Əsmər Sadıq qızı Bədəlova

 
214 
         11.Mü
əllimin  şəxsi nümunəsi estetik tərbiyəyə  nə  kimi 
köm
ək edə bilər? 
         12.Estetik t
ərbiyədə  müsbət və  mənfi faktlardan eyni 
d
ərəcədə istifadə mümkündürmü; mümkündürsə niyə? 
          13.M
əktəbdə estetik tərbiyənin  hansı yolları vardır?  
          14.B
ədii tərbiyə nədir, onun estetik tərbiyə ilə ümumi və 
frqli c
əhətləri nədən ibarətdir? 
          15.Estetik t
ərbiyənin məqsədini həyata keçirmək üçün 
hansı iasiqamətlərdə iş aparmaq lazımdır? 
 
        
  
 
Ədəbiyyat 
          
1.Ağayev  Ə.Ə.  Azərbaycan ictimai –pedaqoji fikrində 
şəxsiyyətin formalaşması problemi. Bakı, Avropa, 2005. 
            2.B
ədəlova  Ə.S.  Azərbaycan  xalq  pedaqogikası.  Bakı, 
Mü
əllim, 2009. 
            
3.Əliyev  P.B.,  Əhmədov H.H. Təhsil müəssisələrində 
t
ərbiyə işinin təşkili. Bakı, ABU , Təhsil, 2006. 
           4.Hüseynzad
ə  R.L.,  İsmayılova  M.C.,  Tərbiyə  işi  və 
onun metodikası.Bakı, ADPU, 2012.            
           
5.İbrahimov  F.N.,Hüseynzadə  R.L.Pedaqogika  (II cild) 
Bakı, Mütərcim, 2013. 
           6.X
əlilov  V.C.  Seçilmiş  əsərləri  (1  cild).  Bakı,  Nərgiz, 
2011. 
           7.X
əlilov V.C. Məktəblilərin etik –estetik aləmi.  Bakı, 
N
ərgiz, 2011. 
           8
.Qaralov  Z.İ.  Tərbiyə  (prinsiplər, məzmun, metodika) 
(1-ci, 2-ci cildl
ər). Bakı, Pedaqogika, 2003. 
 
        
        
           
8.Fiziki t
ərbiyənin vəzifələri və məzmunu 
            Plan. 
            1.Fiziki t
ərbiyənin əhəmiyyəti 

---

 
215 
            2.Fiziki t
ərbiyənin məqsəd və vəzifələri 
            3.Fiziki t
ərbiyənin vasitələri və təşkili formalari 
         
            1.Fiziki t
ərbiyənin  əhəmiyyəti.  Fiziki tərbiyə  gənc 
n
əslin  sağlamlığını  təmin  etməyə, onun fiziki qabiliyyətlərini 
inkişaf  etdirməyə, mütəhərrik vərdiş  və  bacarıqlarının  forma-
laşmasına  xidmət edir. Fiziki tərbiyə  şagirdlərin bədən 
quruluşunun  mütənasibliyində, qamətin gözəlliyində, gücün, 
h
ərəkət sürətinin, cəldlik və dözümlülüyün, elastikliyin inkişaf 
edib  formalaşmasında  mühüm  rol  oynayır.  Şagirdlərdə  iradə, 
əzmkarlıq,  kollektivçılık  kimi  keyfiyyətləri  inkişaf  etdirir  və 
onları  vətənin müdafiəsinə  hazırlayır.  İnsanın  sağlamlığını 
mühafiz
ə edən və möhkəmləndirən mühüm amillərdən biri fəal 
h
ərəkətdir, zəruri fiziki qüvvədir. Fiziki tərbiyənin mühüm 
t
ərkib hissəsi olan müvafiq dərslər bu baxımdan çox faydalıdır. 
M
əktəbdə aparılan fiziki tərbiyə işi nəticəsində uşaqlar düzgün 
yerim
ək, qaçmaq, tullanmaq, üzmək, təbii amillərdən düzgün 
istifad
ə etmək vərdişləri qazanırlar. 
        
