Acta”-nı bağışladım.
Sonda oğlanlardan biri
qalxaraq soruşdu: “Siz zənginsiniz?”. Mən ona
dedim: “Biz maraqlı cəmiyyətdə yaşayırıq, onda
kim orijinal şeylər edirsə, zəngin mükafat alır”.
Mən evə qayıtdıqda müəllimdən məktub aldım.
Məktubda deyilirdi ki, şagirdlərin 60%-i alim
olacaqlarını bildirdilər.
Herbert Braunun müsahibədə adlarını çəkdiyi
alimlərin haqqında məlumatlar verilməsini
məqsədəuyğun hesab etdik.
Anton B.Burq amerika kimyaçısı Pioner işləri
borhidridlərin kimyası sahəsindədir.
Ylius Oskar Ştiqlis (1867-1937) amerika
kimyaçısı amerika hərbi qüvvələri üçün kimyəvi
silahlar işləyib hazırlamışdır. İşləri üzvi kimya
sahəsindədir. 1915-1935-ci illərdə Çikaqo
universitetinin dekanı olmuşdur.
Robert Meynard Xatçins (1899-1977) amerika
ali təhsilinin reformatoru. 1929-1951-ci illərdə
Çikaqo universitetinin rektoru olmuşdur. Həddən
artıq ixtisaslaşma və dar peşakarlıqla mübarizə
aparmışdır. Onun istefasından sonra onun həyata
keçirdiyi reformalardan imtina etdilər. Alferd
Ştiqlis (1864-1946) amerika fotoqrafı və
fotosənətinin təbliğatçısı. Onun ən yaxşı işləri
sırasında onun həyat yoldaşının portretləri (400-
dən çox) var idi.
Çarlz Brenton Xaqqins (1901-1997) amerika
cərrahı prostat vəzinin xərçənginin müalicəsi
üçün ilk dəfə olaraq hormonlar istifadə etmişdi.
Xərçəngin xemoterapiyasının inkişafına kömək
etmişdir. 1966-cı ildə fizialogiya və tibb üzrə
Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Alfred Ştok (1876-1946) alman qeyri-üzvi
kimyaçısı. Borhidridlərin tədqiqatının başlanğıcını
qoymuşdur. Silanları və onların hollogenli
törəmələrini, karbonun qeyri-üzvi birləşmələrini
öyrənmişdir. Berilliumun və onun ərintilərinin
alınma texnalogiyalarının tədqiqi üzrə Ştokun
işləri bu materialların sənayedə istifadəsinə gətirib
çıxardı. İlk dəfə olaraq civə buxarlarının insan
orqanizmi üçün zərərli olduğunu sübut etmiş və
bu elementi metobolizmi haqqında məlumatlar
almışdır. Civənin mikromiqdarlarının analiz
texnikasını işləyib hazırlamışdır.
Artur Amos Noyes (1867-1936) amerika
kimyaçısı. İşləri analitik kimyaya aiddir.
Kaliforniya universitetinin indiki vəziyyətində
təşkilatçılarından biri və 1919-cu ildən 1936-cı
ilə qədər onun kimya fakültəsinin dekanı olmuşdur.
Saymon X. Bauer amerika kimyaçısı. İşləri
yüksək temperaturlu kimyəvi kinetikaya,
molekulyar dinamikaya, amorf bərk cisimlərin
quruluşuna və metallik klasterlərə aiddir.
Norman Devidson (1916-2002) amerika
bioloqu və kimyaçısı. İşləri fiziki kimya və
elektron mikroskopiyası üsullarının molekulyar
biologiyada və genetikada istifadəsinə aiddir.
Rods təqaüdü Oksford universitetində 2-3 il
oxumaq üçün bütün ölkələrdən olan istedadlı
tələbələrə (ildə 32 tələbə) verilən nüfuzlu təqaüd.
Təqaüd fondu 1902-ci ildə məşhur ingilis
kolanizatoru Sesil Rodsun vəsiyyətinə uyğun
olaraq yaradılmışdır.
Herbert Braun 2004-cü ildə dekabrın 19-da
ABŞ-da vəfat etmişdir.
36
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 5‐6 (04) 2013
A
merika biokimyaçısı Uolter Hilbert
1932-ci ilin martın 21-də Bostonda
anadan olmuşdur. 1953-cü ildə
Harvard universitetini bitirmişdir. 1953-1957-
ci illərdə İngiltərədə Kembric universitetində
işləmişdir (1957-ci ildə müdafiə edərək fəlsəfə
doktoru olmuşdur). 1957-ci ildə Harvard
universitetində işləyir (1968-ci ildən professor).
Elmi işləri biokimyaya və molekulyar
biologiyaya aiddir. Laktoz geninin (operon)
aktivliyini idarə edən birinci tənzimləyici zülalın
ayrılması, zülalların və DNT-nin spesifik
qarşılıqlı təsir mexanizminin öyrənilməsi, bir
sıra DNT-lərin birinci quruluşlarının müəyyən
edilməsi, insulin sələfi genin klonlaşması və
bu zülalın bakterial hüceyrədə sintezi üzrə əsas
tədqiqatları həyata keçirmişdir. A. Mekşem ilə
birlikdə 1973-cü ildə dezoksiribonukleazanın
köməyi ilə bağırsaq çöpləri DNT-sini parçalamış
və müəyyən sahəni (lak-operator) ayırmışdır.
Bu, ikizəncirli fraqment olub əsasların 25
komplementar cütlərindən ibarətdir.
1977-ci ildə A. Mekşem ilə birlikdə DNT-
nin birli strukturunun açılmasının uğurlu
üsullarından birini təklif etmişdir.
1980-ci ildə “Nuklein turşularının birinci
quruluşunun müəyyən edilməsi sahəsində
tədqiqatlara görə” kimya üzrə Nobel
mükafatına layiq görülmüşdür. 1998-ci ilin
fevralın 2-də İştvan Xarqittai ABŞ-da Kaliforniya
ştatında İndian-Uellz şəhərində Volter Hilbertdən
müsahibə almış və bu müsahibəni ilk dəfə
olaraq “Kimyəvi həmsöhbət” jurnalında 1999-
cu ildə çap etdirib [The Chemical intelligencer,
1999, 5(2) 17-23]. Bu müsahibədən qısa qeydlər
Hilbertin həyat və yaradıcılığını əks etdirə
biləcək səviyyədə oxuculara təqdim olunur.
Sizin elmi karyeranız çox gözəl şəkildə
formalaşmışdır. Siz nəzəri fizikadan
eksperimental bialogiyaya qədər yol keçmiş,
kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görül -
müşdür. Bu necə baş verdi?
Mən ən erkən yaşlarımdan, 10 və ya 11
yaşımdan elm ilə maraqlanırdımvə kimyaya
meyl yaranmışdı. Mən mineralları kollek -
37
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 5‐6 (04) 2013
1980-ci ildə kimya üzrə
Nobel mükafatına layiq görülmüş
Uolter Hilbert (Walter Gilbert) (1932)
Uolter Hilbert (Walter Gilbert)
(1932)