layihəni Avropa İttifaqı daxilində rəqabətədavamlı və səmə-
rəli edən amildir.
Bu layihə siyasi qərarlara deyil, səmərəliliyə əsaslanan
yeganə layihədir. Əlbəttə, kimsə bu layihəyə daxil olmağın
xərclərini müəyyən etsə, o, asanlıqla əmin olacaq ki, bu, ən
doğru iqtisadi həll yoludur. Layihənin ilkin mərhələsinin
infrastrukturu Rumıniya, Macarıstan, Avstriya və digər
ölkələrin ərazisində qurulacaqdır. Layihənin ölkəmizin əra-
zisində reallaşması üçün yalnız biri Gürcüstan, digəri isə
Rumıniyada olan iki mayeləşdirilmiş təbii qaz terminalı və
Gürcüstan ərazisində terminalın 100 kilometr genişləndiril-
məsi ilə əlaqədar investisiya qoyulması kifayət edir. Bu onun
ucuz, səmərəli və mərhələlərlə inkişaf etdirilə biləcək bir
layihə olmasının göstəricisidir. Keyfiyyətli nəticələr üçün biz
bu gündən AGRİ layihəsinin tərəfdarıyıq. Əlbəttə, biz Na-
bukko layihəsinin əleyhinə olmayacağıq. Biz onun da əsas
tərəfdarıyıq. Lakin Rumıniya daha çox AGRİ layihəsinə
dəstək verəcək. Çünki bu layihə tezliklə reallığa çevrilə bilər.
2-3 ilə bu, real olacaqdır.
152
V i k t o r O r b a n (Macarıstanın Baş naziri): Təşəkkür
edirəm. Məndən əvvəl çıxış edənlərə qoşularaq bizi əfsanəvi
Bakı şəhərinə dəvət etdiкляри üçün ev sahiblərinə təşəkkürü-
mü bildirirəm. Paytaxtınıza ilk dəfə gəlirəm. Şəhərin möhtə-
şəmliyi bir faktı əsaslandırır ki, buraya daha əvvəl gəlməmək
böyük səhv olub. Ümid edirəm ki, Macarıstan uzun müddət
bu ərazi ilə Avropa İttifaqı arasında əməkdaşlığın qurulma-
sına kömək edəcəkdir.
Cənab Prezident, icazə versəniz, mən üç məsələyə toxun-
maq istərdim. Əvvəlcə bizim kiminsə qalib gələcəyi və ya
kiminsə məğlub olacağı fəlsəfəsinə əsaslanan əməkdaşlıq və
ittifaqlar üzrə təcrübəmiz vardır. Hazırda əməkdaşlıq üçün
doğru zamandır. Bu, bütün tərəfləri qane edən bir vəziyyət-
dir, hamıya uğur gətirəcək əməkdaşlıqdır. Bu, dünya siyasə-
tinin gələcək onillikləri üçün bir müjdədir.
İkinci məsələ isə hər bir macarın düşüncəsində olan şaxə-
ləndirmə məsələsidir. Əgər biz marşrutları və mənbələri ayır-
masaq, enerji bazarında rəqabət yaranmayacaqdır. Enerji
bazarında rəqabət olmasa, biz həmin biznes sahəsini siya-
siləşdirmiş olacağıq. Enerji və siyasətin birləşməsi isə hamı-
mız üçün bir çox problemlər yaradır. Bu səbəbdən, şaxə-
ləndirmə bu vəziyyətdən çıxış yolu və rəqabəti təmin edəcək
amildir. Bu investisiya və əməkdaşlıq marşrut və mənbə-
lərimizin şaxələndirilməsinin gözəl nümunəsidir.
Zati-alilərinin qeyd etdiyi kimi, biz macarlar bu əməkdaş-
lığın qərb hissəsini təmsil edirik. Biz bunun nə demək
olduğunu bilirik. Biz bu layihəyə ciddi yanaşırıq və Rumı-
niya ilə əməkdaşlıq zamanı əlimizdən gələni edəcəyik ki, bu
layihənin bütün Avropa İttifaqı üçün rəqabətədavamlı bir
layihə olduğunu göstərə bilək. Biz layihənin sabit təməlini
bu yolla təmin edəcəyik. Beləliklə, zati-aliləri, Sizə dəvətiniz
üçün təşəkkürümü bildirirəm. Mən burada olmaqdan çox
məmnunam və Sizə bütün macar xalqı adından minnət-
darlığımı çatdırıram. Təşəkkür edirəm.
153
* * *
Sonra dövlət başçıları jurnalistlərin suallarına cavab ver-
dilər.
S u a l: Mənim sualım prezident Trayan Beseskuyadır.
Avropanın maliyyə vəsaitləri bu layihə üçün istifadə oluna
bilərmi? Bunun Nabukkoya nə cür təsiri olacaq? Azərbaycan
tərəfi də Nabukkoda iştirak etmək istəyini bildirmişdir. İndi
isə mən Sizin yeni bir layihə ilə bağlı fikirlərinizi öyrənmək
istərdim.
T r a y a n B e s e s k u: Gəlin sualınızın sonuncu his-
səsindən başlayaq. Rumıniya texniki əsaslandırma işini
hazırda aparmaqdadır və bunu ABŞ hökuməti öz inkişaf və
ticarət agentliyi vasitəsi ilə maliyyələşdirir və burada söhbət
Konstansada maye qaz terminalının tikintisindən gedir.
Yəni, amerikalı tərəfdaşlar istəyir ki, araşdırma daha geniş
şəkildə aparılsın ki, buraya Gürcüstan da daxil edilsin. Buna
imkan da vardır. Əvvəlcə demək istəyirəm ki, bunu maliy-
yələşdirmək və texniki əsaslandırma işini də vaxtında həyata
keçirmək olar. O ki qaldı qiymət məsələsinə, mən bu haqda
heç nə deyə bilmərəm. Yalnız onu deyə bilərəm ki, əgər
layihə icra olunarsa, bu, ticarət və inkişaf agentliyi tərəfin-
dən maliyyələşdiriləcək və mərhələlərlə həyata keçiriləcəkdir.
Konstansa terminalı vasitəsilə ildə 10 milyard kubmetr, növbəti
ildə əlavə 10 və üçüncü ildə əlavə 10 milyard kubmetr qaz
ötürüləcəkdir. Bu isə ümumilikdə 30 milyard kubmetr təşkil
edəcəkdir. Bu layihə ilk növbədə bazardakı mövcud tələbatdan,
digər tərəfdən, təchizat mənbələrindən asılı olacaqdır. Təbii ki,
layihənin birinci mərhələsinə gəldikdə, əminliklə qeyd etmək
olar ki, bu, Azərbaycan qazı sayəsində həyata keçiriləcəkdir.
Avropa maliyyəsi cəlb olunacaqdır ki, texniki əsaslandırma işi
başa çatdırıldıqdan sonra artıq biz daha ciddi şəkildə bu
sərmayənin maliyyə mənbələri haqqında danışa bilək. Hazırda
o öhdəliyi, məsuliyyəti öz üzərimizə götürürük ki, biz dövlətlər
Dostları ilə paylaş: |