İnsanın  əmək,  əqli və  fiziki fəaliyyətinin müvəffəqiyyəti 
onun  sağlamlığından  və  fiziki  inkişafından  çox  asılıdır. 
Münt
əzəm olaraq fiziki təmrinlərlə məşğul olan  məktəblilərin 
fiziki  inkişafı  da  yaxşı  olur.  Belə  uşaqlarda  xəstəliklərə  qarşı 
müqavim
ət  yaranır,  müxtəlif  xarakterli əqli və fiziki yükün 
öhd
əsindən gələ bilirlər. 
         M
əhz bu baxımdan kamil insan, onun hansı keyfiyyətlərə, 
davranış və rəftara malik  olması məsələləri tarixən bütün ağıllı 
adamları,  mütəfəkkirləri  düşündür  müşdür.  Bütün  qədim və 
inkişaf  etmiş  cəmiyyətlər fiziki tərbiyə  işinə  daim diqqətlə 
yanaşmışlar. Hələ  ibtidai  icma  dövründən yaranmış təcrübə 
sübut etmişdir  ki: 
          -fiziki t
ərbiyə möhkəm cancağlığı deməkdir; 
          -
insanın uşaq yaşlarından  mütənasib bədən quruluşuna, 
qam
ət gözəlliyinə sahib olmasıdır;                                                                                                                                             

---

 
216 
          -insanda gücün, qüvv
ənin, cəldlik və  dözümlülüyün, 
elastikliyin inkişaf edib formalaşmasında mühüm vasitədir;                                          
           -insanda irad
ə,  əzmkarlıq,  kollektivçilik  kimi  keyfiy-
y
ətləri inkişaf etdirir; 
           -ist
ər  oğlanları,  istərsə  də  qızları  özünümüdafiəyə, 
ekstremal  şəraitdə  özünü və  ətrafındakıları  qorumağa  hazır 
ed
ən ağıl və enerji mənbəyidir; 
           -v
ətənpərvərlik tərbiyəsinin tərkib hissəsidir,  insanı 
doğma yurdunun keşiyində  ayıq –sayıq durmağa hazırlayır. 
          Fiziki t
ərbiyənin bu qədər faydalılığı və geniş imkanlılığı 
onun t
ərbiyənin digər tərkib hissələri ilə  əlaqəli  olmasından 
ir
əli gəlir.  
         -Fiziki t
ərbiyə  öncə  əqli tərbiyə  ilə  əlaqəlidir.  Çünki 
m
ədəni –gigiyenik vərdişlərin, fiziki çalışmaların mənimsənil-
m
əsi  zamanı  həm də  əqli qabiliyyətlərin  inkişafı  baş  verir. 
Fiziki t
ərbiyənin  faydası,  səmərəsi müəllim və  tərbiyəçilər 
t
ərəfindən uşaqlara  əqlən mənimsədilir. Ağla istinad etmədən, 
ağlı  inkişaf  etdirmədən sadədən mürəkkəbə  doğru  tədriclə 
ç
ətinləşən fiziki hərəkətləri öyrənməyə şagirdlərdə həvəs yarat-
maq, öyr
əndiklərini  bacarıq  və  vərdişlərə  çevirmək mümkün 
olmaz. Dem
ək, fiziki tərbiyə işi həm də ağlın inkişafına təkan 
verir. 
           -Fiziki t
ərbiyə  əxlaqi  –mənəvi tərbiyə  ilə  də  sıx 
bağlıdır.  Axı,  insanı  sağlam,  cəsur, güclü  böyütməklə  yanaşı, 
h
əm də  Vətənini,  xalqını  sevən, müdafiəsinə  daim  hazır  olan 
insan  kimi  yetişməsinə  çalışmaq  lazımdır.  Və  əgər o torpağa 
şəhid qanı tökülübsə, o torpaqda çox sayda şəhid qəbirləri və 
q
əbristanlıqları varsa, o torpağın övladları ən kiçik yaşlarından 
fiziki ha
zırlıqlı, əxlaqlı, mənəviyyatlı, vətənpərvər, xalqpərvər 
böyüm
əlidirlər. 
          -Fiziki t
ərbiyə  estetik tərbiyə ilə də sıx bağlıdır. Bütün 
uşaqlarda fitrətən, İlahi bəxşiş kimi gözəllik sevgisi olur. Lakin 
yaşadığı  mühit,  keçirdiyi  həyat tərzi bu keyfiyyəti  inkişaf 
etdir
ə, yaxud  silib apara  bilər. Fiziki tərbiyə  insanın  ağlını, 

---