Haqq-hesab kitab indd
Yüklə 306,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “assimilyasiya”
- Səkinəbanu
40 Nazir Əhmədli Əlbəttə, dastan yaradıcılığı şifahi xalq ədəbiyyatına mənsub olduğuna və dastanı söyləyən hər bir aşıq onu öz variantında danışdığına görə, ona ciddi tələblər qoymaq olmaz, amma rəsmi bioqrafi ya başqa məsələdir və aşı- ğın həyat və yaradıcılığının araşdırıcılarının məsələyə bu cür yanaşması təəssüf doğurmaya bilməz. Burada Səhnəbanı ilə bağlı bir məsələni də qeyd etmə- dən keçmək olmaz. Məlum olduğu kimi, bir sıra sözlərin tələffüzündə “k” səsi başqa bir samitin qarşısında yumşalır və başqa cür təlffüz edilir. Məsələn, “təklə” sözü şəklini də- yişərək “təhlə”, “təknə” sözü isə “təhnə” kimi tələffüz edil- diyi kimi, Səkinə adı da həm “i” səsi atılaraq, həm də “k” səsi bəzən “y”, bəzən də “h” kimi tələffüz edilir: “Səynə” və “Səhnə”. Dilçilikdə bu hadisəyə “assimilyasiya” deyir- lər. Ona görə də Səhnəbanı adındakı “Səhnə”-nin Səkinə olduğunu görmək çətin bir məsələ deyil. “Banı” isə “banu” sözünün təhrif edlmiş formasıdır. Beləliklə, Səhnəbanının əsil adının Səkinəbanu olduğu aydınlaşır, həm də adındakı “banu” sözü bu ailənin yüksək mənsəbindən xəbər verir. “Ələsgərlə Səhnəbanı” dastanını diqqətlə tədqiq edərkən, orada Ələsgərin öz sevgilisinə qoşduğu gözəl şeir- lərdə bu sevginin qarşılıqlı olduğuna aid bir misra da gör- mürük. Bu şeirlərin heç birində Ələsgər Səhnəbanının onu sevdiyini iddia etmir. Oxucuda aydın təsəvvür yaratmaq və dediklərimizi əsaslandırmaq üçün həmin dastandakı şeirlərə baxaq(şeirlərin dastan variantındakı üslubu saxlanmışdır): Köynəyinə Gülavatın qıyı tər sinən üstə, Nə gözəl yaraşır, qız, köynəyinə. Sinən Kəbə, köynək Kəbə örtüyü, İzin versən, sürtəm üz köynəyinə. 41 Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında Gözəl yaranıbsan qalu-bəladan, Yanağın göyçəkdi güldən, laladan. Zərgər gül doğrasın zərin tiladan, Əlinnən gəldikcə düz köynəyinə. Ələsgər də dost yolunda sürünür, Sinən üstə dərdə dərman görünür. O köynəyə nar məmələr bürünür, Onçun qurban olluq biz köynəyinə. İncimərəm İstər dara çəkdir, istər qul eylə, Qoymuşam əmrinə qol, incimərəm. Həsrətindən Məcnun oldum səhrada, Alırsan canımı al, incimərəm. Firqətinnən saralıban solanam, İzin versən, yar, başına dolanam. Əlli yol çapılam, yüz yol talanam, Bir şey deyil dövlət-mal, incimərəm. Ələsgərəm, yandım eşq ataşında, Gözüm qaldı kirpiyində, qaşında. Qazdır məzarımı çeşmə başında, Sal sinəm üstünnən yol, incimərəm. Öldürür Dərdim çoxdu, dindirməyin, həzarat! Məni bir alagöz ceyran öldürür. Qılıncsız, tüfəngsiz alır canımı, Kimsə bilmir, pünhan-pünhan öldürür. 42 Nazir Əhmədli Heç bilmirəm neyləmişəm, neylərəm, Xəncər alıb, qara bağrım teylərəm. Bir canım var, yara qurban eylərəm, El desin: “Aşiq də qurban öldürür”. Ələsgərəm, bir gözələ mehmanam, Ölməyincə çətin dönəm, usanam. Əzrayılı qannı tutmasın anam, Məni bir kirpiyi peykan öldürür. Gedibdi Eşidin, məclisdə arif olannar, Sərrafam, gövhərim, kanım gedibdi. Ah çəkibən yar yoluna baxmaqdan, Yəqin bilin, yarı canım gedibdi. Nazik barmaqlıdı, şümşad əllidi, Ayna qabaqlıdı, siyah tellidi, Şəkər söhbətlidi, şirin dillidi, Tuti kimi xoş zəbanım gedibdi. Müddətdi gözümnən olubdu iraq, Əridib cismimi dərdü-qəm, fəraq. Büllur buxaq, lala yanaq, ay qabaq, Ala gözdü Səhnəbanım gedibdi. İş sana agahdı, qadir ilahı, Eşq əlindən itirmişəm irahı. Ələsgərəm, budu sözün kütahı, Yar gedəli din-imanım gedibdi. 43 Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında Nişanəsi Ay arifl ər, gəlin sizə söyləyim, Kəsilib üstümdən yar nişanası. Dost uzaq olmaqnan könül yad olmaz, Ölüncə qəlbimdə var nişanası. Nütfədən pak olan özü pak olar, Möminnən törəyən xoş idrak olar. Əndəlib qan ağlar, zəhri çak olar, Görsə gül üstündə xar nişanası. Ələsgərəm, qərq olmuşam bu qəmə, Hədyan sözlər dağ çəkifdi sinəmə. Nakəs müxənnətdən mətləb diləmə, Yoxdu namus, qeyrət, ar nişanası. Yetmədi Ömrüm ahı-vaynan keçdi dünyada, Həsrət qaldım, əlim yara yetmədi. Neçə namə yazdıım canan elinə, Heç birisi o diyara yetmədi. Nə doyunca nazdı yarı görmədim, Nə dilimnən əhvalını sormadım. Bağ bəslədim, qönçə gülün dərmədim, Xəzan oldu, bağçam bara yetmədi. Dağların köysündə qar nişanası, Gül üstə görünür xar nişanası. Ölürəm, qəlbimdə yar nişanası, Gözü yolda, intizara yetmədi. 44 Nazir Əhmədli Gözü yaşdı, ey fıqarə Ələsgər, İşi əysik, baxtı qara Ələsgər, Olmadı dərdinə çara, Ələsgər, Həsrət əlin o dildara yetmədi. Yavaş get Bəzənib, qurşanıb seyrə çıxan yar, Alagözlü Səhnəbanım, yavaş get! Bir qıya baxanda evlər yıxan var, Cəllad olub tökmə qanım yavaş get! Mən sana aşiqəm, sən mana xata, Dəhanın bənzəyir qəndə, nabata, Ləbin tənə vurur abi-həyata, Qoynu cənnət irizvanım yavaş get! Ələsgərəm, oldum dəli-divana At müjganın, sinəm durub nişana. Sallanışın bənzər huri-qılmana, Kəbəm, qibləm, din-imanım, yavaş get! Üzün bürümə Ay bimürvət, həsrətini çəkməkdən Yetişmişəm cana, üzün bürümə! İllər ayrısıyıq, fürsət düşəndə Çəkilib pünhana, üzün bürümə! Yusif kimi məni saldın azara, Təbibimsən, eylə dərdimə çara. Ya buyur cəllada, ya çəkdir dara, Ya yetir dərmana, üzün biirümə! Yüklə 306,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|