Əsmər Sadıq qızı Bədəlova

 
220 
           M
əktəbdə  fiziki tərbiyənin  aşağıdakı    təşkili  formaları 
mövcuddur: 
          - b
ədən tərbiyəsi dərsləri;  
          - 
idman oyunları; 
          - 
idman yarışları; 
          -
şagirdlərin müstəqil işləri;  
          -fakult
ətiv məşğələlər; 
          -fiziki  t
ərbiyə  üzrə  sinifdənxaric və  məktəbdənkənar 
m
əşğələlər. 
          Fiziki t
ərbiyənin vasitə  və  formalarından  məktəblilərin 
yaşlarına  və  fərdi  imkanlarına  uyğun  şəkildə  istifadə  etmək 
lazımdır.  
          Az
ərbaycan məktəbinin illər ərzində qazandığı təcrübədə 
yeniyetm
ələr üçün “Cəsurlar”,  yuxarı  sinif  şagirdləri  üçün  
“Üfüqd
ə parıltı”, “Qartal balası”  kimi sinifənxaric hərbi idman 
oyunları  var.  Bu  oyunlar  vasitəsi ilə  həm  fiziki  sağlamlığı 
inkişaf  etdirmək, həm də  şagirdlərin hərbi  –  vətənpərvərlik 
t
ərbiyəsi  işini  gücləndirmək mümkündür... 
          
Şagirdlərin fiziki tərbiyəsi  işinin  səmərəli təşkilində 
m
əktəbdənkənar tərbiyə  müəssisələrinin, o cümlədən  uşaq 
idman m
əktəbləri,  uşaq  turizm  stansiyaları,  mədəniyyət  və  
istirah
ət  parkları, idman bazaları, könüllü idman təşkilatlarının 
özün
əməxsus    rolu  var.  Övladının  sağlam  və  fiziki  hazırlıqlı 
böyüm
əsini əsas götürərək  belə müəssisələrlə əlaqə saxlamaq 
ail
ənin borcudur. 
        
           Suallar  
           1.Fiziki t
ərbiyənin əhəmiyyəti nədən ibarətdir? 
           2.Fiziki t
ərbiyə  tərbiyənin  hansı  komponentləri ilə 
əlaqəlidir? 
           3.Fiziki t
ərbiyənin əqli tərbiyə ilə əlaqəsi necə ola bilər? 
           4.Fiziki t
ərbiyə əmək tərbiyəsi ilə necə əlaqələnə bilər? 
           5.Fiziki t
ərbiyədə  mənəvi və  estetik tərbiyənin 
harmoniyası mümkündürmü? 

---

 
221 
           6.Fiziki t
ərbiyə nəyə xidmət edir? 
           7.Fiziki t
ərbiyədən məqsəd nədir? 
           8.Fiziki t
ərbiyənin qarşısında hansı vəzifələr durur? 
           
9.Hansı fiziki tərbiyə vasitələri var? 
           10. Fiziki t
ərbiyəni  hansı  formalarda  təşkil  etmək 
mümkündür? 
           11.T
əbii, gigiyenik və  fiziki  amillər  dedikdə  nə  başa 
düşülür? 
           12.Fiziki t
ərbiyə  amillərindən necə  və  hansı  şərtlərlə 
istifad
ə etmək vacibdir? 
 
 
        
  
 
Ədəbiyyat 
            
1.Ağayev  Ə.Ə.,  Səmədov Y.B. Ümumtəhsil məktəb-
l
ərində  xalq oyun ənənələrindən istifadə.  Bakı,  Mütərcim, 
2005. 
             
2.Əliyev  P.B.,  Əhmədov H.H. Təhsil müəssisələrində 
t
ərbiyə işinin təşkili. Bakı, ABU , Təhsil, 2006. 
             3.B
ədəlova Ə.S. Azərbaycan xalq pedaqogikası. Bakı, 
Mü
əllim, 2009. 
            4.Hüseynzad
ə  R.L.,  İsmayılova  M.C.,  Tərbiyə  işi  və 
onun metodikası. Bakı, ADPU, 2012. 
            
5.İbrahimov  F.N.,Hüseynzadə  R.L.Pedaqogika(II cild) 
Bakı, Mütərcim, 2013. 
            6
.Kazımov  N.M.Tərbiyənin elmi-pedaqoji  əsasları. 
Bakı, Maarif,1983. 
            7
.Musayev  İ.V.  Şagird  şəxsiyyətinin hərtərəfli  inkişa-
fına fiziki tərbiyə prosesinin təsiri. Bakı, Maarif, 1993. 
            8
.Sadıqov  F.B.,Həşimov  Ə.Ş.  Azərbaycan xalq peda-
qogikası. Bakı, Ünsiyyət, 2000. 
 
       
9. İqtisadi tərbiyə və hüquq tərbiyəsi 

---

 
222 
 
           Plan 
           
1.İqtisadi tərbiyənin zəruriliyi və vəzifələri  
            
2.İqtisadi tərbiyənin sistemi 
            3. Hüquq t
ərbiyəsinin mahiyyəti və vəzifələri 
            4.Hüquq t
ərbiyəsinin həyata keçirilməsi yollrı 
 
          
1.İqtisadi  tərbiyənin zəruriliyi və  vəzifələri.  İqtisadi 
t
ərbiyədən  danışmazdan  əvvəl qeyd etməliyik ki, iqtisadiyyat 
yunanca  ekonomika  sözünd
əndir. Mənası  ailə  təsərrüfatını 
idar
ə  etməkdir.
  
Zaman keçdikc
ə  bu sözün həm  çoğrafiyası, 
h
əm də məna tutumu genişlənmişdir. Yəni bu gün bütün dün-
yada  iqtisadiyyat -ekonomika dedikd
ə  ölkədə  maddi nemət-
l
ərin  istehsalı,  bölüşdürülməsi, mübadiləsi və  istehlakı  başa 
düşülür.
  
           Bir halda ki, iqtisadiyyat bu q
ədər həyati  əhəmiyyət 
daşıyır, demək, böyüməkdə olan nəslə düzgün iqtisadi tərbiyə 
verm
ək zəruridir. Ötən onilliklərdə  elmi pedaqogika iqtisadi 
t
ərbiyəni  əxlaq tərbiyəsinin tərkib hissəsi kimi səciyyələn-
dirirdi;  ayrılıqda  iqtisadi tərbiyə  anlayışı  yox  idi.  Hazırkı 
yaşam  tərzimiz, bazar münasibətləri  onu  aktuallaşdırmış  və 
t
ərbiyənin ayrıca tərkib hissəsinə çevirmişdir. Pedaqogika elmi 
iqtisadi t
ərbiyə  dedikdə  gənc nəslin  iqtisadi  şüur  və  iqtisadi 
m
ədəniyyətinin  formalaşdırılmasını,  onlarda  təsərrüfatçılıqla 
bağlı bacarıq və vərdişlərin yaradılmasını nəzərdə tutur. 
          H
ər  şeyi  qanuni  yolla  qazanmaq,  qazanc  əldə  etmək 
müdd
ətində  özgələrin  haqqını  tapdalamamaq bütün 
c
əmiyyətlərdə, bütün dinlərdə  yüksək qiymətlən  dirilmişdir. 
İqtisadı  tərbiyənin zəruriliyi xüsusən  İslamda  -müqəddəs 
kitabımız  Qurani  -kərimdə,  İsalm  Peyfəmbərinin (S) 
k
əlamlarında  və  Azərbaycan  xalq  pedaqogikasında  ciddi 
şəkildə  vurğulanır.  Belə  ki, müqəddəs kəlamlarda 
iqtisadiyyatın  kökünün    halal  əmək və  qaətcilliklə  bağlı 
olduğu, qeyd edilir və bəşəriyyətə həmin yolu tutmaq (tərbiyə 

---